۲۱ تیر، روز حجاب و عفاف حکومتی، بهانه ای جدید برای سرکوب زنان

در هفته‌های اخیر به دنبال سخنرانی حجت الاسلام کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران و رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور (۱)،گزارش‌های زیادی از برخورد خشونت‌آمیز نیروی انتظامی و ماموران گشت ارشاد با زنان و دخترانی که “بدحجاب یا کم حجاب” خوانده می‌شود در شهرهای مختلف ایران سرخط خبرهای اجتماعی کشور بوده است . روحانیون و امام مان جمعه نیز در تقبیح زنان بد حجاب از هم دیگر پیشی گرفتند (۲،۳،۴). از طرف دیگر علی صالح‌آبادی رییس کل بانک مرکزی با بیان این که اهتمام ستاد امر به معروف و نهی از منکر به موضوع «عفاف و حجاب»، وظیفه ما را برای توجه به این موضوع «مبارک» سنگین‌تر می‌کند، گفت: «ما در بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور وظیفه خود می‌دانیم که در این زمینه با جدیت گام برداریم» (۵). جالب است که ایشان درمورد کنترل ارز و دلایل فقر ملت نظر نمیدهند. بانک مرکزی به جای گزارش در مورد پولهای دزدی شده، در مورد حجاب خانمها بخش نامه صادر میکند . این اوج ریا کاری است.

 تشدید برخورد با زنان به دلیل نوع پوششان در حالی است که مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی در سال ۱۳۹۷ با عنوان «عوامل موثر بر اجرایی شدن سیاست‌های حجاب و راهکارهای پیش‌رو»، از گشت ارشاد به عنوان «تجربه ناموفق» و «اثرگذاری کم» یاد شده بود. برخورد خشونت امیز ماموران گشت ارشاد با زنان و دختران در خیابان ها ی ایران موضوع تازه ای نیست (۶). اما رویکرد جدید نیروی انتظامی نشان می‌دهد که خشونت آشکار علیه زنان در خیابان با مجوز قانونی در حال فراگیر شدن است تا آنجا که زنان هنگام حضور در خیابانها امنیت نداشته باشند. این در حالی است که طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران هم تشخیص مجرم بودن فرد و برخورد با او با دادگاه است

پوشش زنان در بیش از چهار دهه گذشته به محلی از مناقشه تبدیل شده است. زنان از همان ابتدا در مقابل اعمال زن ستیزانه حکومت از جمله اجبار به داشتن روسری  اعتراض کردند. جمهوری اسلامی از همان فردای انقلاب خواست زنان را حذف و به آشپزخانه ها بفرستد و این اولین قدم برای گرفتن آزادی از آنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور بود. حجاب موضوعی  است عرفی و اساسأ نه نظم اجتماعی را نقض می‌کند و نه عفت عمومی را. در جمهوری اسلامی، حجاب به تدریج و در مسر قدرت نمایی،  ایدئولوژیک، اجباری و جرم انگاری شد. در حالیکه نظر سنجی ها و رفتار عمومی مردم نشانگر آن است که اکثریت قاطع معتقد به برخورد قانونی با موضوع حجاب  نبوده و تلقی مجرمانه از بی حجابی ندارند (۷). حجاب امری شخصی و انتخابی است، نقض این انتخاب نادیده گرفتن حق انسانی و شهروندی زنان است.

حکومت با خشونت سیستماتیک، حقوق زنان را پایمال میکند. فعالان مدنی واجتماعی به ویژه کنشگران حوزه زنان تحت فشار و در خطر زندان‌های طولانی و احکام قضایی خشونت‌آمیزی هستند. در نهادهای قضایی ایران مجازا‌ت‌ها علیه زنان هیچ تناسبی با جرم ندارد. افرادی برای اعتراض به حجاب اجباری به بیش از ۲۰سال زندان محکوم شده اند. حجاب ویترین جمهوری اسلامی است. همان قدر که مسئله کنترل زنان از راه تحمیل حجاب برای نظام حیاتی بوده، همانقدر هم آزادی پوشش برای زنان حیاتی است. زنان سالهاست در خیابان های ایران کنشگری کرده وبه طرق مختلف با سیاست های زن ستیزانه مخالفت و کانون های سرکوب  را به عقب نشینی وا داشته اند.  آنها در مقابل خشونت سر خم نکرده و حاضر نیستند در مقابل سرکوب گران و آتش به اختیاران سکوت کنند.

امروز بسیاری از فعالان مدنی و اجتماعی را زنان تشکیل میدهند (۸). زنان برای باز پس گیری حقوقشان و بطور کلی حقوق شهروندی، حرکتی را آغاز کرده اند. اینها همان زنانی هستند که به آنها حکم یا روسری یا تو سری داده شد و خواستند آنها را به آشپزخانه ها بفرستند. ما در عصری  زندگی میکنیم که  از یک طرف در ۱۷ دی ۱۳۱۴ رضاشاه پهلوی با این فکر که با کشف حجاب اجباری می‌تواند جامعه ایران را متمدن و مدرن کند، چادر را بزور از سر زنان برداشت، و از طرف دیگر در نظام برآمده از انقلاب اسلامی، مردان با این تصور که با پوشش اجباری می‌توان جامعه ایران را  اسلامی کرد! فریاد زدند یا روسری یا تو سری و چادر را بزور به سر زنان کردند. اما جامعه ایران نه مدرن شد و نه اسلامی. هر دو نظام سعی در انقیاد زنان کردند, واقعیتی که در هیچیک از این دو دوره به آن توجه نشد خواست خود زنان ایران بود. اما زنان نشان دادند که قابل کنترل نیستند. آزادی جامعه و مردان در گرو  آزادی زنان بوده، و بدون چنین آزادی پایه ای، آینده ایران تیره و تاریک است. زنان هیچگاه به برابری نمی رسند مگر اینکه فقه و شرع از قانون برداشته شود. 

منابع

1. کاظم صدیقی: پس از اجرای طرح “عفاف و حجاب” در ادارات نوبت بازار و اصناف است | پایگاه خبری جماران (jamaran.news)
2. امام جمعه موقت تهران : اجرای «قانون حجاب» مطالبه ماست – خبرآنلاین (khabaronline.ir)
3. امام جمعه شیراز: متعرضان به حجاب بدانند قلدرتر از رضاخان نیستند – ایسنا (isna.ir)
4. طرح حجاب و عفاف جدی گرفته شود (امام جمعه،عفاف و حجاب) پایگاه خبری قدیری نیوز (ghadirinews.ir)

۵.     مسئولان حجاب و عفاف باید در بانک‌ها مستقر شوند – بهار نیوز (baharnews.ir)

۶.    کارزار مخالفان حجاب اجباری هم‌زمان با روز «حجاب و عفاف»؛ آیا جامعه دوپاره شده است؟ | Euronews

۷.     براساس نظرسنجی‌ها، بخش بزرگی از جامعه، بدحجابی را جرم نمی‌داند – اصلاحات نیوز (eslahatnews.com)

۸-  https://www.radiofarda.com/a/iran_narges_mohammadi_hijab/29019555.html