آنجلا دیویس یکی از روشنفکران و فعالان اجتماعیِ شناخته شدهٔ قرن بیستم و بیستویکم است. او فیلسوف، استاد دانشگاه، فمینیست، کمونیست و مبارزی پرشور علیه نژادپرستی و بیعدالتی اجتماعی به شمار میرود. نام او در کنار بزرگان جنبش حقوق مدنی آمریکا مانند مارتین لوتر کینگ در تاریخ مبارزات آزادیخواهانهٔ جهان ماندگار شده است. همچنین در جنبش حقوق مدنی ارتباط نزدیکی با حزب پلنگ سیاه داشت، گرچه هرگز از اعضای رسمی آن نبود.
دیویس در سال ۱۹۴۴ در بیرمنگام آلاباما، در جنوبیترین ایالتهای نژادپرست آمریکا، متولد شد. کودکی او با تبعیضهای آشکار و خشونتهای نژادی گذشت؛ همین تجربه پایههای آگاهی سیاسی و عدالتخواهانهٔ او را شکل داد. او در دانشگاههای آمریکا و سپس آلمان فلسفه خواند و تحت تأثیر فیلسوفان رادیکال اروپایی، بهویژه هربرت مارکوزه و مکتب فرانکفورت ، قرار گرفت.
آنجلا دیویس در نیمهٔ دههٔ ۱۹۶۰ به دانشگاه یوهان ولفگانگ گوته فرانکفورت رفت تا فلسفه بخواند. او شاگرد نظریهپردازان مکتب فرانکفورت بود و با اندیشههای تئودور آدورنو و دیگر چهرههای برجسته این مکتب آشنا شد. فضای دانشگاهی فرانکفورت، پر از بحثهای رادیکال علیه سرمایهداری، امپریالیسم و تبعیض بود و همین تجربه پایهٔ دیدگاههای مارکسیستی و عدالتخواهانهٔ او شد. او آموخت که فلسفه باید ابزاری برای تغییر جهان باشد، نه صرفاً تأملی آکادمیک.
وی از همان آغاز فعالیت سیاسی خود به حزب کمونیست ایالات متحده آمریکا پیوست و با الهام از اندیشههای مارکسیستی، بر این باور بود که تبعیض نژادی، ستم جنسیتی و فقر، همگی ریشه در ساختار سرمایهداری دارند. مبارزه برای برابری سیاهپوستان و آزادی زنان، بدون مبارزه با نظام اقتصادی و طبقاتی، از نظر او کامل نبود. او در دههٔ ۱۹۸۰ نامزد معاونت ریاستجمهوری آمریکا از سوی حزب کمونیست شد.
در اکتبر ۱۹۷۰، پس از حادثهٔ گروگانگیری در دادگاه شهرستان مارین، دیویس به اتهام توطئه و مشارکت در این حادثه تحت پیگرد قرار گرفت و در فهرست «۱۰ نفر تحت تعقیب FBI» قرار گرفت. آنجلا در ۱۳ اکتبر ۱۹۷۰ دستگیر شد و بیش از ۱۶ ماه در زندان ماند. محاکمهٔ او در سطح جهانی بازتاب یافت و موجی عظیم از حمایتها شکل گرفت. سرانجام در ۴ ژوئن ۱۹۷۲، دیویس از تمامی اتهامات تبرئه شد، و این پیروزی نقطهٔ عطفی در جنبشهای آزادیخواهانهٔ جهان بود.
پس از آزادی، دیویس به کشورهای سوسیالیستی سفر کرد. در درسدن، آلمان شرقی، دانشگاه تکنیکال درسدن دکترای افتخاری به او اعطا کرد و او به الگوی جهانی مبارزه علیه امپریالیسم و نژادپرستی تبدیل شد. تصاویر استقبال پرشور مردم و دانشجویان درسدن هنوز در آرشیوها موجود است و او بهعنوان «زن سیاهپوست مبارز کمونیست» در رسانهها و کتابهای آموزشی آلمان شرقی معرفی شد.
دیویس با کتابها و سخنرانیهایش، مفهوم تازهای از فمینیسم ارائه کرد. او فمینیسمی را ترویج کرد که همزمان علیه نژادپرستی، سرمایهداری و پدرسالاری مبارزه میکند. کتاب مشهور او زنان، طبقه و نژاد (۱۹۸۱) از متون کلاسیک فمینیسم محسوب میشود.
دیویس امروز استاد بازنشسته دانشگاه کالیفرنیا در سانتا کروز است، اما همچنان حضوری فعال در عرصه عمومی دارد. او در سخنرانیها و نشستهای بینالمللی دربارهی لغو زندانها، عدالت نژادی، حقوق زنان و جنبشهای آزادیبخش سخن میگوید. سازمان Critical Resistance که او در تأسیسش نقش داشت، همچنان در زمینهٔ مبارزه با «صنعت زندانها» فعالیت میکرد.
مبارزات این زن شجاع و آگاه گواه آنست که عدالت جنسیتی، نژادی و اقتصادی همگی در هم تنیده و به هم پیوستهاند. زندگی او سرمشق و نمونه برای نسلهای جدید در سراسر جهان است؛ نسلی که امروز میداند آزادی انسان، بدون آزادی زنان ناقص خواهد بود.