“من مسلمانم، من سوسیالیست دموکراتیک هستم،
و از همه مهم‌تر برای هیچ یک از اینها عذرخواهی نمی‌کنم!”
زُهران کوامه مَمْ‌دانی سخنانش برای پذیرش پیروزیش در انتخابات شهرداری نیویورک، بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر جهان، را با نقل قولی از یوجین دبس[i] آغاز کرد: ” ممکن است خورشید امشب بر فراز شهر ما غروب کرده باشد، اما من می‌توانم طلوع روزی بهتر برای بشریت را ببینم!”
او گفت: «از نسل بعدی نیویورکی‌ها که حاضر نیستند بپذیرند وعده آینده‌ای بهتر، یادگاری از گذشته است، متشکرم.» وی چنین ادامه داد: “من از صاحبان یمنی فروشگاه‌های زنجیره‌ای بودگا و آبوئلاهای مکزیکی، رانندگان تاکسی سنگالی و پرستاران ازبک، کمک آشپزهای ترینیدادی و خاله‌های اتیوپیایی صحبت می‌کنم.»
مَمْ‌دانی در حالی که به والدین و همسرش ادای احترام می‌کرد، گفت: «امید زنده است.» پدرش یک مهندس اوگاندایی و مادرش میرا نایر فیلم‌ساز اهل هندوستان است. مَمْ‌دانی که در اوگاندا متولد شده است، سوگند یاد کرد که از مهاجران محافظت کند و گفت: «نیویورک شهر مهاجران باقی خواهد ماند، شهری که توسط مهاجران ساخته شده و از امشب، توسط مهاجران رهبری خواهد شد.»
پیروزی مَمُ‌دانی تنها یکسال در پس‌آمد انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده نشان دهنده درمان تمام بیماری‌هایی بود که حزب دموکرات در دوران ریاست جمهوری بایدن معروف به جو جنوساید با آن همراه بود و حزب دموکرات از پذیرش درمان آن سرباز زد و باعث شد جهان و ابالات متحده بار دیگر بازیچه دست الیگارشی جنگ طلب باقی بماند. سوسیالیسم دموکراتیک که اتفاقا در شمال شرق ایالات متحده پایگاه بزرگی دارد حزبی است که پس از خیانت دموکرات‌ها به برنی سندرز در انتخابات ۲۰۱۶ شکل گرفت و گرچه تنها به کنشگری در سطح جامعه می‌پردازد ولی پنج یا شش نماینده در کنگره ایالات متحده آن را نمایندگی میکنند.
زُهران بدون ترس از مارک یهود ستیزی در شهری‌که به جرات محل سکونت بیشترین تعداد و متمول‌ترین یهودیان آمریکاست، پرچم مبارزه با نسل‌کشی نتانیاهو و دولت صهیونیست اسراییل را بلند کرد و با استقبال جوانان یهودی و سایر اقشار مترقی یهودی نیویورک علیرغم عدم حمایت حزب دموکرات پشت کومو نماینده اصلی نسل دموکرات های سنتی را بخاک مالید. تنها اباما بود که نه بعنوان اعلام حمایت حزبی بلکه فقط با پیام ارزوی پیروزی چند روز قبل از انتخابات به او تلفن کرد. سرپرست دموکرات های سنا چاک شومر یک صهیونیست دو آتشه از او حمایت نکرد و حکیم جفری رییس گروه دموکراتهای مجلس نمایندگان تنها پس از شروع انتخابات در صبح سه شنبه با او شخصا تماس گرفت و از او بسمت فردی حمایت کرد.
مَمْ‌دانی در سال ۱۹۹۱ در کمپالا، اوگاندا متولد شد و در کودکی به همراه خانواده‌اش به ایالات متحده مهاجرت کرد. او پس از تحصیل در کالج باؤدین (Bowdoin College)، به فعالیت در حوزه‌های اجتماعی پرداخت و مدتی به عنوان مشاور پیشگیری از مصادره مسکن فعالیت کرد و به مستأجران و مالکان در معرض اخراج کمک رساند؛ تجربه‌ای که موجب تمرکز ویژه او بر عدالت مسکن و دفاع از حقوق مستأجران شد.
او یک سیاستمدار ایالتی، فعال اجتماعی و مدافع حقوق مسکن است که نمایندگی حوزه ۳۶ مجلس ایالتی نیویورک را بر عهده دارد؛ حوزه‌ای که بخش‌هایی از آستوریایی و مناطق غربی کوئینز را شامل می‌شود. او نخستین‌بار در سال ۲۰۲۰ انتخاب شد و به عنوان بخشی از نسل جدید سیاستمداران مترقی وابسته به «سوسیالیست‌های دموکرات آمریکا» (DSA) مطرح گردید؛ جریانی که با اتکا به سازمان‌دهی مردمی و برنامه‌های سیاستی جسورانه، به دنبال ایجاد تحول در سیاست محلی و ایالتی است.
پیروزی او در انتخابات، یک تغییر قابل توجه در حوزه انتخابیه‌اش محسوب می‌شد. مَمْ‌دانی با شکست نماینده وقت، کارزار خود را بر اهدافی چون بیمه سلامت همگانی، تأمین بودجه برای مسکن عمومی و حمل‌ونقل عمومی رایگان بنا کرد. از زمان ورود به مجلس ایالتی، او قوانینی در زمینه مسکن مقرون‌به‌صرفه، حمایت از مهاجران و گسترش خدمات اجتماعی پیشنهاد کرده است. مواضع صریح او در خصوص مسائل بین‌المللی، از جمله حمایت آشکار از حقوق فلسطینیان، موجب شده است که هم در میان فعالان مترقی حمایت گسترده کسب کند و هم با واکنش‌های انتقادی بخش‌هایی از حزب دموکرات روبه‌رو شود.
فراتر از فعالیت‌های قانون‌گذاری، مَمْ‌دانی همچنان بر سازمان‌دهی میدانی تأکید دارد و اغلب در اعتصابات کارگری، بست نشستن‌های مستأجران و برنامه‌های خواهان عدالت اجتماعی حضور پیدا می‌کند. مسیر سیاسی او بازتابی از تغییر نسلی و ایدئولوژیک در سیاست شهر نیویورک است و او را به یکی از برجسته‌ترین چهره‌های جوان جریان مترقی در این ایالت تبدیل کرده است.
زُهران مَمْ‌دانی، نامزد دموکرات‌ها، روز سه‌شنبه به عنوان صد و یازدهمین شهردار شهر نیویورک انتخاب شد و اندرو کومو، فرماندار سابق که خود فرزند ماریو کومو فرماندار اسبق ایالت نیویورک است و کرتیس اسلیوا، نامزد جمهوری‌خواه را شکست داد و به عنوان اولین شهردار مسلمان این شهر تاریخ‌ساز شد.
این سوسیالیست دموکرات ۳۴ ساله و عضو مجلس ایالتی از کوئینز، با بیش از ۵۰٪ آرا به پیروزی رسید. کومو، ۶۷ ساله، با کمی بیش از ۴۰٪ در جایگاه دوم قرار گرفت، در حالی که کرتیس اسلیوا، نامزد جمهوری‌خواه، کمی بیش از ۷٪ آرا را به دست آورد.
مَمْ‌دانی با اذعان به نگرانی‌ها در مورد سن و تجربه‌اش، تنها با اطمینان ابراز کرد: « وقتی ۵۸ روز دیگر وارد شهرداری شویم، انتظارات بالا خواهد بود. ما آنها را برآورده خواهیم کرد.» او گفت: «در این لحظه تاریک سیاسی در ایالات متحده، نیویورک چراغ راه خواهد بود.»
او در پایان سخنان خود در بروکلین فریاد زد: «عظمت ما به هیچ وجه انتزاعی نخواهد بود.» «این را هر مستاجری که اجاره‌اش ثابت مانده و اول هر ماه از خواب بیدار می‌شود و می‌داند مبلغی که قرار است بپردازد از ماه قبل افزایش نیافته است، حس خواهد کرد. این را هر پدربزرگ و مادربزرگی که می‌تواند در خانه‌ای که برایش کار کرده بماند و نوه‌هایش در همان نزدیکی زندگی میکنند، چون هزینه مراقبت از کودک آنها را به لانگ آیلند نفرستاده، حس خواهد کرد.»
«این را مادر مجردی که در رفت و آمدش امن است و اتوبوسش آنقدر سریع حرکت می‌کند که مجبور نیست برای رسیدن به موقع به محل کار، عجله کند، حس خواهد کرد. و این را وقتی نیویورکی‌ها صبح‌ها روزنامه‌هایشان را باز میکنند و تیترهای موفقیت، نه رسوایی، را می‌خوانند، حس خواهند کرد. مهم‌تر از همه، هر نیویورکی وقتی شهری که دوستش دارند بالاخره آنها را دوست خواهد داشت، این پیروزی را حس خواهد کرد. ما می‌توانیم آنچه را که شایسته‌اش هستیم مطالبه کنیم.»
پیروزی تاریخی مَمْ‌دانی در بحبوحه انبوهی از پیروزی‌های دموکرات‌ها در سراسر کشور اعلام شد، به طوری که ابیگیل اسپنبرگر، نماینده کنگره، اولین فرماندار زن ویرجینیا شد و میکی شریل رقیب فرمانداری مورد حمایت ترامپ خود را در نیوجرسی شکست داد و کالیفرنیا رای داد تا با تلاش گوین نیوسام نقشه‌های تقسیم‌بندی حوزه های انتخاباتی ایالتی را عوض کند اقدامی که پنج کرسی جدید کنگره را برای این ایالت که عمدتا دموکرات نشین است به ارمغان می‌آورد.
مَمْ‌دانی علاوه بر اینکه اولین شهردار مسلمان شهر نیویورک است، اولین شهردار آسیای جنوبی و جوان‌ترین شهردار این شهر در بیش از یک قرن اخیر نیز هست.
وقتی مَمْ‌دانی پاییز گذشته مبارزات انتخاباتی خود را برای شهرداری آغاز کرد، یک قانونگذار ایالتی نسبتاً ناشناخته بود. اما پیام او، که بر عادلانه کردن اجاره مسکن متمرکز بود، همراه با کمپین پرشورش در سراسر شهر نیویورک، به سرعت مورد توجه قرار گرفت و طنین‌انداز خواسته های صدها هزار نیویورکی شد. برنامه او خواستار ثابت نگه داشتن اجاره بها در واحدهای مورد حمایت دولتی شد، او همچنین قول داد که به ساخت مسکن مقرون به صرفه‌تر، افزایش حداقل دستمزد به ۳۰ دلار در ساعت، رایگان کردن اتوبوس‌ها، افزایش مالیات بر ثروتمندترین ساکنان شهر و موارد مترقی دیگر بود.
وی دو ماه پیش نیز بعد از بردن کاندیداتوری دموکرات ها گفته بود: “در این دوران تاریک، می‌دانم که حفظ ایمان به دموکراسی‌مان از همیشه سخت‌تر شده است. این دموکراسی توسط میلیاردرها و هزینه‌های کلانشان، توسط مقامات منتخبی که بیشتر به فکر ثروت‌اندوزی خودشان هستند تا اعتماد عمومی، و توسط رهبران اقتدارگرایی که از طریق ترس حکومت میکنند، مورد حمله قرار گرفته است. پس از این همه ناامیدی، قلب سخت می‌شود، باور دست نیافتنی می‌شود. و وقتی دیگر به دموکراسی خود اعتقادی نداشته باشیم، برای افرادی مانند دونالد ترامپ آسان‌تر می‌شود که ما را به ارزش او متقاعد کنند. برای میلیاردرها، متقاعد کردن ما که همیشه باید رهبری کنند.”
او از فرانکلین دلنور روزولت نقل کرد که گفته بود: «دموکراسی در چندین کشور بزرگ دیگر ناپدید شده است. نه به این دلیل که مردم از دموکراسی بیزارند، بلکه به این دلیل که از بیکاری و ناامنی، از دیدن گرسنگی فرزندانشان در حالی که در مواجهه با سردرگمی و ضعف دولت درمانده نشسته‌اند، خسته شده‌اند. در ناامیدی، آنها تصمیم گرفتند آزادی را فدا کنند به امید اینکه چیزی برای خوردن پیدا کنند.» ممدانی گفت: “ما به شهر خود اجازه داده‌ایم که دوباره ایمان بیاورد. و من به شما قول می‌دهم که این شهر بزرگ را نه به تصویر خودم، بلکه به تصویر هر نیویورکی که فقط مبارزه را شناخته است، بازسازی خواهیم کرد. در نیویورکِ ما، قدرت متعلق به مردم است.»
طبق نظرسنجی‌های خروج از حوزه‌های رأی‌گیری، زُهران مَمْ‌دانی از حمایت اکثریت رأی‌دهندگان زیر ۴۵ سال برخوردار بود، در حالی که بیش از نیمی از رأی‌دهندگان ۶۵ سال به بالا از اندرو کومو حمایت می‌کردند. و این رده سنی که شامل دانشجویان نیز می‌شد همان رده سنی بودند که در انتخابات ریاست جمهوری یکسال قبل در خانه نشستن را به رای دادن به دموکرات‌ها ترجیح دادند. تقریباً ۲ نفر از هر ۱۰ رأی‌دهنده گفتند که این اولین باری است که در انتخابات شهرداری شهر نیویورک رأی می‌دهند و طبق نظرسنجی‌ها، با اختلاف بیش از ۲ به ۱، مَمْ‌دانی را به کومو ترجیح دادند.
*****
[i] یوجین وی. دبس رهبر کارگری مشهور آمریکایی و سیاستمدار سوسیالیست (۱۸۵۵ –۱۹۲۶) و بنیانگذار اتحادیه کارگران صنعتی جهان (IWW) او از حقوق کارگران و سوسیالیسم حمایت کرد و به دلیل سخنرانی ضد جنگ در طول جنگ جهانی اول زندانی شد.
