پیروزی زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک را می‌توان رویدادی نمادین در سیاست معاصر آمریکا دانست؛ رخدادی که از مرز یک رقابت شهری فراتر می‌رود و نشانه‌ای از دگرگونی عمیق در ساختار فکری و طبقاتی جامعه آمریکاست. ممدانی، مهاجری مسلمان با تبار اوگاندایی‌ـ‌هندی و از اعضای «سوسیالیست‌های دموکرات آمریکا» (DSA)، در رقابتی نابرابر توانست نامزد مورد حمایت لابی‌های ثروتمند را شکست داده و شهردار یکی از مهم‌ترین شهرهای سرمایه‌داری جهانی شود. این پیروزی، حاصل ترکیبی از خستگی عمومی نسبت به نابرابری اقتصادی، بی‌عدالتی نژادی و بحران هزینه‌های زندگی است؛ همان بحران‌هایی که سال‌هاست در نیویورک و دیگر کلان‌شهرهای آمریکا انباشته شده‌اند (۱،۲).
در حالی‌که رسانه‌ها بر مسلمان بودن، سن کم یا ریشه مهاجرتی او تأکید داشتند، عامل اصلی موفقیت ممدانی شعار محوری کارزارش بود: Affordability، مفهومی که معادل دقیق فارسی ندارد اما به معنای «قابلیت پرداخت هزینه‌های زندگی» است. او در سخنرانی‌هایش بارها گفت: «این شهر را کارگران ساخته‌اند، اما دیگر توان زندگی در آن را ندارند.» این جمله به‌سرعت به شعار نسلی تازه از چپ‌گرایان آمریکایی تبدیل شد (۳).
بحران هزینه‌های زندگی، به‌ویژه مسکن، در شهرهای بزرگ آمریکا به نقطه‌ی بحرانی رسیده است. اجاره‌بهای سرسام‌آور، کیفیت پایین خدمات عمومی و شکاف طبقاتی فزاینده، زندگی شرافتمندانه را به امتیازی طبقاتی بدل کرده است. برنامه‌ی ممدانی مستقیماً این وضعیت را هدف گرفته بود: افزایش مالیات بر ثروتمندان و شرکت‌ها، کنترل اجاره‌بها، حمل‌ونقل عمومی رایگان و توسعه‌ی خدمات اجتماعی شهری.
اهمیت این پیروزی فقط در سطح محلی نیست. برای حزب دموکرات، انتخاب ممدانی پیامی روشن دارد: پایگاه رأی این حزب در حال تغییر است. رأی‌دهندگان جوان‌تر، مهاجران، اقلیت‌ها و طبقه‌ی کارگر شهری دیگر با سیاست‌های محافظه‌کارانه و میانه‌رو کنار نمی‌آیند. آن‌ها از چهره‌هایی چون بایدن، کوئومو و نانسی پلوسی فاصله گرفته و به سیاستمدارانی مانند ممدانی، الکساندریا اوکاسیو-کورتز و برنی سندرز نزدیک‌تر شده‌اند. در جامعه‌ای که دهه‌ها تحت سلطه‌ی گفتمان نئولیبرالی «بازار آزاد» بوده، چنین برنامه‌ای جسورانه است. پیام ممدانی بازگشتی است به ارزش‌هایی که پس از جنگ جهانی دوم، بنیان دولت‌های رفاه را در غرب شکل داد. انتخاب او نشانه‌ای از جابه‌جایی پایگاه اجتماعی قدرت است: نسل‌های جوان و اقلیت‌های شهری، عدالت اجتماعی را به قلب سیاست بازگردانده‌اند (۴،۵).
با این حال، چالش‌های پیش‌روی او کم نیست. نیویورک شهری است با شبکه‌ای پیچیده از منافع اقتصادی، شرکت‌های املاک و لابی‌های بانکی که بی‌تردید در برابر اصلاحات او مقاومت خواهند کرد (۶). با این همه، حتی اگر تنها بخشی از وعده‌هایش عملی شود، پیروزی ممدانی نشان داده که مطالبات عدالت‌محور دیگر رؤیایی دست‌نیافتنی نیستند.
در سطح فرهنگی نیز انتخاب یک مسلمان سوسیالیست در نیویورک معنایی فراتر از سیاست دارد. در دورانی که موج اسلام‌هراسی و نژادپرستی ساختاری در آمریکا شدت گرفته، این پیروزی نشانه‌ای از آمادگی جامعه برای شنیدن صداهای متفاوت است. منتقدان محافظه‌کار او را «کمونیست دیوانه» نامیده‌اند (۷)، اما فعالان مدنی و نهادهای حقوق اقلیت‌ها از آن به‌عنوان «بازگشت اخلاق به سیاست» یاد کرده‌اند.
اگر ممدانی بتواند حتی بخشی از وعده‌هایش را عملی کند، تجربه‌ی او می‌تواند به الگویی تازه برای دیگر شهرهای آمریکا، و شاید آغازگر مرحله‌ای نو در سیاست این کشور، بدل شود؛ مرحله‌ای که در آن، عدالت اجتماعی دیگر واژه‌ای آرمان‌گرایانه نیست، بلکه هدفی عملی برای بازسازی انسانیت در دل سرمایه‌داری جهانی است.
به همین دلیل است که پیروزی ممدانی نه‌فقط برای نیویورک، بلکه برای جنبش جهانی چپ معنا دارد. در زمانی که فقر، نابرابری و بحران مشروعیت سیاسی در بسیاری از کشورها گسترش یافته، موفقیت یک سوسیالیست مهاجر در قلب نظام سرمایه‌داری جهانی یادآور این حقیقت است که سیاست هنوز می‌تواند با آرمان‌های انسانی پیوند بخورد.
منابع:
- Who is Zohran Mamdani? – BBC News
- پیشتازی ممدانی و تعمیق شکاف در اردوگاه دمکرات‌ها
- پایان رای‌گیری زودهنگام انتخاب شهردار نیویورک؛ «ممدانی» پیشتاز است
- What Zohran Mamdani’s primary win in New York means for Democrats nationwide | PBS News
- Zohran Mamdani’s upset in New York primary reignites Democratic identity debate: Analysis – ABC News
- چرخش به چپ در نیویورک؟
- حمله ترامپ به «ممدانی» کاندیدای شهرداری نیویورک: مانع نابودی نیویورک توسط این «دیوانه کمونیست» خواهم شد / شهر را «نجات» می‌دهم
