گزارش جدید موساد نور جدیدی بر حملات تروریستی آرژانتین در دهه ۱۹۹۰ می افکند.
به نقل از نیویوک تایمز ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۳
تحقیقات آژانس جاسوسی اسرائیل نشان می‌دهد که حزب‌الله هسته‌ای برای انجام این حملات ایجاد کرده بود و بر این أساس، گزارش موساد گمان‌ها مبنی بر دست داشتن مقامات ایرانی یا آرژانتینی در بوینس آیرس را رد کرده است.
بر اساس تحقیقات موساد، سرویس مخفی اسرائیل، دو حمله تروریستی به اهداف اسرائیلی و یهودی در بوئنوس آیرس در دهه ۱۹۹۰ که منجر به کشته شدن تعداد زیادی از مردم شد، توسط یک واحد مخفی حزب الله انجام شد که بر خلاف ادعاهای گسترده قبلی، اجرا و عملیات آن آگاهانه توسط شهروندان آرژانتینی یا با کمک ایران انجام نشده بود.
مطالعه داخلی موساد، که یافته‌های مکتوب آن با نیویورک تایمز به اشتراک گذاشته شد، شرح مفصلی از نحوه برنامه‌ریزی حملات ارائه میکند – از جمله اینکه چگونه مواد منفجره در بطری‌های شامپو و جعبه‌های شکلات به آرژانتین قاچاق می‌شد.
در حالی که موساد تاکید میکند که اطلاعات اسرائیل همچنان معتقد است که ایران، حامی حزب‌الله، حملات را تأیید کرده و حمایت مالی کرده است و آموزش و تجهیزات ارائه می‌دهد، این یافته‌ها با ادعاهای دیرینه اسرائیل، آرژانتین و ایالات متحده مبنی بر اینکه تهران نقشی عملیاتی در میدان داشته است، مخالفت میکند. آنها همچنین سوء ظن در آرژانتین مبنی بر همدستی برخی مقامات محلی و شهروندان آرژانتینی را رد میکند.
در اولین حمله که در سال ۱۹۹۲ منجر به کشته شدن ۲۹ نفر شد، سفارت اسرائیل منفجر شد. دومی در سال ۱۹۹۴ مرکز آمالیا، مقر یک مرکز اجتماعی یهودیان را هدف قرار داد و ۸۶ نفر از جمله بمب‌گذار را در یکی از مرگبارترین جنایات یهودستیزی از زمان جنگ جهانی دوم به قتل رساند.
پیامدهای انفجارها برای دهه‌ها در آرژانتین احساس می‌شد، برخی از کسانی که برای تحقیق در مورد این حملات منصوب شدند، بعداً به دلیل ممانعت در تحقیقات تحت پیگرد قرار گرفتند و سیاستمداران ارشد متهم به دست داشتن در این حملات شدند.
این حملات همچنین اسرائیل را که خود را حامی یهودیان در سرتاسر جهان می‌داند حیرت زده کرد و گستردگی جهانی و تهدید فزاینده حزب‌الله را در آن زمان نشان داد.
بر اساس تحقیقات موساد، این بمب گذاری ها توسط حزب الله برای انتقام از عملیات اسرائیل علیه شبه نظامیان شیعه در لبنان انجام شده است. در این بیانیه آمده است که حزب الله از زیرساخت های مخفی ساخته شده در بوئنوس آیرس و دیگر مناطق آمریکای جنوبی برای طراحی حملات استفاده کرده است.
تحقیقات نشان داد که مواد منفجره مورد استفاده در هر دو حمله توسط عوامل حزب الله در بطری های شامپو و جعبه شکلات در پروازهای تجاری از چندین کشور اروپایی به آرژانتین قاچاق شده است. سپس آنها را در پارکی در بوئنوس آیرس پنهان کرده‌اند.
بر اساس این تحقیق، مواد شیمیایی مورد استفاده برای ساخت بمب‌ها توسط یک شرکت بازرگانی که به عنوان پوششی برای عملیات حزب‌الله در آمریکای جنوبی مورد استفاده قرار می‌گرفت، خریداری شد.
تحقیقات گزارش داد که مهاجمان به دست عدالت سپرده نشدند یا در حملات متعدد اسرائیل به حزب الله طی سالها کشته نشدند و در لبنان زندگی می‌کنند.
«اخطارهای قرمز» اینترپل علیه دو نفر متهم به حمله صادر شد که در تحقیقات موساد هر دو از عوامل حزب الله لبنان شناسایی شدند. شخص سوم توسط ایالات متحده تحت تعقیب است. عماد مغنیه، فرمانده عملیات حزب‌الله، که در تحقیقات موساد به‌عنوان رئیس واحدی که این حملات را انجام داده بود، ذکر شد، در عملیات مشترک اسرائیل و آمریکا در سال ۲۰۰۸ کشته شد.
نتیجه گیری موساد بر اساس اطلاعات ماموران، بازجویی از مظنونان، و نظارت و استراق سمع است. یافته‌های گزارش‌های داخلی در مصاحبه‌های این ماه با پنج مقام ارشد فعلی و سابق موساد تأیید شد.
این تحقیقات همچنین ضعف موساد را نشان داد که هیچ هشدار قبلی درباره این حملات نداشت. دومی بسیار شبیه به اولی بود و توسط همان گروه انجام شد، اما تحقیقات نشان داد که اطلاعات اسرائیل هیچ فعالیتی را قبل از آن کشف نکرده بود.
واحدهای تحقیقات و مقامات فعلی و سابق موساد گفتند که حزب‌الله که توسط ارتش اسرائیل در لبنان به معنای متعارف مورد حمله قرار گرفته بود، شروع به ساخت واحدهای مخفی در سراسر جهان برای گسترش دامنه خود و حمله به اهداف اسرائیلی یا یهودی کرد.
بر اساس یافته‌های موساد، از سال ۱۹۸۸، حزب‌الله عواملی را به چندین کشور آمریکای جنوبی فرستاد تا «تجربه‌ای به دست آورند تا بتوانند تجارت‌های قانونی باز کنند و پوشش تجاری قوی برای جابجایی بین کشورهای مختلف داشته باشند».
این تحقیقات عوامل عملیاتی را با نام و جزئیات گذرنامه های جعلی و سایر اسناد مورد استفاده شناسایی می کند. این عوامل اطلاعاتی در مورد امنیت مرزی، تأسیس شرکت های پوششی و اهداف احتمالی از جمله سفارت اسرائیل در بوئنوس آیرس جمع آوری کردند.
در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲، اسرائیل رهبر حزب الله، شیخ عباس موسوی را ترور کرد. به گفته موساد، پس از آن حمله، حزب‌الله یک عامل ارشد به نام حسن کرکی را با یک پاسپورت جعلی برزیلی به بوئنوس آیرس فرستاد و از آنجا پیکاپ مورد استفاده در حمله به سفارت را خریداری کرد.
عکس: محل انفجار مرکز آمیا در بوینس آیرس. یک مطالعه داخلی موساد به جزئیات چگونگی برنامه ریزی تروریست ها برای حملات پرداخته است.
طلال حامیه، معاون فرمانده واحد عملیات حزب‌الله نیز وارد بوئنوس آیرس شد و در آنجا با محمد نورالدین، یک جوان لبنانی ۲۴ ساله که چند سال قبل به برزیل مهاجرت کرده بود، ملاقات کرد و او پذیرفت که بعنوان بمب‌گذار انتحاری عمل کند.
حامیه یک روز قبل از حمله ای که در آن نورالدین خود را منفجر کرد، آرژانتین را ترک کرد. بر اساس گزارش موساد، که همچنین گفتگوهای تلفنی بین آقای مغنیه، فرمانده حزب الله، و عواملش را شرح می دهد، همه عوامل دیگر حزب الله نیز کشور را ترک کردند.
در سال ۲۰۱۷، وزارت امور خارجه ایالات متحده جایزه ای تا سقف ۷ میلیون دلار برای اطلاعاتی که منجر به مکان، دستگیری یا محکومیت آقای حامیه شود، پیشنهاد داد.
سرلشکر اوری ساگی، رئیس سابق اطلاعات نظامی اسرائیل که ترور آقای موسوی را توصیه کرده بود، در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۶ اذعان کرد که اسرائیل نتوانسته بود این تهدید را پیش بینی کند. او گفت: «واکنش حزب‌الله را دقیقاً پیش‌بینی نمی‌کردم.»
یافته‌های موساد می‌گفت که چنین شکست‌هایی «مشوق بسیار مهمی» برای حزب‌الله در عملیات متقابل است. در مارس ۱۹۹۴ این گروه یک حمله انتحاری در بانکوک برنامه ریزی کرد، اما بمب گذار انتحاری قبل از عملیات سرد شد و ماموریت را رها کرد.
به گفته دو مقام امنیتی اسرائیل، که در آن زمان خدمت می کردند و برای بحث در مورد موضوعات طبقه بندی شده خواستند نامشان فاش نشود، به رئیس وقت موساد، شبتای شاویت، توسط یکی از مقامات ارشد آژانس اطلاعاتی هشدار داده شده بود که خطر حمله دیگری به یهودیان یا اسرائیلی‌ها در آمریکای جنوبی، به ویژه در آرژانتین وجود دارد.
به گفته مقامات، آقای شاویت شخصا معتقد بود که این عملیات توسط ایران انجام شده است، نه فقط حزب الله، و دستور نظارت بر سفارت ایران در بوینس آیرس را صادر کرد که هیچ فعالیت غیرعادی نشان نداد. آقای شاویت از اظهار نظر درباره تحقیقات جدید موساد خودداری کرد.
اسرائیل به حملات خود به حزب الله لبنان ادامه داد. در ۲ ژوئن، نیروی هوایی اسرائیل به یک اردوگاه حزب الله حمله کرد و ۵۰ نفر را کشت و ۵۰ نفر دیگر را زخمی کرد. ایستگاه‌های رادیویی حزب‌الله وعده «پاسخ جامع در همه سطوح» را دادند.
یک ماه بعد، در ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴، مرکز جامعه یهودیان در بوینس آیرس مورد حمله قرار گرفت.
بر اساس تحقیقات موساد، همان عوامل حزب الله که مسئول بمب گذاری در مرکز اجتماعی یهودیان آرژانتین بودند، پشت سرنگونی یک هواپیمای پانامایی در روز بعد بودند که منجر به کشته شدن ۲۱ مسافر، از جمله ۱۲ نفر از رهبران جامعه یهودی پاناما شد.
یافته‌های موساد بیان میکند که چون فعالیت شبکه حزب‌الله پس از حمله به سفارت اسرائیل «آشکار و خنثی نشد»، همین افراد توانستند دو سال بعد «حمله مرگبارتری» را به مرکز اجتماعی انجام دهند.
به دنبال این بمب‌گذاری‌ها اتهاماتی مطرح شد که مقامات آرژانتینی با تمایلات افراطی راست یا نئونازی‌های آن کشور ممکن است در آن دست داشته باشند. اما تحقیقات موساد هیچ مدرکی برای تایید چنین ادعاهایی پیدا نکرد. در پایان این گزارش آمده است: «تنها عناصر واحد عملیات خارجی حزب‌الله بدون دخالت شهروندان محلی در این حملات شرکت داشتند.»
در مورد ایران، موساد به یافته‌های یک دادستان آرژانتینی، آلبرتو نیسمن، استناد کرد که تهران این دو حمله را تایید کرده است، بدون اینکه جزئیاتی اضافه کند. در سال ۲۰۰۷، به درخواست آقای نیسمن، اینترپل اخطارهای قرمز علیه مقامات ارشد ایرانی از جمله احمد وحیدی، وزیر کشور فعلی ایران صادر کرد.
آرژانتین، اسرائیل و ایالات متحده مدت هاست که مقامات سفارت ایران در بوئنوس آیرس را به کمک مادی و سازمانی به این حملات متهم کرده اند. تهران بارها این ادعاها را رد کرده است. با این حال، تحقیقات موساد نشان داد که ایران در انجام این حملات یا ارائه کمک محلی دخالتی نداشته است. وزارت خارجه آرژانتین به درخواست ها برای اظهار نظر در مورد یافته های گزارش پاسخ نداد.
سباستین باسو، رئیس واحد تحقیقات آرژانتین که در مورد حمله به مرکز اجتماعی تحقیق می کند، روز پنجشنبه گفت که ایران “نویسنده و طراح فکری” این عملیات بوده است.
او گفت: «دادستان شواهد کافی داشت که مقامات عالی دولت ایران را برای ارائه توضیحات بازخواست کند».
جسد آقای نیسمن در سال ۲۰۱۵ پس از اعلام اینکه قصد دارد رئیس جمهور و وزیر خارجه آرژانتین را به دلیل انجام یک معامله غیرقانونی با ایران تحت پیگرد قانونی قرار دهد، پیدا شد. شرایط مرگ او همچنان نامشخص است
به گفته چهار مقام سابق اسراییلی، حملات در آرژانتین، مبارزه بین حزب‌الله و اسرائیل را تغییر داد و تمایل اسرائیل را نسبت به ترور اعضای ارشد این سازمان شبه‌نظامی متوقف کرد.
مقامات سابق گفتند که این بی میلی به تضعیف موقعیت اسرائیل در برابر حزب الله در اواخر دهه ۱۹۹۰ کمک کرد، زمانی که متحمل خسارات سنگینی در لبنان شد و در نهایت منجر به خروج نیروهای اسرائیل از این کشور در می ۲۰۰۰ شد. آنها افزودند که ترس از انتقام یکی از دلایل اصلی تصمیم اسرائیل برای عدم حمله به سایت های هسته ای ایران در سال ۲۰۱۲ نیز بود.
رونن برگمن از تل آویو و آنا لانکس در گزارشی از بوئنوس آیرس در تهیه این گزارش مشارکت داشتند.
