جواد ظریف در بیانیه‌ای(۱) پرطمطراق در حساب کاربری خود در X با انتشار لیستی از ایجاد شورای راهبری خبر می‌دهد. اولین نامی که در این لیست به چشم می‌خورد آذری جهرمی است، و این شبهه را به وجود می‌آورد که آیا شورای راهبری، همان شورای رهبری نیست که به اشتباه نوشته شده است. واضح نیست که این لیست شورای راهبری را چه کسانی تهیه و تأیید کرده‌اند و حدود اختیارات و وظایف‌شان نیز مبهم است. وقتی که چند بار بالا و پایین لیست را نگاه می‌کنی، تنها نام سه زن به چشم می‌خورد. البته در روزهای اخیر، همه از آزادی زنانی بدون حجاب انگشت به دهان مانده‌ایم. عجب پیشرفتی! زنان سینه می‌زنند و عزاداری می‌کنند و مردان مواظب‌اند که دیگ سیاست ته نگیرد.
در شورای راهبری رئیس‌جمهور تازه، برای خالی نبودن عریضه، نام سه زن نیز به چشم می‌خورد. در بیانیه(۲) و به اصطلاح برنامهٔ خود، اسمی از زن که حکماً برای ایشان نامحرم است، برده نشده است. این وضعیت نشان‌دهندۀ تداوم نابرابری‌های جنسیتی و عدم توجه کافی به توانمندی‌ها و نیازهای زنان در دولت پزشکیان است. آیا انتظار دیگری می‌رفت؟ وقت آن رسیده است که زنان بدانند، که به این امامزاده هم نمی‌توانند دخیل ببندند.
افسوس که زنان را از میدان سیاست دور می‌کنند. عدم توجه به زنان و توانمندیهای آنان باعث کاهش اعتماد به‌نفس زنان و تداوم نگرش‌های منفی نسبت به آنان می‌شود. نگرش‌های منفی نسبت به توانمندیهای زنان و نقش‌های سنتی جنسیتی، در جمهوری اسلامی نهادینه شده و زنان را از سیاست گریزان می‌کند. تبعیض‌های ساختاری، قوانین نابرابر، عدم حمایت‌های لازم و محیط‌های مردسالارانه، زنان را از مشارکت فعال در سیاست بازمی‌دارد. نابرابری‌های اقتصادی و عدم دسترسی به منابع مالی نیز زنان را از ورود به عرصه‌های سیاسی محروم می‌کند. کمبود اعتماد به‌نفس و ترس از شکست نیز از دلایل مهم سیاست‌گریزی زنان است.
پیامدهای سیاست‌گریزی زنان
حضور کم‌رنگ زنان در سیاست به معنای نبود صدای نیمی از جمعیت در تصمیم‌گیری‌های مهم است. وقتی زنان در سیاست حضور ندارند، مسائل و مشکلات آن‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و سیاست‌گذاری‌ها به نفع آنان نیست. وقتی که اهمیتی به زنان داده نمی‌شود، بدین معنا است که به نیمی از اندیشه‌های مؤثر در رفع مشکلات جامعه اهمیت داده نمی‌شود. نگرش‌های منفی و تحقیرآمیز نسبت به توانمندیهای زنان در حوزه سیاست تشدید پیدا می‌کند و این نگرش‌ها که ریشه در تاریخ و فرهنگ و سنت جامعه دارد، باعث کاهش اعتماد به نفس زنان و عدم تمایل آنان به فعالیت سیاسی می‌شود.
چه باید کرد؟
از زنان، از نیمی از نیروی جامعه نگریزید! پیشرفت جامعه در گرو مشارکت تمامی نیروهای آن، اعم از زن و مرد و پیر و جوان است. قبضه‌کردن قدرت در دست تنها مردان پویایی را از جامعه سلب می‌کند. دنیای قرن بیست‌ویکم ناباورانه متحول شده و به سرعت به پیش می‌رود. در این سرعت سرسام‌آور، با آویزان شدن از روسری زنان، جامعه را از گردونه به بیرون پرتاب نکنید. نگذاریم چنین شود.
برابری زنان و ایجاد قوانین و اتخاذ سیاست‌هایی که تبعیض‌های جنسیتی را از بین ببرد و فراهم کردن فرصت‌های برابر برای آنان، باید در دستور فوری و ضروری کار دولت قرار گیرد. از زنان چشم نپوشید. مدبرانه نیست که هوش و استعدادهای زنان را نادیده بگیرید تا خود اندیشمند جلوه کنید. فراهم کردن امنیت مالی و اقتصادی برای زنان، چنان‌که برای مردان نیز صورت می‌گیرد، کار سختی برای دولت نیست تا زنان نیز به راحتی وارد عرصه سیاست شوند.
تاکنون همۀ مردان دست‌اندرکاران دولت‌های مختلف موفق بوده‌اند؟ چرا باید از عدم موفقیت زنان هراسی واهی داشته باشید؟ برای رسیدن به جامعه‌ای موفق، زنان را تشویق کنید، تحقیر نکنید تا بگریزند. در فیلم‌ها و رسانه‌ها زن خوب را زنی فرمان‌بر و پارسا معرفی نکنید. بپذیرید که نسل جدید نسلی است که مرزها را درهم شکسته و با اشارۀ انگشت با دنیا ارتباط برقرار می‌کند و تشخیص زن و مرد از روی ظاهرشان نه ضروری است و نه آسان.
ما زنان از رئیس‌جمهور می‌خواهیم که آگاه باشد: به سود جامعه است که هرچه سریع‌تر به مردسالاری و زن‌ستیزی که مانع بزرگی بر سر راه مشارکت فعال زنان در سیاست است، پایان دهد. موانع و نگرش‌های منفی را دور بریزد تا زنان از سیاست نگریزند. آقای رئیس‌جمهور، شاید بدانید که در کشورهای پیشرفته تلاش می‌شود تا در احزاب، در مجلس و دولت، تعداد زنان و مردان مساوی باشد و زنان جامعه خود نیز برای رسیدن به حقوق برابر تلاش می‌کنند. شما نیز به این جمع بپیوندید. تنها از راه این تغییرات می‌توان به توازن جنسیتی در سیاست دست یافت و مسائل و مشکلات زنان را به‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار داد.
جناب پزشکیان، به زنان ارج بنهید، حتی اگر چندان قدرتی ندارید، تلاش کنید کابینۀ خود را با حضور چشم‌گیر زنان برای آینده‌ای بهتر برای همه آنانی که به شما رأی دادند، تشکیل دهید. تلاش کنید، اگر بخواهید و بتوانید، تلاش کنید.
زیر نویس:
(۱) https://x.com/JZarif/status/1814047376891339197?t=wD-M7mZy7ClrloeHCWo0HA&s=19
(۲) بیانیه مهم اقتصادی مسعود پزشکیان+متن بیانیه
