«مردودی علمی» رتبه های ممتاز جایگزین «ستاره دار» شد

چند دانشجوی ستاره دار با حضور در تحریریه «سرمایه»، ضمن ارائه مدارکی برای اثبات رتبه های برتر خود در کنکور سال ۸۸، تاکید کردند با وجود ادعای سازمان سنجش در تاریخ ۱۶ خرداد ۸۸ مبنی بر اینکه رویه ستاره دار شدن دانشجویان از زمان اصلاحات باب شده و «برای سال های بعد این روش به طور کلی کنار گذاشته شده است»، هم اکنون دانشجویان زیادی به دلیل فعالیت یا گرایش سیاسی اصلاح طلبانه در کنکور سال ۸۸ محروم از تحصیل شده اند.

روز ۲۶ شهریور «شورای دفاع از حق تحصیل» که پیش از این و در پاسخ به ادعای سازمان سنجش، لیست ۵۹ نفر از دانشجویان ستاره دار طی سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ را منتشر کرد در اطلاعیه ای از تمامی دانشجویان ستاره دار دعوت کرد با ارسال نامه به آدرس ای میل defa. az. tahsil@gmail. com مشخصات و مدارک خود را ارائه دهند. شورای دفاع از حق تحصیل در اطلاعیه خود آورده است: «این شورا از دانشجویان ستاره دار در کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه های سراسری درخواست دارد جهت رسیدگی حقوقی و حصول اطمینان از محرومیت از تحصیل این دانشجویان، مدارک مربوط به فایل کارنامه و فایل نتیجه نهایی که گزینه «مردود» در آن درج شده (صفحه مربوط به این دو فایل هم اکنون در سایت سازمان سنجش موجود است) به همراه اطلاعات کافی در مورد ظرفیت کامل رشته و گرایش های مربوط را نیز به ضمیمه اسم و شماره تماس برای آدرس این شورا ای میل کنند.»

سال ۸۸ سال غافلگیرانه ای برای دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد نیز بود؛ برای نخستین بار تعدادی از داوطلبان کنکور ۸۸ این دانشگاه، به رغم رتبه های یک و دو رقمی مزین به ستاره شدند. یکی از این داوطلبان در تماس با روزنامه «سرمایه» گفت: «باوجود رتبه

دو رقمی از ادامه تحصیل محروم شده ام. آیا این به معنی دقیق کلمه مصداق «آپارتاید آموزشی» نیست؟»«شورای دفاع از حق تحصیل» در اطلاعیه اخیر خود ضمن دعوت از دانشجویان ستاره دار دانشگاه های دولتی از دانشجویان ستاره دار دانشگاه آزاد نیز دعوت کرد «اطلاعات کامل شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر و شماره داوطلبی و کد رسیدگی مرکز آزمون دانشگاه آزاد خود را به آدرس این شورا ای میل کنند.»

علی قلی زاده یکی از دانشجویان ستاره دار حاضرشده در تحریریه «سرمایه» با نشان دادن رتبه ۴۳ و ۴۵ خود در رشته مهندسی در «کارنامه اولیه آزمون تحصیلات تکمیلی (دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته داخل) سال ۱۳۸۸ سایت رسمی سازمان سنجش» گفت: «دولت نهم برای اینکه جلوی اعتراض های دانشجویان ستاره دار را در سال های ۸۶ و ۸۷ بگیرد و اسناد قابل دفاعی برای آنان باقی نگذارد در دو سال گذشته، اصلاً کارنامه این دانشجویان را منتشر نکرد اما خوشبختانه در سال ۸۸ این کارنامه ها در سایت رسمی سازمان سنجش منتشر شد و ما با استناد به رتبه ها و مدارک مندرج در این سایت به راحتی می توانیم ثابت کنیم که ما با وجود رتبه های عالی، دانشجویان ستاره دار یا محروم از تحصیل هستیم و دولت نمی تواند چشم هایش را در برابر «حقیقت وجود ما» ببندد، زیرا ما هستیم.» او ادامه می دهد: «اوایل خرداد کارنامه ها منتشر شد و ما انتخاب رشته کردیم اما هفته اول شهریور با اعلام نتیجه نهایی در سایت سازمان سنجش دیدیم در فایل ما نوشته شده «مردود علمی» در حالی که هرگز رتبه های یک و دو رقمی نمی توانند مردود علمی محسوب شوند.»

علی قلی زاده در زمان دانشجویی کارشناسی به دلیل فعالیت های صنفی بارها مورد مواخذه و احضار کمیته انضباطی دانشگاه و برخی نهادها و قرار گرفته بود. او حتی به دلیل فعالیت های صنفی – سیاسی ۲۰ روز بازداشت و نیز سابقه محرومیت از تحصیلی داشته است. او می گوید: «گذراندن این دوره های محرومیت از تحصیل و بازداشت، طبق قانون به معنی این است که بنده – که از نظر این نهادها مجرم شناخته می شده ام – تنبیه شده ام و تاوان فعالیت های صنفی – سیاسی ام را داده ام. اگر چنین است «محرومیت از تحصیل سال ۸۸» به چه جرم و بهانه ای است؟»

او می گوید: «بعد از اینکه باوجود رتبه های بالا از تحصیل محروم شدیم، من با دو دانشجوی ستاره دار دیگر برای ملاقات با کامران دانشجو و زاهدی به مجلس رفتیم. زاهدی اعتنایی به ما نکرد و بدون پاسخ به سوال های اعتراضی ما، عبور کرد. او فقط گفت: «وقت ندارم با شما حرف بزنم.» ما هم گفتیم: «فقط آن موقعی که ما را ستاره دار و محروم از تحصیل می کردید، وقت داشتید؟» کامران دانشجو – وزیر جدید علوم- هم ما را از سر خود باز کرد و گفت: «من اصلاً نمی دانم ستاره دار یعنی چه؟» بعد سراغ عباسپور رئیس کمیسیون آموزش مجلس رفتیم و او هم تنها وعده مساعد پیگیری داد اما با توجه به اینکه بعد از این دیدارها تا امروز هیچ اتفاقی که به نفع ما دانشجویان ستاره دار باشد، رخ نداده، ما فکر می کنیم آن وعده هم تنها برای این بود که ما را از سر خودشان باز کنند.

ظاهراً این قضاوت چندان اشتباه نبوده زیرا عباسپور چند روز بعد به خبرگزاری مهر گفت: «هیچ گاه ستاره دار نداشته ایم و در کنکور ارشد امسال ممکن است تنها ۱۰ نفر وجود داشته باشند که مشکلاتی در حوادث اخیر ایجاد کرده باشند اما ستاره دار نیستند. کمیسیون آموزش جلسه ای با این افراد نداشته و تنها یک مورد که معترض بوده اعتراض خود را با اعضای کمیسیون مطرح کرده است.»

البرز زاهدی دیگر دانشجوی ستاره دار که در تحریریه روزنامه «سرمایه» حضور دارد، می گوید: «من سابقه فعالیت های صنفی – سیاسی ندارم اما با وجود رتبه

۴۵ و ۴۸ در رشته علوم سیاسی، «مردود علمی» شناخته شدم که در حقیقت مساوی است با همان ستاره دار و محروم از تحصیل.»

او ادامه می دهد: «احتمالاً جرم من مصاحبه با رسانه ها در مورد وضعیت و حقوق صنفی دانشجویان است.»

دانشجویان محروم از تحصیلی که در تحریریه روزنامه «سرمایه» حضور پیدا کرده اند، می گویند دست کم ما ۵۰ نفر دیگر را می شناسیم که امسال به دلایل سیاسی از تحصیل در کارشناسی ارشد محروم شده اند.

سروش ثابت دیگر دانشجوی ستاره داری است که با رتبه های یک رقمی ۱ ، ۲ ، ۴ ، ۶ و ۷ در رشته های علوم اجتماعی نیز با عبارت «مردود علمی» مواجه شد؛ عبارتی که حالا دیگر همه داوطلبان با رتبه های ۱ و ۲ رقمی این کشور می دانند اگر در پرونده تحصیلی خود با آن مواجه شوند، معنایی ندارد جز اینکه تو به خاطر گرایش ها و فعالیت های سیاسی ات، لیاقت ادامه تحصیل با بودجه ملی را نداری. خبرنگار «سرمایه» با مراجعه به سایت سازمان سنجش با عبارت «داوطلبی با این مشخصات موجود نمی باشد» مواجه شد. داوطلب رتبه اول کنکور، مدارک ذخیره شده خود را برای «سرمایه» ارسال کرد.

«محرومیت از تحصیل» مغایر با آیین نامه انضباطی

طبق اصل ۳۰ قانون اساسی، نه تنها حق هر ایرانی استفاده از امکانات تحصیلی است بلکه دولت موظف است شرایط تحصیل عمومی را به طور مساوی برای عموم ایرانیان فراهم کند. اصل ۲۳ قانون اساسی نیز دولت را از هر گونه تفتیش عقاید سیاسی منع کرده و طبق اصل ۹ قانون اساسی، آزادی در اندیشه و زندگی حق مردم ایران شناخته شده است. از سوی دیگر در آیین نامه کمیته انضباطی دانشجویان جمهوری اسلامی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۴/۶/۱۳۷۴، «تخلفات سیاسی» پیش بینی شده اما گرایش و حمایت از احزاب سیاسی رسمی و قانونی یا برپایی و شرکت در تجمع های صنفی، جزء موارد «تخلف یا تخلفات سیاسی» عنوان نشده است.

در این آیین نامه تخلفات سیاسی اینگونه برشمرده شده است: «دادن اطلاعات خلاف یا کتمان واقعیات عمده نسبت به خود یا گروهک های محارب یا مفسد یا افراد وابسته به آنها، عضویت در گروهک های محارب یا مفاسد یا ملحد یا هواداری و انجام دادن هر عملی به نفع آنها، فعالیت و تبلیغ به نفع گروهک ها و مکاتب الحادی، توهین به شعائر اسلامی یا ملی و ارتکاب اعمالی بر ضدنظام جمهوری اسلامی مانند شعارنویسی، پخش اعلامیه.»

نکته مهم این است که طبق پیش بینی این آیین نامه، حداکثر تنبیه برای دانشجویانی که مرتکب به هر یک از اعمال مذکور شوند، «منع موقت از تحصیل تا مدت ۲/۵ سال تحصیلی» است. در نتیجه در هیچ کجای این آیین نامه «محرومیت از تحصیل» برای هیچ دانشجویی عنوان نشده است.

چندی پیش وزیر سابق علوم، زاهدی برای مبراکردن خود به رسانه ها گفت: «مردودی برخی از داوطلبان به دلایل علمی و از سوی این وزارتخانه نبوده است.»

بحث بر سر دانشجویان ستاره دار اگرچه در سال های گذشته نیز بحثی بی پاسخ اما داغ بود ولی در سال جاری از زمان مناظره های انتخاباتی به موضوعی چالشی میان اصلاح طلبان و اصولگرایان تبدیل شد؛ شب ۱۵ خردادماه سخنان محمود احمدی نژاد درباره دانشجویان ستاره دار در مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی حیرت دانشگاهیان را برانگیخت. احمدی نژاد مدعی شده بود: «ستاره دارشدن دانشجویان در زمان وزارت مصطفی معین مرسوم شده است.» گفته های احمدی نژاد تکرار گفته های محمدمهدی زاهدی در روز سوم خرداد بود. وزیر علوم با تکذیب وجود دانشجوی ستاره دار و محروم از تحصیل گفته بود: «طبق برنامه های تدوین شده وزارتخانه و در زمان وزیر اسبق دکتر معین، گذاشتن ستاره برای نمود دادن به برخی موارد

در کارنامه قبول شدگان کارشناسی ارشد انجام می شده است.» این دو رئیس و وزیر دولت نهم از همان مصطفی معین سخن می گفتند که در پی حمله به کوی دانشگاه در تابستان ۷۸، استعفا داد. همان وزیری که در شب حادثه تا صبح، روی چمن های کوی با دانشجویان کتک خورده نشست و ضمن ابراز همدردی با آنان، دانشجویان را به آرامش دعوت کرد و سرانجام در میان آنان گریست.

دانشجویان به محرومیت از تحصیل تهدید می شوند

با وجود انکارهای مختلف از طرف سیستم آموزشی و بی اعتنایی نهادهای مسوول در پاسخگویی به دانشجویان محروم از تحصیل سال ۸۸، افراد و نهادهای مستقل و مدنی متعددی تا کنون در برابر این «آپارتاید آموزشی» واکنش نشان داده اند؛ از جمله در همین اواخر سازمان ادوار تحکیم وحدت با انتشار بیانیه ای خواهان «بازگشت کلیه دانشجویان ستاره دار به دانشگاه ها و رفع کلیه محرومیت های دانشجویان از تحصیل» شد.

سایت خبری- تحلیلی «ادوارنیوز» نیز نوشت: «تعدادی از دانشجویان امسال نیز همانند سال قبل در کنکور کارشناسی ارشد ستاره دار و محروم از تحصیل شده اند.»

میلاد اسدی عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت نیز گفت: «در جریان رقابت های انتخاباتی، احمدی نژاد وجود دانشجویان ستاره دار را به کلی انکار کرد این در حالی است که بعد از انتخابات اکثر این دانشجویان از جمله شیوا نظرآهاری بازداشت شده و زیر فشار برای اعتراف انکار از محرومیت از تحصیل خود

بوده اند.»

همین طور روز گذشته خبری در سایت های دانشجویی و خبرنامه امیرکبیر منتشر شد که از« احضار ۲۰ تن از دانشجویان دانشگاه هنر به کمیته انضباطی و یک تن دیگر به دادگاه انقلاب به دلیل شرکت در تجمعات مسالمت آمیز صنفی و فعالیت های دانشجویی» خبر می داد. این گزارش حاکی است که این افراد «به صدور حکم محرومیت از تحصیل» نیز تهدید شده اند.

روزنامه «فرهیختگان» در گزارشی به نقل از یکی از این دانشجویان آورده است: «سمیه یکی از دانشجویانی است که با کسب رتبه ممتاز در کنکور کارشناسی ارشد از راهیابی به دانشگاه بازمانده است. او در تعطیلات تابستان به شهرش بازگشت اما چند هفته پیش فردی با تلفن منزل شان تماس گرفت و از او خواست برای پاره ای توضیحات مراجعه کند.» او به فرهیختگان می گوید: «به من گفتند از سازمان سنجش تماس می گیرند و من باید برای پذیرش در دانشگاه در یک مصاحبه شرکت کنم. با سازمان سنجش تماس گرفتم و مسوولان گفتند همان طور که در روزنامه منتشرشده شما در مرحله اول با رتبه خوبی پذیرفته شده اید ولی ما برای مصاحبه با شما تماسی نداشته ایم. شما فقط منتظر اعلام رسمی نتایج باشید. این بار همان فرد با خانواده ام تماس گرفت و گفت دخترتان باید برای پذیرش در دانشگاه در مصاحبه شرکت کند. این بار من مجبور به پاسخگویی شدم و به آن مرد گفتم تنها در صورت احضار کتبی حاضر به گفت وگو هستم.» سمیه ادامه می دهد: «سرانجام در دانشگاه روزانه و شبانه و در چهار رشته مورد علاقه ام مجاز به انتخاب بودم اما در نهایت نامم در میان پذیرفته شدگان نبود و سازمان در پاسخ به من اعلام کرد رتبه علمی خوبی داشته ام اما از سوی گزینش مردود شناخته شده ام.»

نقدهایی که بر ستاره دارکردن دانشجویان سیاسی هنگام انتخابات دهم و در چهار سال دولت نهم مطرح شد ظاهراً باعث شده این بار وزارت علوم ستاره ها را از کارنامه های دانشجویان حذف کند و عبارت «مردود علمی» را جایگزین آن کند و آن هم برای رتبه های عالی و ممتاز کارشناسی ارشد دانشگاه ها. این بار هم دولت دهم نشان داد در پی تغییر ظاهری یک ماجرا از قبیل ستاره در کارنامه دانشجویان می خواهد اصل داستان که پذیرفته نشدن رتبه های ممتاز کنکور در دانشگاه ها به دلیل فعالیت سیاسی و مدنی آنها است را نفی کند اما آیا این روش ها در اقناع افکار عمومی مردم و دانشجویان تاثیری می گذارد؟