با گذشت حدود چهار دهه از انقلاب اسلامی ایران می خواهیم مروری بر آمار اعدام ها داشته باشیم از سال ١٣۵٧ تا سال ١٣٩۵. این آمار بسیار تکاندهنده است.
١- از بهمن ۵٧ تا اسفند ۵٨، ۴٣٨ اعدام با رأی دادگاه انقلاب اسلامی در ایران
در روز ۲۷ بهمن ۱۳۵۷ اولین گروه از سران نظام سابق که ۴ ارتشبد ارتش شاهنشاهی ایران بودند، با حکم دادگاه انقلاب به ریاست صادق خلخالی به اعدام محکوم شدند.
بنا به گزارش سازمان عفو بین‌الملل از پیروزی انقلاب تا اسفند ۱۳۵۸ تعداد ۴۳۸ نفر توسط دادگاه انقلاب اعدام گردیده‌اند.
٢- در سال ۵٩ بیش از ۶٢۴ نفر اعدام شدند
یکی از مشهورترین اعدامهای خلخالی اعدام ۹ نفر در مریوان در رابطه با “کوچ اعتراضی” بود. ورود ارتش به شهر مریوان در مرداد ماه ۵۹ با خروج اعتراضی مردم این شهر برای جلوگیری از وقوع جنگ روبرو شد. بر اساس گزارشهای موثق تقریباً تمام ساکنان مریوان به مدت دو هفته به اردوگاهی در خارج از این شهر پناه بردند. بعدها در این رابطه ۹ نفر از جمله دو برادر عضو یک خانواده تیرباران شدند.
٣- در بین سال های ۶٠ تا ۶۴، ١۴٧٩۴ نفراعدام شدند
طبق آمارهای دقیقی که جمع آوری شده است بیش از ١۴٧٩۴در بین سالهای ۶٠ تا ۶۴ اعدام شدند، که بیشتر آن درسال ۶٠ اتفاق افتاده است. اسامی کشته شدگان در لیستی در لینک زیر آمده اند.
http://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/edamha_1360.pdf
۴- دربین سالهای ۵٩ تا ۶٧ در جنگ عراق و ایران صدها ایرانی کشته و مفقودالاثرشدند
در جنگی که بین ایران وعراق اتفاق افتاد، تلفات آن را می توان طبق آمارهای حکومت ایران بیان کرد.
۱۲۳٬۲۲۰ تا ۱۶۰٬۰۰۰ نفر کشته شده در نبرد و ۶۰٬۷۱۱ مفقود (بر اساس اعلام دولت ایران)
۲۰۰٬۰۰۰ تا ۶۰۰٬۰۰۰ نفر بر اساس آمارهای مستقل
۸۰۰٬۰۰۰ نفر کشته در میدان نبرد (بر اساس اعلام عراقی‌ها)
۳۲۰٬۰۰۰ تا ۵۰۰٬۰۰۰ نفر مجروح
۴۰٬۰۰۰ تا ۴۲٬۸۷۵ نفر اسیر
۱۱٬۰۰۰ تا ۱۶٬۰۰۰ نفر تلفات غیرنظامی
۶۲۷میلیارد دلار خسارت مالی
۵- در سال ۶۵ و ۶۶، ١۴۵۶ اعدام
طبق خبرها و اخبار ثبت شده تخمین شده است که در سال های ۶۵ و ۶۶ در حکومت اسلامی ایران نزدیک به ١۶٧١ اعدام صورت گرفته باشد که موثق ترین آن ١۴۵۶نفر ثبت شده است.
۶- اسامی اعدام کودکان و زنان اعدام شده ازسال۶٠ تا ۶٧
در لینک زیر لیستی شامل اسامی بالغ بر ٣٢٠٠ نفر اعلام شده است.
٧- در سال ۶٧، ۴۴٨٢ اعدام
در تابستان ۱۳۶۷ به موجب فرمان سید روح‌الله خمینی، چندین هزار زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های مرداد و شهریور ۱۳۶۷ به شکلی مخفیانه اعدام و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. به طور کلی جرم زندانیان همکاری با سازمان‌های مخالف نظام به خصوص سازمان مجاهدین خلق ایران و همچنین طیف‌های مختلفی از گروه‌های چپ، کمونیست و مارکسیست بود. تعداد قربانیان این واقعه نزد مراجع مختلف متفاوت و بین ۳۰۰۰ تا ۴۴۸۲ نفر تخمین زده می‌شود. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد تعداد زندانیان سیاسی اعدام شده را دست‌کم ۱۸۷۹ نفر اعلام کرده است.
مقامات ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران انجام اعدامها را انکار نمی‌کنند، بلکه در قریب به اتفاق موارد از آن دفاع کرده‌اند و آن جنایت را برای حفظ نظام، لازم و ضرور شمرده‌اند. آیت‌الله منتظری، بلندپایه‌ترین مخالف اعدامها بود و اعتراضاتش به قیمت برکناری‌اش از جانشینی آیت‌الله خمینی و به حبس خانگی تا زمان مرگش انجامید.
در لینک زیر اسامی ۴۴٨٢ نفرثبت شده است.
http://asre-nou.net/1381/bahman/13/koshtare67.pdf
٨- قتل های زنجیره ایی و اعدام از سال ۶٧ تا ٧٧
قتل‌های زنجیره‌ای، به قتل برخی از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی منتقد نظام جمهوری اسلامی در دههٔ هفتاد خورشیدی در داخل و خارج از ایران گفته می‌شود که به گفتهٔ برخی منابع با صدور فتوی توسط روحانیون بلندپایه و توسط پرسنل وزارت اطلاعات در زمان وزارت علی فلاحیان (وزیر اطلاعات دوران ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی) و دری نجف آبادی (اولین وزیر اطلاعات در دولت محمد خاتمی) صورت گرفتند.
گرچه در مجموع، قتل‌ها در طول چندین سال اتفاق افتاده و تعداد قربانیان به بیش از هشتاد نویسنده، مترجم، شاعر، فعال سیاسی و شهروندان عادی می‌رسد. البته در این ده سال، از ۶٧ تا ٧٧، بیش از ۶٧٨٣ اعدام صورت گرفته است.
٩- حمله به کوی دانشگاه در سال ٧٨، ٧ کشته
هجده تیر یا وقایع کوی دانشگاه تهران به مجموعه ناآرامی‌ها و درگیری‌ها بین روزهای هجدهم تا بیست وسوم تیرماه ۱۳۷۸ میان دانشجویان، نیروهای انتظامی و افراد موسوم به لباس شخصی‌ها، اطلاق می‌شود. مجموعهٔ فعالان حقوق بشر در ایران ادعا دارد ۷ نفر در واقعه حمله به کوی دانشگاه کشته شده‌اند که تاکنون فقط هویت عزت‌الله ابراهیم‌نژاد و فرشته علیزاده روشن شده‌است. شورای متحصنین در بیانیه ۲۶ تیر مرگ تامی حامی‌فر را نیز تأیید کرد و سعید زینالی نیز از هنگام دستگیری توسط مأموران ناپدید شده است؛ همچنین چشم یک دانشجوی پزشکی بر اثر اصابت گلوله تخلیه، دست و پای عده‌ای شکسته و تعداد زیادی دانشجو ضرب وشتم شدند. از این حادثه به عنوان بزرگترین چالش جنبش دانشجویی در ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷ نیز یاد می‌شود.
١٠- از سال ٧٨ تا ٧٩
طبق آمار سازمان های حقوق بشری در طول این نه سال، هر سال حدوداً در ایران حداقل ۵۶٠ اعدام صورت گرفته است. از این قرار در جمع نه سال ۵٢٢٠ اعدام صورت گرفته است.
١١- از خرداد ٨٨ تا تیر ٨٩، ١۵٢ اعدام سیاسی
در پی اعلام نتایج دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران و اعلام پیروزی دوبارهٔ محمود احمدی‌نژاد، تظاهرات و راهپیمایی‌های بی‌سابقه‌ای در خیابان‌ها و میدان‌های تهران و همچنین شهرهای دیگر ایران، توسط معترضان به نحوهٔ شمارش آرا و حامیان میرحسین موسوی، رقیب اصلی احمدی‌نژاد در انتخابات، در ماه‌های خرداد و تیر ۱۳۸۸ به راه افتاد که بزرگترین راهپیمایی‌های اعتراضی در تاریخ ۳۰ سال جمهوری اسلامی ایران بود.
در جریان سرکوب معترضان توسط نیروهای پلیس و شبه‌نظامیان بسیج و سپاه پاسداران، به ویژه در روزهای ۲۵ و ۳۰ خرداد ۱۳۸۸، تعدادی از معترضان و عابران کشته و مجروح شدند.
لیست زیر مربوط به اعدام به جرم قتل، قاچاق مواد مخدر، تجاوز یا دیگر جرائم جنائی نیست.
http://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/janbakhtegane_1388-89.pdf
١٢- آمار در سال ١٣٩١و ١٣٩٢
طبق آمار آژانس خبررسانی کُردپا، ٨١۴ مورد مجازات اعدام در سال نخست دولت روحانی به اجرا درآمده است که در مقایسه با بازه زمانی سال قبل (١٢ مردادماه سال ١٣٩١ تا ١٢ مرداد سال ١٣٩٢) با تعداد ۵۵٣ مورد، افزایش ۴٧ درصدی داشته است.
مجازات اعدام برای افرادی که هنگام ارتکاب جرم کمتر از ١٨ سال سن داشته‌اند، ١۶ مورد بوده که حکم اعدام تمامی آنان بعد از رسیدن به سن ١٨ سالگی به اجرا درآمده است.
با استناد به آمار ثبت‌شدە در مرکز آمار آژانس خبررسانی کُردپا، ١٩ تن از افراد اعدام شده زن بودە و همچنین حکم اعدام ۶٩٧ نفر از آنان به صورت گروه‌های ٢ تا ١۶ نفره و ١١٧ نفر از این افراد بصورت فردی اعدام شده‌اند.
طبق آمار ثبت‌شدە، تنها اسامی ٣۶٧ تن از افراد اعدام‌شدە طی یک سال اخیر معلوم اند و اسامی ٣۴٠ تن نامعلوم، ٨۵ تن تنها حروف اول نام و نام‌خانوادگیشان موجود است و همچنین ٢٢ تن از آنها تنها اسم کوچکشان منتشر شده است.
همچنین طبق مشخصات افراد اعدام شده بطور کل ٧٣ نفر از آنها کُرد، ٢١ نفر عرب، ١۶ نفر بلوچ، ۵ تن ترک، ۴ نفر آذری و ٣ تفر تبعه افغانستان اند.
محاربه و مفسد فی الارض
در سال ٢٠١٣، ٢٩ نفر با اتهام محاربه و فساد فى الارض اعدام شدند. در بین این افراد از کسانى که با اتهام مبارزه مسلحانه دستگیر شده بودند وجود داشتند تا وابستگى به گروه‌هاى سیاسى اپوزیسیون و متهمان به تروریسم. بیشتر اعدام شدگان این دسته، از گروه هاى اتنیکی و از مناطق بلوچستان، کردستان و مناطق عرب‌نشین ایران بودند. برای جزئیات بیشتر به بخش “گروه های اتنیکی” مراجعه شود.
١٣- آمار اعدام در سال ١٣٩٣
احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران طی گزارشی اعلام کرده بود که “در سال ٢٠١۴ (١٣٩٣)، ٩۶۶ نفر در ایران اعدام شده‌اند، که این تعداد بالاترین رقم اعدام در بیست سال گذشته است”.
بر اساس این گزارش “تعداد اعدام‌شدگان از ٩١ نفر در سال ٢٠٠۵ به ٩۶۶ نفر در سال ٢٠١۵ افزایش یافته است که حدود نیمی از آنها در رابطه با مواد مخدر اعدام شده‌اند. برخی از آنها پیش از رسیدن به سن قانونی ١٨ سالگی به اعدام محکوم شده بودند”.
همچنین آمده که “در سال گذشته زندان قزل‌حصار با ١۵۵ نفر و زندان رجائی‌شهر کرج با اعدام ١٠٩ نفر بیشترین تعداد اعدامها را در ایران داشته اند”.
پیشتر نیز در همین رابطه سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی اعلام کرده بود که رژیم اسلامی ایران از آغاز دی‌ماه ٩۴ تا تیرماه ٩۴، ۶٩۴ نفر را اعدام کرده است که طی این بازه زمانی حکم اعدام ٣٩ شهروند کُرد توسط دستگاه قضایی رژیم اسلامی ایران به اجرا در آمده است که از این تعداد ۴ زندان سیاسی کُرد جزو اعدام‌شدگان بودهاند.
١۴- آمار اعدام در سال ١٣٩۴
اجرای احکام اعدام در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال ۲۰۱۴ دست کم ۴۰٪ افزایش داشته است. هم چنین صدور احکام اعدام نیز با افزایش ۲۱۵٪ همراه بوده است. تعداد اعدامها در ملاء عام ۳٪ نسبت به سال ۲۰۱۴ کاهش داشته است و اعدام زنان نیز ۵۰٪ کاهش را نشان می‌دهد.
همچنین به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، بر اساس این گزارش ۶۹٪ اعدام شدگان به اتهام جرایم مربوط به مواد مخدر در ایران اعدام شدند. ۲۱٪ به اتهام قتل، ۶٪ به اتهام تجاوز به عنف، ۱٪ به اتهام نامعلوم، و ۱٪ نیز به اتهام محاربه و فساد فی الارض در ایران اعدام شدند. مجموماً از ۳۲۱ گزارش گردآوری شده ۳۴۲ مورد نقض حقوق برای ۱۴۷۱ شهروند به ثبت رسیده است.
در هفت ماه اول سال میلادی ۲۰۱۵ بیش از ۷۰۰ نفر در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند، این آمار برای تمام سال به ۹۶۹ نفر بالغ شد که این بالاترین حد در طی ۲۵ سال گذشته بوده است.
١۵- آمار اعدام ها در سال ١٣٩۵
اعدام دست‌کم ۶٧١ زندانی از ابتدای سال ۲۰۱۶ و بالا رفتن آمار آن. بنا به گزارش حقوق‌بشر ایران، اعدام دست‌کم ۲۵۰ نفر از تاریخ ۱ ژانویه تا ۲۰ جولای سال مذکور توسط این سازمان به ثبت رسیده است. این آمار نشان می‌دهد به‌طور متوسط در هر روز بیش از ۱ نفر اعدام شده است.
همچنین در تاریخ ١٢مرداد ماه ٢٠زندانی اهل سنت کُرد درحالی که حکم آنها ناعادلانه بود به اجرا گذاشته شد واعدام شدند.
باتوجه به گزارشهای سازمان حقوق‌بشر ایران و آمارهایی که توسط این نهاد به ثبت رسیده اند، جرائم مربوط به مواد مخدر و قتل عمد همچون سالهای گذشته بالاترین میزان اعدام را به خود اختصاص داده بودند.
گفتنی است، در سال ۲۰۱۶ مقامات ایران اجرای حکم اعدام در مقابل دیدگان شهروندان از جمله کودکان را ادامه دادند. همچنین اعدام چندین مجرم نوجوان در میان اعدامیان این سال گزارش شده و سازمان حقوق بشر ایران هنوز در حال بررسی این موارد است.
برخی از نکات مهم گزارش اخیر سازمان حقوق بشر ایران در خصوص اعدامها بین ۱ ژانویه تا ۲۰ جولای ۲۰۱۶:
%۴۵ از اعدامها توسط منابع رسمی در ایران گزارش شده‌اند.
%۴۷ از اعدامها به جرائم مربوط به مواد مخدر صورت گرفته است.
%۳۹ از اعدامها به اتهام قتل عمد بوده است.
۱۹ تن در ملاء عام اعدام شده‌اند.
شایان ذکر است که سازمان حقوق بشر ایران در خصوص برخی از گزارشهای اعدام همچنان در حال تحقیق است که به علت عدم تأیید قطعی در این آمار گنجانده نشده اند.
همچنین در ١٢ مرداد ماه سال ٩۵ بیش از سی نَفَر از جوانان اهل سنت اعدام شدند. ١٨ نفر دیگر آنها در آستانه اعدام هستند.
در کل طی شش ماه دوم سال ٩۵ بیش از ٣٨۶ اعدام به ثبت رسیده که رسانه‌های رسمی و قوه قضائیه تنها ١٧٣ فقره از آن را اعلام کرده‌اند.
پیش بینی می شود آمار دقیق اعدام در سال ٩۵ بیش از نهصد نفر بوده است.
در مقاله ایی بعنوان آمار و ارقام اعدام ها در ۵ سال گذشته، نوشتۀ احسان فتاحی، این موارد تشریح شده اند.
١۶- اعدام بهائیان
از ابتدای انقلاب ۵۷ ایران تا به حال، ۲۰۲ نفر از بهائیان به خاطر اعتقادشان به دین بهائی یا ترویج و تبلیغ آن، توسط حکومت اسلامی اعدام شده‌اند.
١٧- اعدام اهل سنت
موارد اعدام و کشتار و ترور علمای سنی در طول این چهار دهه بی شمار است. اکثر این کشتارها از اهل سنت، از ملیت های کرد، بلوچ و ترکمن صحرا و عرب اند.
نتیجه
اگر تمامی آمار کشتار، اعدام ها و ترور – اعدامهای سیاسی، از قومیت های ملی و اقلیتهای مذهبی، اعدام بابت جرائم چنائی مثل قاچاق مواد مخدر، قتل عمد و … در این چهار دهه از انقلاب اسلامی ایران را کنار هم قرار دهیم به رقم فاجعه باری می رسیم که از گفتن آن باید لرزید: تعداد تقریبی اعدامها را می توان ۶١هزار نَفَر تخمین زد.
منابع :
بنیاد برومند، تارنگارتخصصی حقوق بشر درایران، عفو بین الملل، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، خبرگزاری هرانا، کانون مدافعان حقوق بشر کردستان، کردپا، کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، رادیو کوردانه، آژانس خبری موکریان، سازمان حقوق بشر ایران، ماف نیوز، شبکه حقوق بشر کردستان، آسو روژهلات، روژی کورد، سنی نیوز، هنگاو، کردستان میدا و کرد و کردستان، روژ نیوز، کانون حمایت از خانواده جانباختگان، بگونه، کانون مدافعان حقوق بشر در ایران، کمپین فعالین بلوچ، رادیو فردا، صدای آمریکا، بی بی سی فارسی، کیهان لندن، کیهان نوین، رادیو زمانه، رادیو فرهنگ، حزب کمونیست، گزارشگران بدون مرز، آزادی بیان، کمپین بین المللی نه به اعدام، ایران پیک، سایت میهن، زیتونه، دویچه وله، العربیه فارسی، جوانه ها، نه به زندان نه به اعدام، سازمان حقوق بشر کردستان، آژانس خبر ایران، آزادی بیان، صدا نیوز، سازمان دیدبان حقوق بشر، تحلیل روز، سایت سویدوند وابسته به ژنو، خودنویس، دیدگاه، عرفان نیوز، خبرگزاری صدای مسیحیان، سحام نیوز، سبحان نیوز، روژهلات تایمز، شورای شمس، زاگرس پوست، خبرگر، سایت راه کارگر، سایت ملیون ایران، خبر کلمه فارسی، کانال نور، وصال حق، کانال توحید، خبرنگاران آزاد کردستان، سایت بهانیوز، پژواک ایران، گُویا نیوز، سایت عصر آنارشیسم، جنگ خبر، همبستگی ملی، عصر نو، مجاهدین خلق، ایران گلوبال، خبرنامه ملی ایرانیان، فضول محله، نشریه راوی، اسرائیل تایمز، رادیو اسرائیل، رادیو کوچک، کانال ایران فردا، رادیو فرانسه، رادیو پارس، کانال من و تو، بالاترین، برنامه تبلت، کانون دفاع از حقوق بشر در ایران، و وبلاگها، سایتها و رسانه های دیگر.
