یک سال دیگر گذشت. از ۲۱ فوریه ۲۰۰۴ تا ۲۱ فوریه ۲۰۰۵، چند زبان دیگر در دنیا از بین رفتند؟ این تعداد هرچه بود نسبت به دوره های مشابه قبلی کمتر بود؛ چرا که جهانیان به اهمیت حفظ زبانها و فرهنگهای بومی پی برده اند و با برنامه ریزی دقیق تحت رهبری یونسکو به دنبال محافظت از میراث معنوی بشریت هستند. همه ساله در سرتاسر جهان در ۲۱ فوریه شاهد برپائی گردهمائیهای باشکوهی در پاسداشت زبان مادری هستیم، لیک افسوس که امسال تبریز ما از این موهبت بی نصیب ماند. بگذریم (البته نه به سادگی) و به پیام کویچیرو ماتسورا (Kochiro Matsura) مدیرکل یونسکو به مناسبت روز جهانی زبان مادری سال ۲۰۰۵ از مقر یونسکو در پاریس گوش فرا دهیم:
« ۲۱ فوریه در طی ۶ سال اخیر پس از اعلام آن به عنوان روز جهانی زبان مادری از طرف یونسکو توسط جامعه جهانی گرامی داشته می شود و فرصت مغتنمی را برای مباحثه و همچنین کسب آگاهی بیشتر توسط عموم مردم جهان از زبانها فراهم آورده است.
زبانها به عنوان رسانه ای جهت انتقال دانش، آموزش، گفتگو و بیان فرهنگ بومی که مبین دیدگاه حقیقی هر فرد میباشد، نقش بارز و برجسته ای دارند. هر کدام از ۶۰۰۰ گونه زبانی که مردم سرتاسر جهان بدانها تکلم می کنند، دلیلی بر منحصر بفرد بودن انسانهاست و سبب غنی تر شدن میراث فرهنگی نوع بشر می گردد.
با توجه به موقعیت خاص زبانها در بافت فرهنگی، زبانها عامل استراتژیکی هستند که باید برای مواجهه با چالشهای بزرگ آینده مورد توجه ویژه قرار گیرند. اگر فرهنگها طبق آنچه در کنفرانس سیاستهای فرهنگی برای توسعه در سال ۱۹۹۸ و در استکهلم بیان شده هسته توسعه پایدار بشمار میروند، پس نه تنها عامل کلیدی در جهت تلاش برای ارتقای تنوع فرهنگی و کیفیت آموزش مورد نیاز هستند، بلکه در رویارویی با فقر جهانی نیز کاربرد دارند.
حقیقت این است که زبان به عنوان رسانه آموزشی برای تمرین هر گونه مهارت اجتماعی و فعالیت حرفه ای محسوب می شود، قسمت عمده دانش اجتماعی را تشکیل می دهد و در پیشرفت روز افزون اطلاعات جدید و تکنولوژیهای ارتباطی نیز نقش بسزائی دارد. پس آموزش به زبان مادری و سیستم آموزشی چند زبانه، ویژگیهای اساسی توسعه پایدار هستند. زبان، زمانی تعلق خاطر فردی به فرهنگ بومی را پوشش خواهد داد که فرد از مزایای فزاینده گفتگو با دیگران در جهان تعاملی اطمینان حاصل کند. به منظور ایفای کامل این نقشها، زبانها باید در جریان باشند و با استفاده شدن توسط متکلمین، پویا نگهداشته شده و شکوفا گردند.
بنابراین ترفیع زبان، باید مورد توجه هر انسانی قرار گیرد که بدان تکلم میکند و فرهنگ خود را انتقال می دهد.
معنای توجه خاص هر متکلم با تنوع عملی و ظرفیتهای شخصی به همراه ساختار هویتی متمایز خویش، مشخص می شود.
بدین خاطر مایلم ششمین روز جهانی زبان مادری را برای بذل توجه عموم مردم جهان نسبت به خطوط بریل و زبانهای نشانه ای که مورد استفاده میلیونها نفر در سطح دنیا و در کلیه سنین می باشند اعلام نمایم؛ چراکه این خطوط و زبانها نیز ابزار ارتباطی- آموزشی و بیان احساس می باشند.
در پرتو این ملاحظات، نقش برجسته هر گونهﺀ زبانی بدون استثنا در هر مرحله از زندگی اجتماعی ما آشکار می شود. طرف صحبت من خصوصا رهبران سیاسی، بازیگران جامعه مدنی و تمام آنهائی است که به این ثروت عظیم- تنوع زبانی نوع بشر- عشق می ورزند. برگزاری جشنها برای گرامیداشت این روز ویژه باید با خلاقیت و بذل و بخشش نسبت به زبان مادری و تمام زبانها همراه باشد. »
__________________________________________________
منبع: http://www.unesco.org/culture/
