سومین گزارش احمد شهید گزارشگر مخصوص سازمان ملل در رابطه با وضعیت حقوق بشر در ایران دیروز در نیویورک برای ارائه به مجمع عمومی سازمان ملل منتشر شد و آقای شهید به زودی آن را در کمیته سوم مجمع عمومی در حضور اعضای مختلف مجمع از جمله مقامات ایرانی هم مطرح خواهد کرد. در گزارش به تبعیض های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بر علیه جوامع اتنیکی غیرفارس و همچنین اقلیت های مذهبی به صورت کلی اشاره شده و علاوه بر این وضعیت عرب های اهواز و ترکهای آذربایجان و همچنین گروههای مذهبی شامل بهایی ها، مسیحیان و دراویش تشریح شده است.
این اولین بار است که یک گزارش ویژه سازمان ملل نه فقط به صورت کلی بلکه تشریحاً و با ذکر موارد، موضوع نقض حقوق بشر در آذربایجان را در گزارش خود در رابطه با ایران به مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرده است.
ترجمه بخش مربوط به آذربایجان در گزارش سوم احمد شهید
– مصاحبه ها و مکاتبات از طریق سازمان های غیردولتی خبر می دهند که سیاست ها و اقدامات دولت مانع از رشد آموزشی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آذربایجانیها می شود. گزارش شده است که زبان مادری آنها در مطبوعات از جمله روزنامه ها حضور ندارد؛ از سال ۲۰۰۷ به بعد تعدادی از نشریات آموزشی و ادبی آذربایجان، مانند ماهنامه دیلماج، توقیف شده است؛ و سایت های آذربایجانی قدغن شده اند. به همین ترتیب، بنا به گزارشها تدریس زبان مادری آنها در مدارس ابتدایی و متوسطه همچنان ممنوع است و این موجب به وجود آمدن یکی از بالاترین سطوح بی سوادی مابین یک جامعه اتنیکی در کشور شده است. همچنین هنرمندان از برگزاری یا شرکت در مراسم های فرهنگی منع می شوند و اماکن کسب با اسم آذربایجانی و ترکی نمی توانند فعالیت کنند.
– گزارش های دریافتی همچنین از دستگیری و آزار و اذیت اشخاص در مراسمهای فرهنگی و سیاسی در مکانهای مختلف، به طور مثال قلعه بابک در شهرستان کلیبر، حکایت می کنند. مطالبات در خصوص حقوق زبانی همچنان با پاسخ رد روبرو شده و “مغایر با وطن پرستی” تلقی می شوند و اشخاصی که به طور علنی از سیاست های دولت انتقاد می کنند ]در خصوص آذربایجان[ با مجازاتی از قبیل دستگیری، بازداشت، تعقیب قضایی و احکام سنگین به جرم اقدام علیه امنیت ملی یا علیه رژیم روبرو می شوند.
– گزارشگر ویژه به جلب دقت به تأثیر سیاست های جاری بر روی ساکنان مناطق اطراف دریاچه اورمیه ادامه می دهد. دریاچه ای که مابین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی واقع شده است. گزارشها می گویند، تغییر مسیر آب ها از دریاچه اورمیه، دلیل عمده افت سریع سطح آب و از بین رفتن بیش از نصف دریاچه می باشد. این خطر وجود دارد که علاوه بر افزایش تضییق بر کشاورزی، کاهش یافتن منابع عواقب ویرانگر محیط زیستی در پی داشته باشد که تأثیرات منفی ماندگار بر روی جمعیت انبوه و متراکم ساکن اطراف اورمیه ایجاد خواهد کرد.
این گزارش همچنین به تأثیرات منفی محرومیت از آموزش به زبان مادری در ایران و در نتیجه عدم بهره مندی جوامع غیر فارس از دست آوردهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه نرخ باسوادی پرداخته است. نتایج یک تحقیق که توسط علیرضا صرافی – محقق آذربایجانی – در سال ۱۹۹۸ صورت گرفته و تأثیرات منفی نقض حقوق زبانی بر نرخ باسوادی و افت تحصیلی اتنیک های غیرفارس را بررسی کرده، در گزارش آمده است؛ داده های آماری این مطالعه نشان می دهد که در سطوح آموزش عالی اختلاف قابل توجهی در تعداد فارس زبان ها و غیر فارس زبانها وجود دارد.
انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ) ضمن تشکر از دکتر احمد شهید و همکاران ایشان به خاطر افزایش نسبی دقت به وضعیت نقض حقوق بشر در آذربایجان، از سازمان ملل متحد و اعضای مجمع عمومی می خواهد که به وضعیت اسفناک اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی در مناطق آذربایجانی و ترک نشین ایران توجه داشته باشند. خصوصاً بعد از زلزله اخیر در منطقه قاراداغ آذربایجان و پس از مخالفت مجلس ایران با فوریت طرح کمک رسانی به قربانیان زلزله، نیاز مردم آذربایجان به حمایت های بین المللی بیشتر حس می شود. مجلس شورای اسلامی ایران قبلاً هم با طرح اختصاص بودجه برای نجات دریاچه اورمیه مخالفت کرده بود.
آداپ همچنین از آنهایی که علیرغم محدودیت و خطرهای موجود دعوت این انجمن را پذیرفته و در مصاحبه با گزارشگر ویژه سازمان ملل فشارهای وارده بر خود یا دوستان، اعضای خانواده و یا آشنایان خود را تشریح کردند، قدردانی می کند. آن مصاحبه ها علاوه بر این که در افزایش توجه به وضعیت حقوق بشر آذربایجان در گزارش اخیر کمک کردند، در وب سایت ویژه گزارشگر ویژه به صورت پرونده های جداگانه و با ذکر جزئیات هم درج خواهند شد. این وب سایت در آینده ای نزدیک در این آدرس قابل مشاهده خواهد بود:
http://www.shaheedoniran.org/english/reported-cases/index.1.html
