هابرماس از نظریهپردازان”مکتب انتقادی فرانکفورت” در آلمان است. او جامعهشناس و فیلسوفی بااعتبار جهانی است که در سال ۲۰۰۳ برای تبادل فرهنگی به ایران سفر کرد و سخنرانیها و دیدارهایی با مقامات فکری فرهنگی ایران نمود. او علاوه بر تدریس در دانشگاههای امریکا، به چین و کوبا هم سفر مینماید.
ازجمله موضوعات موردعلاقه وی در این سفرها، دین، دولت، جامعه، فرهنگ، حقوق بشر، دمکراسی، حقوق اقلیتها،حقوق زنان و غیره هستند. هابرماس که یک روشنفکر غربی جهانی با تمایلات چپ دانشگاهی است در مصاحبهای میگوید در جو سیاسی فرهنگی ایران متفکرین جهان سرمایهداری غرب و نظراتشان بهگونهای اصلی یا جعلی و ترجمهشده، موردبحث و انتقاد قرار میگیرند.
هابرماس مثلاً از رضا داوری اردکانی نام میبرد که در دهه نود با کمک ترجمه تئوریهای مارتین هایدگر به انتقاد از مفهوم مدرنیته مدل غربی پرداخت و اکنون خود را در مقام رئیس آکادمی علوم، هوادار مکتب پستمدرن میداند. هابرماس از عبدالکریم سروش میگوید که آن زمان قطب مخالف داوری اردکانی بود و با کمک نظریات کارل پوپر اکنون در دانشگاه هاروارد خواهان جدایی علم از مذهب و طرفدار نوعی عرفان اسلامی است.
هابرماس از مجتهد شبستری یاد میکند که چند سالی مقیم آلمان بوده و اکنون منتقدی مطرح، و وظایف سروش در دهه نود را بهعهده گرفته است. او از یک استاد مذهبی دانشگاهی یاد میکند که مدعی است همچون کارل مارکس که نظریه هگل را سر بر پا نمود، نظریه ماکس وبر را وارونه نمود و غرب در آینده از او و از ابن خلدون با احترام یاد خواهد کرد.
هابرماس از طرفداران ادوارد سعید میگوید که معتقدند بهجای نقد اسلام، باید ضعفهای مدرنیته غرب را شناخت و عمده نمود. او از تحصیلکردههای جامعهشناسی میگوید که اغلب در فرانسه تحصیلکردهاند ولی اکنون موضوعات جامعهشناسی امریکا را دنبال و از طرفداران کانت و تحلیل گران آنگلوزاکسن در میان دانشگاهیان ایران میگوید. از مترجم آثار کارل پوپر میگوید که حقوق بشر را پدیدهای غربی لیبرال میداند و ادعای جهانی بودن آن را رد میکند.
هابرماس از خانم راهنمای توریستیاش در تخت جمشید میگوید که خود را شاگرد فروید و یونگ میدانست و به رمانهای آمریکایی علاقهمند بود. در پایان مصاحبه، هابرماس با روزنامه سراسری” فاتس” در آلمان، به نقلقولی از نجیب محفوظ نویسنده مصری و برنده جایزه نوبل اشاره میکند که گفته بود، کلههای شرقیها زمانی برای غربیها جالب میشوند که در سرازیری تپهای در حال غلتیدن باشند.
نقل از روزنامه آلمانی فاتس،شماره ۱۳۴،سال ۲۰۰۳،صفحه ۴۷