نشست سازمان هاى غیردولتى زنان کشورهاى جنوب- جنوب (پکن+۱۰) براى تبادل تجربیات و موفقیت هاى به دست آمده در زمینه محورهاى نگران کننده اجلاس پکن برگزار شد.
در این نشست که فعالان اجتماعى زنان از کشورهاى افغانستان، پاکستان، ترکیه، یمن، فیلیپین، مالزى، عراق و همچنین زنان سازمان هاى غیردولتى ایرانى شرکت داشتند، چهار محور زنان در قدرت و تصمیم گیرى، خشونت علیه زنان، زن و اقتصاد و همچنین زن و صلح محورهاى مورد بحث در این نشست سه روزه را تشکیل مى داد. شبکه سازمان هاى غیردولتى زنان، مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران، ماهنامه زنان و گروه نوآوران پارس اعضاى کمیته راهبردى برگزارى این نشست را به عهده داشتند.
سهراب رزاقى مدیر موسسه کنشگران داوطلب ایجاد شبکه غیررسمى، تقویت همکارى و همفکرى براى اتخاذ استراتژى هاى مشترک در پکن +۱۰ میان فعالان جنبش زنان جنوب را از اهداف این نشست ذکر کرد. وى گفت: -یکى از درس هاى بزرگى که ما به تجربه آموخته ایم آن است که براى ایجاد نظم جدید، تعریف مجدد موضوعات عمومى و تاثیرگذارى بر کانون هاى قدرت نیازمند همکارى و همفکرى و شکل دادن به ائتلاف هاى محلى، ملى، منطقه اى و بین المللى هستیم تا بتوان در فرآیند تحولات تاثیرگذار و نقش آفرین بود.-
شهلا شرکت مدیر مسئول و سردبیر مجله زنان نیز در این نشست گفت: – ما طى ۱۳ سال فعالیت در مجله زنان دریافته ایم که گفت وگو چه معجزاتى مى تواند داشته باشد.- شرکت ادامه داد : -یکى از مشکلات زنان در همه جاى دنیا و از جمله ایران این است که تاریخ ندارند. آنها همدیگر را نمى شناسند. شاید به این دلیل که تاریخ نگارى مردانه است.- شرکت همچنین گفت وگو پیرامون مسائل زنان را با وجود همه اختلاف نظرها باعث رشد تفکر انتقادى دانست.
نادیا وان درلینده هماهنگ کننده شبکه بین المللى بهداشت بارورى به ارائه پیشینه کنفرانس هاى جهانى و از جمله پکن پرداخت. وان درلینده با اشاره به تجربیات موفق در زمینه شبکه سازى زنان گفت: -وقتى من به چنین سمینارهایى دعوت مى شوم معمولاً با واژه -زن غربى- مواجه مى شوم. ولى نمى فهمم این زن غربى یعنى چه؟ چون ما در هلند زنانى با سلیقه هاى مختلف داریم. در همین هلند تبعیض داریم و در سطح جامعه در خصوص مسائل زنان با جهالت هایى هم مواجه مى شویم. بنابراین اگرچه برنامه و نقشه فعالیت هاى مان با هم متفاوت است اما اشتراکات زیادى براى استفاده وجود دارد.- وان درلینده حضور زنان کشورهاى جنوب در کنفرانس هاى بین المللى را باعث تاثیرگذارى در مباحث مربوط به زنان دانست. پس از وى فریدا شهید جامعه شناس و مدیر موسسه شرکت گاه به تاثیر جنبش هاى فرامرزى روى زنان کشورهاى مسلمان پرداخت. وى گفت: – مهم ترین شاهد وجود همبستگى میان زنان حضور من در ایران است. باید توجه داشت که همکارى هاى بین المللى زنان محدود به اجلاس پکن نیست و سابقه آن به چندین دهه برمى گردد. این جامعه شناس پاکستانى افزود: -زنان کشورهاى جنوب مسائل زیادى دارند که همه هم در اولویت هستند. اما معمولاً در این میان اهمیت به مشکلات محلى و منطقه اى داده مى شود تا مسائل بین المللى. بنابراین در بسیارى از موارد ما گفت وگویى با هم نداریم و لذا اطلاعات زیادى براى حل مسائل و مداخله نداریم. دومین مشکل ما مسئله زبان است. چرا که در کشورهاى جنوب با بیشترین تنوع زبانى مواجه هستیم. مسئله دیگر خرده فرهنگ ها است که اجازه نمى دهد به راحتى درباره مشکلات زنان صحبت کنیم.- فریدا شهید نگرش دولت و دستکارى در فضاى جامعه مدنى و همچنین فقر را یکى دیگر از مشکلات زنان کشورهاى جنوب برشمرد و نقش کنفرانس هاى منطقه اى و جهانى را براى پیشبرد مسائل زنان بسیار پراهمیت خواند.
محبوبه عباسقلى زاده مدیر مرکز کارورزى سازمان هاى غیردولتى نیز گفت: -اگر تا پایان دهه ۹۰ رهبرى جنبش هاى فراملیتى زنان در دست کشورهاى شمال بود اما در دهه اخیر به لحاظ گفتمان و ارائه نظرها و حتى برنامه ریزى چنین نقشى را زنان کشورهاى جنوب به عهده گرفته اند. البته جنس این رهبرى از جنس افقى است نه عمودى. این رهبرى براى ما البته افتخارى ندارد بلکه ناشى از رنج ممتدى است که طى دهه هاى اخیر متحمل شده ایم.- وى افزود جنبش زنان از کپنهاگ تا امروز شامل گروهى از زنان مى شود که همواره حضور داشته اند و حضور جوانان در آن چشمگیر نیست و باید از همین رو خون جدیدى به این جنبش تزریق کنیم.- عباسقلى زاده افزود:- جنبش زنان در منطقه خاورمیانه به دلیل مقاومت در برابر قدرت هاى اقتدارگراى جهانى دچار آسیب شده است. چنین آسیب هایى جنبش زنان در منطقه را به صورت آهن گداخته درآورده است.-
جى جى فرانسیسکو هماهنگ کننده اجلاس بانکوک نیز با ارائه گزارشى از این اجلاس گفت: -خوشحالم بگویم که حضور زنان ایرانى در این اجلاس بسیار متحدانه بود. فرانسیسکو با اشاره به نقش اجلاس هاى جهانى زنان گفت که باید از فرصت هاى مختلفى که براى عملى کردن مسئله زنان به وجود مى آید استفاده کنیم. اگرچه نمى توان گفت که این نشست ها ضمانت هاى اجرایى هم به همراه مى آورند اما با حضور زنان به تاثیرگذارى در حوزه هاى مختلف مى انجامد.- سهراب رزاقى مدیر کنشگران داوطلب که برگزارى این نشست را به عهده داشت، با برشمردن چالش هاى فراروى جنبش زنان در منطقه گفت: -زنان در منطقه باید به جاى قبض وسکتاریسم و انحصارى کردن جنبش زنان به بسط و رنگارنگى کمک کنند. همچنین تابوزدایى از مسائل زنان را باید به نوعى در دستور کار سازمان هاى جامعه مدنى قرار دهیم. رزاقى نقد میراث گذشته را نیز از دیگر مباحث عمده در حرکت جنبش زنان دانست. وى گفت: -جنبش زنان بنیانى فراطبقاتى، فراایدئولوژیک و دموکراتیک دارد و با ایدئولوژیک کردن آن صدمه خواهد خورد.- این استاد دانشگاه وجود فراروایت ها، جهانى شدن و ایدئولوژى، دولت هاى بهیموت گونه، وجود حفره ها و کانون هاى مقاومت و شبح جنگ و خشونت در منطقه را از چالش هاى پیش روى جنبش زنان برشمرد.
فریبا داودى مهاجر، روزنامه نگار نیز در پانل نقش زنان در قدرت و تصمیم گیرى گفت: -زنان بدون حضور در قدرت هرگز قادر به تغییر وضعیت خود نخواهند بود. حتى نخواهند توانست با خشونت مقابله کنند. حتى نمى توان از آنها به صورت ابزارى واقعى براى صلح سازى استفاده کرد. زنان بدون قدرت هرگز به ثروت دست پیدا نمى کنند و چنین زنان و سازمان هایى بدون ثروت و قدرت هرگز قادر به سازماندهى خود نخواهند بود.- وى افزود: -وقتى مى خواهیم روزنامه دایر کنیم در یک شوراى مردانه صلاحیت ما تایید و یا رد مى شود. وقتى سازمان غیردولتى تاسیس مى کنیم، وقتى مى خواهیم با خشونت مبارزه کنیم و.. .همه و همه کارگزاران تغییر وضعیت زنان و آنهایى که باید تصمیم بگیرند مرد هستند. حتى احزاب ما مردانه است.- داوودى مهاجر اضافه کرد: -ما نیازمند قدرتى هستیم تا بتوانیم قانون بنویسیم، قانون را اجرا کنیم، تاریخ را بازخوانى کنیم، خانواده و نقش هاى آن را تعریف کنیم. در حالى که این قدرت از زنان گرفته شده است.- وى افزود: -اگر مردان در جامعه از دستیابى زنان به قدرت ممانعت مى کنند، اما زنان جامعه هم مى توانند با راى ندادن به آنها، آنها را از دستیابى به قدرت محروم کنند.- الهه کولایى نیز در این پانل گفت: -من به عنوان یک زن ایرانى افتخار این را داشته ام که ۴ سال در پارلمان براى احقاق حقوق زنان تلاش کردم. فکر مى کنم تجربه اى که زنان ایرانى در طول یکصد سال گذشته داشته اند بسیار قابل توجه است.-
بنا حمید استاد دانشگاه بغداد نیز در سخنانى در خصوص نقش زنان در صلح سازى گفت: -زنان و دختران عراقى از شروع جنگ به این سو صدمات بسیار زیادى دیده اند. نگرانى از دزدیده شدن و دستگیرى و اهانت و بیکارى با زن عراقى عجین شده است. هم اکنون نیز با به هم خوردن ترکیب زنان و مردان براى ازدواج زنان مشکلاتى به وجود آمده است.- این استاد دانشگاه بغداد با به یاد آوردن مصائب جنگ ایران و عراق درحالى که اشک بر گونه داشت از مردم ایران بابت جنگ دو کشور عذرخواهى کرد و گفت جنگ تنها تصمیم یک نفر بوده است. امل بشا از سازمان خواهران عرب و فعالان سازمان هاى غیردولتى عربى در یمن و هماهنگ کننده دادگاه جزایى خاورمیانه و شمال آفریقا به شرح اقدامات ترویجى براى دادگاه بین المللى جزایى پرداخت. وى گفت: -از زمان جنگ یوگسلاوى به بعد وضعیت خشونت علیه زنان در جنگ ها مورد توجه بیشترى قرار مى گیرد و مکانیسم هاى منطقه اى و جهانى در این مسیر تاثیر بیشترى دارند.- جینا حیدرى از فعالان زنان افغانى نیز با اشاره بر ظلم هایى که بر مردم افغانستان رفته است گفت جاى تاسف است که زنان دیگر کشورها طى این سال ها نسبت به این ظلم به پا نخواستند. وى افزود: -توجه به تحصیلات زنان و افزایش آگاهى هاى آنان در افغانستان امروز یک ضرورت به شمار مى رود. همچنین نمى توان از نقش مهم زنان در زمان انعقاد قراردادهاى بین المللى چشم پوشى کرد. –
زینا انور از فعالان اجتماعى حوزه زنان در مالزى نیز گفت: -مالزى از جمله کشورهایى است که خشونت خانگى علیه زنان را جرم اعلام کرده است. هرچند ۱۱ سال طول کشید تا به صورت قانون درآید.- وى سپس با اشاره به استراتژى هاى مختلفى که براى ارتقاى آگاهى هاى زنان در این کشور انجام داده اند از ارتباط با رسانه ها به عنوان یکى از مهم ترین راه ها براى برجسته سازى موضوعات زنان یاد کرد. وى گفت که از این طریق مى توان رسانه هاى گروهى را براى بیان مسائل اعمال خشونت علیه زنان تشویق کرد. زینا انور افزود: -به خاطر اقدامات گروهى که براى مبارزه با خشونت خانگى علیه زنان تشکیل دادیم در سال ۹۴ موفق به تصویب قانون در این زمینه شدیم. در این مدت با آگاه سازى بخش هاى مختلف از جمله زنان و تاثیرگذاران اجتماعى و همچنین رهبران مذهبى از طریق تهیه دفترچه هاى سئوال و جواب با استفاده از احادیث و قرآن به روشنگرى در این خصوص پرداختیم.-
***
۴۵ شرکت کننده داخلى و خارجى در این نشست پس از شنیدن تجربه هاى موفق و دیدگاه هاى زنان فعال در حوزه هاى چهارگانه نشست، با شرکت در گروه هاى کوچک کارى به بحث پیرامون راهکارهاى محلى و بومى پیرامون مواجهه با چالش هاى هر یک از این موضوعات پرداختند. در پایان هر روز نیز گزارش کارگاه هاى یاد شده براى شرکت کنندگان به دو زبان فارسى و انگلیسى قرائت شد. سوسن طهماسبى از موسسه کنشگران داوطلب که مدیریت این نشست را به عهده داشت معتقد است تجربه هاى فراوانى بین زنان سازمان هاى غیردولتى در کشورهاى جنوب وجود دارد که در کار گروه هاى مختلف این نشست مورد توجه شرکت کنندگان قرار گرفت و در پیشنهادهاى ارائه شده، کاملاً به چشم مى خورد. این فعال اجتماعى درک و فهم مکانیسم هاى منطقه اى و جهانى را براى زنان ایران داراى اهمیت برشمرد و گفت چنین نشست هایى به زنان کشورمان کمک مى کند تا با ایجاد شبکه هایى غیررسمى و با استفاده از تجربه هاى مشابه از تکرار اشتباه هاى انجام شده جلوگیرى کنند و انرژى بیشترى براى فعالیت هاى خود ذخیره کنند.
***
در پایان این نشست سه روزه شرکت کنندگان بر ضرورت ایجاد شبکه هاى منطقه اى بر روى محورهاى مورد بحث تاکید کردند. قرار شد مکانیسم هاى پیگیرى نیز پس از بحث در گروه هاى کارى به شرکت کنندگان در نشست ارائه شود.
