کانال چهار تلویزیون سوئد در گفتگویی با مهرداد درویش پور استاد دانشگاه و مطلع مسائل ایران درباره اعتراضات اخیر و واکنش روحانی نظرات او را جویا شد که ترجمه آزاد این گفتگو را در زیر می خوانید.
در گزارش تلویزیون سوئد به چگونگی شروع و تداوم تظاهرات که از اعتراض به افزایش قیمت کالاها و گرانی شروع شده و به سرعت جنبه ضد حکومتی گرفت و به شهرهای گوناگون سرایت یافت و همچنین درگیری خشونت آمیز نیروهای انتظامی با تظاهرکنندگان، کشته شدن دستکم دو نفر در درود و دستگیری های گسترده، بسته شدن موقتی اینترنت و سخنرانی روحانی که گفته است “این حق مردم است که اعتراض کنند”، اشاره شد سپس مجری برنامه تحلیل درویش پور را دراینباره می پرسد.
مهرداد درویش پور: مردم در این تظاهرات به روشنی حرف خود را زده و می گویند جمهوری اسلامی نمی خواهند و خواستار حکومت غیر دینی هستند. هر دو جناح میکوشند از این تظاهرات برای تضعیف جناح مقابل استفاده کنند، اما مردم در این تظاهرات به طرز بی سابقه ای با شعارهای سکولارعلیه کل نظام و طرح شعارهایی نظیر آزادی، جمهوری ایرانی و.. نشان دادند که خواهان فرارفتن از نظام هستند. در کلیه تظاهرات شهرهای ایران مردم شعارهایی داده اند که کل نظام را نشانه گرفته است. گرچه نمی توان هنوز از انقلاب سخن گفت، اما وضعیت بسیار جدی است. هرگز پیش ازاین چنین تعداد گسترده ای از مردم با شعارهای مرگ بر خامنه ای و نه به جمهوری اسلامی به حرکت درنیامده اند. مردم در این تظاهرات هم نارضایتی خود از بحران اقتصادی و هم نظام سیاسی کشور که هر دو عامل این اعتراضات است را بیان کرده اند. آنها دورانی را که اصلاح طلبان از نارضایتی های مردم از نظام به سود تحکیم موقعیت خود استفاده می کردند را پشت سر گذاشته اند. دوران تازه ای آغاز شده است که درآن شاهد پیشروی “نیروی سوم” سکولار و خواستار فراتر رفتن از دوجناح هستیم که حرف ساختار شکنانه خود را می زند. به نظر من آنها به سخنان روحانی کفایت نخواهند کرد. این که در رویارویی با این تظاهرات از خشونت به شکل گسترده ای استفاده نشده است، قبل از هرچیز به شکاف های عمیق میان دو جناح و شرایط حساس منطقه و بین المللی در رابطه با ایران مربوط است. حکومت تاکنون در برخورد با تظاهرات با احتیاط عمل کرده است. اما عمیقا نگران سرایت آن به دیگر شهرها و گسترش آن هستند که می تواند نظام را در کل کشور به زیر سئوال برد. روحانی وعده های بسیاری داد که به آنها عمل نکرد و این نیز به نارضایتی ها دامن زد.
خبرنگار: بهرو در پس این تحولات، نبرد قدرت دو جریان حاکمیت هم جریان دارد. چگونه است که نظام روحانی را به جلو رانده است که زبان ملایم تری را در برخورد به اعتراضات اتخاذ کرده است؟ حال آن که مراکز دیگر قدرت ممکن است با این روش ملایم موافق نباشند؟
مهرداد درویش پور: فراموش نکنیم که سپاه پاسداران در بیانیه ای تهدید کرده است در صورت گسترش این اعتراضات و بدل شدن آن به تهدید امنیتی برای نظام به سرکوب آن اقدام خواهد کرد. آنچه روحانی می گوید الزاما نظر تمام جناح های حکومت نیست که درباره آن تفاهم داشته باشند. روحانی از این سخنرانی برای افزایش مشروعیت خود می کوشد استفاده کند. توجه کنیم که این تظاهرات تنها علیه رهبر جمهوری اسلامی نبود بلکه کل جناح ها را دربر می گرفت که می تواند ضربه سنگینی نیز به مشروعیت روحانی زند. با این سخنرانی روحانی کوشید با رویارویی ملایم تر خود را از زیر ضرب خارج کرده و از این تظاهرات که عمدتا علیه رهبری شعار داده شده، نیز سود جوید و نوعی سمپاتی برای خود بیافریند. اما من فکر نمی کنم در صورت تداوم تظاهرات، دیگر جناح های حکومت به روش برخورد نسبتا “ملایم” با تظاهرات بسنده کنند. درنهایت خطر این که از روش های به مراتب خشن تربرای سرکوب تظاهرات در صورت تداوم استفاده شود، بسیار بالا است. با این همه اگر هم حمایت بین المللی از این اعتراضات گسترش یابد و هم این اعتراضات در ابعادی به مراتب گسترده تر تداوم یابند، آنگاه احتمال آن که حکومت عقب نشینی کند و نتواند همانند سال ۸۸ به سرکوب خشن جنبش سبز بپردازد، وجود دارد.
لینک گفتگو با تلویزیون سوئد:
https://www.tv4play.se/program/nyheterna/3950195
