مقدمه:
ارزیابی موقعیت کشور ما با فدراسیون روسیه می تواند ما را به خطایی جدی دچار نماید. اما مداخله نظامی این کشور در اوکراین, که تحریم های بین المللی را علیه آن به همراه داشت, و علیرغم اینکه روسیه با توسل به تهدید و چنگ و دندان نشان دادن اتمی, تا حدودی موفق به پیشبرد برخی برنامه های نظامی و سیاسی خود شده است, خواهیم دید که تحریم ها, چه لطماتی به اقتصاد و اعتبار بین المللی این کشور وارد خواهد کرد و چه سرنوشت مشابه و عبرت آمیزی را همانند کشور ما, بر روسیه رقم خواهد زد. گرچه سیاستمداران جمهوری اسلامی, چندان هم از زندگی در پس پرده نمی توانند نا راضی باشند. چون فقط در شرایطی نا روشن و غیر شفاف توانسته اند به اصطلاح, سیاست ورزی و حکومت نمایند. رهبر کشور آقای آیت الله خامنه ای, طی ۳۰ سالی که در مسند قدرت می باشد, تا به امروز حاضر نشده است که در انظار عمومی و در حضور خبرنگاران داخلی و خارجی به پرسش های تلمبار شده مردم خسته از سرکوب جامعه سرمایه داری هار و مبتذل و خشونت دینی پاسخ بدهد و علیرغم دخالت مستقیم او در حتی در ریزه کاری های مدیریتی کشور, جوابگوی خطا های ویرانگر خود نشده است. آیا خیابان به همه این نا بسامانی های اجتماعی ما پاسخ خواهد داد ؟
هندوستان از بازار نفتی ایران کنار کشید
کشور هندوستان, از زمان حمله نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه، خرید نفت روسیه را بیش از دو برابر در مقایسه با کل وارداتش در سال ۲۰۲۱، افزایش داده است زیرا خریداران هندی نفت روسیه را به قیمت ارزانتری دریافت می کنند. گذشته به گزارش رویترز ” پالایشگاههای هندی سرگرم مذاکره برای یک قرارداد نفتی شش ماهه با روسیه برای واردات میلیونها بشکه نفت هستند.” روسیه در آوریل برای نخستین بار در رتبه چهارمین صادرکننده بزرگ نفت به هند قرار گرفت و سهم او از کل واردات هند، به حدود شش درصد رسید. در همین ارتباط, کشور هند, خرید نفتی خود را از ایران کاهش داده و عملا قراداد بازسازی, تکمیل و توسعه بندر گواتر در چا بهار استان سیستان و بلوچستان را ملغی کرده است.
به گزارش راشا تودی، “وزارت تجارت روسیه اعلام کرد، محمولههای نفتی روسیه به هند در ماه مارس به ۳۹۶ هزار بشکه در روز رسید. این رقم بیش از ۱۵ درصد بیشتر از ماه گذشته و ۴۰ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال است”. هند در مجموع از ابتدای امسال ۵۶.۷ میلیون تن نفت از روسیه وارد کرده است که ۱۲ درصد بیش از مدت مشابه سال گذشته است.بر اساس داده های آماری، محمولههای نفت اورال روسیه به مقصد هند از زمان درگیری این کشور با اوکراین افزایش یافته است. تحریمهای غرب علیه مسکو, به پالایشگاههای هندی این فرصت را داد تا خرید نفت از روسیه را که با تخفیفهای بسیار عرضه میشود و مشتریان اروپایی از دریافت آن خودداری میکنند، افزایش دهند. به نظر میرسد چین در ماههای آینده واردات نفت به خصوص از روسیه را برای بهره بردن از تخفیف های چشمگیر این کشور افزایش می دهد. این امر احتمالا صادرکنندگان دیگر به خصوص ایران و ونزوئلا را ناچار خواهد کرد نفت خود را به قیمت ارزانتری عرضه کنند. گرچه شنیده شده و در اخبار آمده است که دولت ونزوئلا نیز از طریق برخی توافقات با آمریکا, نفت خود را روانه بازار های اروپا کرده است. کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی, همچنان بازار نفتی خود را حفظ کرده اند و هیچ لطمه ای به منابع فروش آن ها در جنگ روسیه علیه اوکراین وارد نیامده است.
چین روسیه را جایگزین ایران کرد
چین یک مشتری بزرگ و قدرتمند است و می تواند و آماده است تا برخی تحریمهای نفتی را نا دیده بگیرد و از دو کشور تولید کننده ایران و روسیه, نفت خریداری کند. واردات نفت ایران به چین در آوریل تحت تاثیر قرنطینههای کرونا و افزایش واردات از روسیه، از اوجی که اواخر سال ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲ داشت، کاهش پیدا کرد. در گزارش رویترز آمده است” اگر چه خرید نفت ایران کاهش پیدا کرد، اما همچنان هفت درصد از واردات نفت چین به حساب میآید”. در این بین، نفت روسیه که هدف تحریمهای غربی قرار گرفته است، به مقصد چین روانه شده است. روسیه در اقدامی که آن را عملیات نظامی ویژه می خواند، در ۲۴ فوریه سال جاری, با دهها هزار نیرو, اوکراین را مورد تجاوز نظامی قرار داد. مشتریان نفت این کشور به دلیل نگرانی از تحریمها علیه مسکو، از خرید نفت روسیه فاصله گرفتند.
در حالیکه برخی رسانههای نزدیک به دولت جمهوری اسلامی, از صادرات دو میلیون بشکه نفت ایران به چین خبر دادند، اتاق بازرگانی تهران از افت شدید صادرات نفت ایران حکایت دارد و می تواند به این معنا تعبیر گردد که چین روسیه را جایگزین ایران کرده است. روسیه نفت خود را با تخقیف ویژهای به چین صادر میکند. موضوعی که گویا باعث ماندن ۴۰ میلیون بشکه نفت ایران روی دریا شد. حالا برخی از تجار چینی میگویند ایران برای صادرات نفت خود به کشور شرقی و رقابت با تخفیف ۹ دلاری روسیه، باید تخفیف ۱۲ تا ۱۵ دلاری ارائه دهد. پیش از این نیز زمزمههایی مبنی بر افت فروش نفت ایران به چین پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین به گوش میرسید. اما آیا واقعاً ایران بازار نفت چین را به روسیه واگذار کرده است, واکنش جدیدی از سیاستگذاران نفتی کشور دیده نشده است.
تکذیب توافق از طرف دولت عمان !
در حالی که وزیر نفت در معرفی دستاوردهای سفر رئیس جمهور به عمان، گفته بود” میدان مشترک هنگام بصورت مشترک میان دو کشور توسعه می یابد”، طرف عمانی این ادعا را تکذیب کرد! وزارت انرژی و معادن عمان با انتشار بیانیهای تصریح کرده است: دولت عمان از سال ۱۹۸۵ میلادی اقدام به بهرهبرداری از این میدان نفتی میکند.در خصوص گسترش مشترک این میدان و تقسیم سهمها میان ایران و عمان از مدتها پیش مباحثات و گفتوگوهایی وجود داشته است اما منجر به توافق نشد. وزارت انرژی و معادن اخیراً هیچگونه مذاکرات فنی و یا تجاری در خصوص این میدان نفتی نداشته است بنابراین هرگونه توافق مبنی بر تقسیم سهمها میان شرکا را تکذیب میکند.این وزارت در پایان تأکید کرده است که برای بهرهبرداری بیشتر از این میدان، باید در خصوص توسعه مشترک آن توافق انجام شود. حالا باید دید طرف ایرانی چه واکنشی به بیانیه عمانیها خواهد داشت چراکه اگر این بیانیه بی پاسخ بماند، نشان میدهد وزارت نفت رسماً به افکار عمومی دروغ گفته و برحسب ذهنیت خود، از یک سفر دیپلماتیک, به دروغ پردازی متوسل شده است, تا جا ماندن جمهوری اسلامی را در مراودات جهانی, ماست مالی کند.
چرا ایران، تنها بازنده سازمان کشورهای صادرکننده نفت اُپِک است ؟
وضعیت امروز کشور ما, حاصل بیش از ۴۰ سال حکومت عقب افتاده ترین اقشار و لایه های اجتماعی کشور است که با یک انقلاب بزرگ, بر خلاف خواسته های عمومی, تغییر جهت داد و سیاست و اقتصاد کشور را به پرتگاه نا بودی هدایت نموده است .
باید تاکید نمود که ایران, دارای بزرگترین میدان های گازی جهان است ، اما در حال حاضر، قادر به استفاده ازآنها نیست.۱- به دلیل آشفتگی در سیاست های اقتصادی۲- تلاش در درهم پاشیدن و تکه پاره کردن ” شرکت ملی نفت ایران”و پاسخگویی و هماهنگی با سیاست خصوصی سازی بانک جهانی ۳- عدم امکان تامین بودجه برای تامین نوسازی ابزار های حفاری، امریکه سال های سال بدون یک برنامه جدی تعمیر و نگهداری, فقط از آن ها استفاده شده است.۴- عدم مسولیت پذیری در پرداخت حقوق و دستمزد کارگران و دیگر ابوابجمعی تاسیسات تولید نفت و گاز ۵- نقش تحریم های بین المللی که نتیجه مستقیم سیاست های جمهوری اسلمی هستند.
باید تاکید نمود که ایران, دارای بزرگترین میدان های گازی جهان است ، اما در حال حاضر، قادر به استفاده ازآنها نیست.۱- به دلیل آشفتگی در سیاست های اقتصادی۲- تلاش در درهم پاشیدن و تکه پاره کردن ” شرکت ملی نفت ایران”و پاسخگویی و هماهنگی با سیاست خصوصی سازی بانک جهانی ۳- عدم امکان تامین بودجه برای تامین نوسازی ابزار های حفاری، امریکه سال های سال بدون یک برنامه جدی تعمیر و نگهداری, فقط از آن ها استفاده شده است.۴- عدم مسولیت پذیری در پرداخت حقوق و دستمزد کارگران و دیگر ابوابجمعی تاسیسات تولید نفت و گاز ۵- نقش تحریم های بین المللی که نتیجه مستقیم سیاست های جمهوری اسلمی هستند.
برای بازی در زمین سرمایه داری و میدان های رقابتی، پول و تخصص و ارتباط های بین المللی ملزومه غیر قابل تفکیک می باشند. کشور ما علاوه بر بازماندن از میدان رقابت ها، در سهم گیری و قدرت نمایی و سیاست گذاری برنامه ای در یکی از بزرگترین نهاد های تاثیر گذار در حوزه انرژی- مالی جهانی که در پایه گذاری آن سهم و نقش اصلی را بازی کرده است را ندارد. در واقع کشور ما در مخمصه ای بسیار سخت، گیر افتاده است و گره آن نیز, فقط با تغییر ریل در سیاست و تعامل با دیگر کشورها, حل خواهد شد. و دقیقا به همین دلیل، حتی برای فروش نفت و گاز و معاملات پولی، فضای محدودی برای کشور مانده است، و فرافکنی های حکومت، به دلیل ضعف در تامین مالی کشور و اعتراضات مردمی که از چشم جهان دور نمانده است و عدم پشتیبانی اکثریت شهروندان کشور از حکومت و عدم امکان حضور در سیات گذاری های بین المللی جدی گرفته نمی شود، و چشم اندازی هم در ترمیم ابزار دیالوگ بین شهروندان و حکومت گران در جهت آزادی های اجتماعی دیده نمی شود و بر مطالبات کارگران، زحمتکشان و حقوق بگیران و فعالین حقوق بشری، پاسخی جز خشونت و دستگیری و زندان و گلوله داده نمی شود و دایره توافق ها و امکان حل صلح آمیز تخاصمات اجتماعی دائما محدود تر می شود و فرصت های راه گشایی سیاسی، از دست می رود. امروز، به دلیل سیاست گذاری غلط و کاملا پرت ایدئولوژیک رهبران جمهوری اسلامی، چه در وجه داخلی و چه در وجه بین المللی، کشور ما در حاشیه قرار گرفته و درهر دو عرصه، چیزی جز باخت، نصیب مردم کشور ما نشده است. حتی با توجه به تحریم هوایی روسیه از طرف غرب، در واقع کشور ما می توانست در صورت مناسبات حتی معمولی و عرفی خود، از این شرایط جنگی و محدودیت های پروازی و حمل و نقل زمینی را تضمین نماید، که منجر به درآمد و کارگشایی شغلی در کشور ما می انجامید، که با توجه به سرنگونی عمدی هواپیمای اکراینی توسط “سپاه پاسداران انقلاب اسلامی”، عملا ، کشور ما از ایفای چنین نقشی نیز، بازمانده است.
.برای بازی در زمین سرمایه داری و میدان های رقابتی، پول و تخصص و ارتباط های بین المللی ملزومه غیر قابل تفکیک می باشند. کشور ما علاوه بر بازماندن از میدان رقابت ها, در سهم گیری و قدرت نمایی و سیاست گذاری برنامه ای در یکی از بزرگترین نهاد های تاثیر گذار در حوزه انرژی- مالی جهانی که در پایه گذاری آن سهم و نقش اصلی را بازی کرده است را ندارد. در واقع کشور ما در مخمصه ای بسیار سخت, گیر افتاده است و گره آن نیز, فقط با تغییر ریل در سیاست و تعامل با دیگر کشورها, حل خواهد شد. و دقیقا به همین دلیل, حتی برای فروش نفت و گاز و معاملات پولی, فضای محدودی برای کشور مانده است, و فرافکنی های حکومت,به دلیل ضعف در تامین مالی کشور و اعتراضات مردمی که از چشم جهان دور نمانده است و عدم پشتیبانی اکثریت شهروندان کشور از حکومت و عدم امکان حضور در سیات گذاری های بین المللی, جدی گرفته نمی شود, و چشم اندازی هم در ترمیم ابزار دیالوگ بین شهروندان و حکومت گران در جهت آزادی های اجتماعی دیده نمی شود و بر مطالبات کارگران, زحمتکشان و حقوق بگیران و فعالین حقوق بشری, پاسخی جز خشونت و دستگیری و زندان و گلوله داده نمی شود و دایره توافق ها و امکان حل صلح آمیز تخاصمات اجتماعی دائما محدود تر می شود و فرصت های راه گشایی سیاسی,از دست می رود. امروز, به دلیل سیاست گذاری غلط و کاملا پرت ایدئولوژیک رهبران جمهوری اسلامی, چه در وجه داخلی و چه در وجه بین المللی, کشور ما در حاشیه قرار گرفته و درهر دو عرصه, چیزی جز باخت, نصیب مردم کشور ما نشده است. حتی با توجه به تحریم هوایی روسیه از طرف غرب, در واقع کشور ما می توانست در صورت مناسبات حتی معمولی و عرفی خود, از این شرایط, امکان رفت و آمد های فضایی و حمل و نقل زمینی را تضمین نماید, که منجر به درآمد و کارگشایی شغلی در کشور ما می انجامید, که با توجه به سرنگونی عمدی هواپیمای اکراینی توسط “سپاه پاسداران انقلاب اسلامی”, عملا , کشور ما از ایفای چنین نقشی نیز, بازمانده است.
زیرنویس:
سازمان کشورهای صادرکننده نفت اُپِک (OPEC) یک کارتل بینالمللی نفتی است که با گردهمایی کشورهای ایران,الجزایر، عراق، کویت، لیبی، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اکوادور، آنگولا، ونزوئلا و کنگو پدید آمده است. برخی کشور های تولید کننده نفت از جمله روسیه نیز در هماهمگی فروش نفت با آن همکاری می کنند. دفتر بینالمللی اوپک در آغاز بنیانگذاری در سال ۱۳۳۹ در ژنو سوئیس بود و در سال ۱۳۴۴ به شهر وین اتریش منتقل گردید.
جمعه ۲۰ خرداد ۱۴۰۱- ۱۰ یونی ۲۰۲۲