سازمان عفو بین المل روز اول فوریه ۲۰۰۹ سندی با عنوان «تشدید سرکوب در آستانه انتخابات» در مورد ایران منتشر کرده است. این گزارش بر اساس اخبار دریافت شده در سه ماه گذشته توسط این سازمان و در مورد بازداشتها و آزار و اذیت خودسرانه، خصوصا علیه اعضای جوامع اقلیتهای مذهبی و اتنیکی٬ دانشجویان٬ سندیکاها و فعالان حقوق زنان، که در بسیاری از موارد تحت شکنجه و بدرفتاری بوده اند، تهیه شده است.
در این سند به اخذ مکرر موضع از طرف عفو بین الملل علیه چگونگی استفاده از قوانین مبهم و نامشخص برای ساکت کردن فعالترین بخشهای جامعه در ایران و به کار گرفته شدن اتهاماتی مانند «فعالیت علیه امنیت ملی»٬ «نشر اکاذیب»٬ «تبلیغ علیه نظام»٬ «تشویش اذهان عمومی»٬ «توهین به مقدسات» و «تهمت به مقامات دولتی» علیه اقلیتهای مذهبی و اتنیکی٬ فعالان حقوق بشر و اعضای سایر نهادهای مدنی٬ اشاره شده است.
سازمان عفو بین الملل همچنین در این سند بر لزوم آزادی بی قید و شرط زندانیان وجدان که تنها به خاطر فعالیتها و تجمعهای صلحدوستانه خود در دفاع از آزادی بیان و یا به خاطر داشتن باورهای مذهبی بازداشت شده اند٬ تاکید کرده است.
در سند آمده است که٬ سازمان عفو بین الملل پس از دیدار کوتاهی که ۳۰ سال قبل ـ بعد از انقلاب اسلامی ـ از ایران داشته٬ تا کنون اجازه حضور در ایران برای تحقیق در مورد وضعیت حقوق بشر در این کشور نداشته است.
در این گزارش به گروه های اتنیکی مانند ترکهای آذربایجان٬ عربها٬ بلوچها و کردها و به گروههای مذهبی مانند بهایی ها٬ مسیحیها و دروایش بخشهای جداگانه ای اختصاص داده شده است.
در این گزارش از جمله آمده است: عبدالله عباسی جوان از آذربایجانیهای ایران٬ استاد دانشگاه شهید رجائی تهران و خواهرزاده او حسین حسینی جزو نه نفری هستند که روز ۱۳ نوامبر ۲۰۰۸ بدنبال برگزاری مراسم سالگرد ستارخان، قهرمان ملی آذربایجانی در انقلاب مشروطه ۱۹۰۶، در تهران و اطراف آن دستگیر شده بودند. خانواده آنها تا روز ۲۳ نوامبر روزی که به آنها گفته شد٬ این دو نفر در بند ۲۰۹ زندان اوین نگهداری می شوند٬ هیچ گونه اطلاعی از آنها نداشتند. حسین حسینی در ۲۱ ژانویه آزاد شد٬ اما عبدالله عباسی جوان همچنان بدون امکان دسترسی به اعضاء خانواده و وکیل در بازداشت بسر می برد، بی آن که هنوز اتهام اش مشخص باشد. او در سال ۲۰۰۷ نیز به مدت ۱۳۰ روز به اتهام «پان-ترکیسم و تبلیغ علیه نظام» در بازداشت بوده است. گزارش شده است که او در این مدت زیرشکنجه بوده است.
عفو بین الملل همچنین اسامی ۱۸ تن از بیش از ۳۰ آذربایجانی سنی مذهب را، که در تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۰۹ در روستای خانقاه سرخ نزدیک ارومیه در آذربایجان غربی دستگیر شده اند، دریافت و اعلام کرده است. برابر گزارش عفو بین الملل این افراد برای اعتراض به تغییر مسیر منابع آب روستا به طرف کارخانه استخراج شن و ماسه مختلط در نزدیکی روستا تجمع کرده بودند٬ که با مقابله پلیس که به طور قهرآمیز و از جمله با استفاده از گاز اشگ آور آنها را متفرق نمود٬ روبرو شدند. گفته می شود که بعضی از دستگیرشدگان به هنگام بازداشت زخمی شده بودند ولی آنها ساعتها بعد به بیمارستان انتقال داده شدند. طبق گزارش٬ بقیه آنها در طول دو هفته ای که در بازداشت بسر می بردند شکنجه شده و یا به نحوی مورد بدرفتاری قرار گرفته اند. همه آنها با سپردن وثیقه تا زمان محاکمه آزاد شدند. حد اقل ۲۱ نفر از دستگیر شدگان٬ روز اول فوریه در شعبه ۱۰۱ دادگاه عمومی نازلو، در استان آذربایجان غربی محاکمه شدند. اتهامات وارده علیه آنها عبارت از «اخلال در نظم عمومی» و «توهین به مقامات» بوده و محکومیت آنها شامل مجازات زندان تا یکسال، جریمه، ۷۴ ضربه شلاق و سکونت اجباری در شهر میناب واقع در استان هرمزگان در جنوب شرقی ایران می باشد.