سه شنبه ۲۲ مهر ۱۴۰۴ - ۱۰:۵۳

سه شنبه ۲۲ مهر ۱۴۰۴ - ۱۰:۵۳

زهرا قائمی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، قربانی دیگری در چرخه‌ی بی‌پایان خشونت خانگی؛ سکوت قانون تا کی؟
شهناز قراگزلو: قتل زهرا قائمی و منصوره قدیری نشان داد که خشونت علیه زنان، طبقه و تحصیلات نمی‌شناسد. این دو زن، هر دو بخشی از نخبگان فرهنگی جامعه بودند؛ یکی...
۲۱ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: شهناز قراگزلو
نویسنده: شهناز قراگزلو
خودکشی زنان، پدیده شوم و خاموش
بهروز شوقی: اگرچه تا حدی از شدت محدودیت‌ها کاسته شده و برخی تابوهای جنسیتی در حال شکستن است، اما روابط انسانی میان دختران و پسران هنوز زیر سایه‌ی سنگین گذشته...
۲۱ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز شوقی
نویسنده: بهروز شوقی
سقراط؛- قهرمان لیبرالیسم، متفکر پیشامارکسیستی؟
سقراط در راه باورهایش فدا و شهید شد چون راه وجدان را برگزید و مهمترین اصل و پرنسیپ زندگی را داشتن درون و روانی آزاد برای موفقیت آزاد اندیشی میدانست...
۲۰ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: آرام بختیاری
نویسنده: آرام بختیاری
تقلب در جایزه صلح نوبل؟
نکته‌ای که شک آن‌ها را برانگیخت، افزایش ناگهانی شرط‌بندی‌ها روی نام این رهبر اپوزیسیون ونزوئلا تنها چند ساعت قبل از اعلام رسمی بود، در حالی که نام او در میان...
۱۹ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: برگردان احمد باقری
نویسنده: برگردان احمد باقری
دوازدهمین تحلیل هفتگی با مهمان ویژه عمادالدين باقی| فرخ نگهدار، گودرز اقتداری | دهم اکتبر؛ روز جهانی «نه به اعدام»
دوازدهمین برنامه «تحلیل هفته، پرسش و پاسخ» به مناسبت دهم اکتبر؛ روز جهانی «نه به اعدام» مهمان ویژه: عمادالدین باقی؛ پژوهشگر و نویسنده در حوزه حقوق بشر و جامعه مدنی...
۱۹ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تحلیل هفته، پرسش و پاسخ
نویسنده: تحلیل هفته، پرسش و پاسخ
وقتی ماریا کورینا ماچادو جایزه صلح نوبل را می‌برد، «صلح» معنای خود را از دست داده است.
میشل النر: هر بار که این جایزه به معمار خشونتی که در لباس دیپلماسی پنهان شده اهدا می‌شود، کمیته صلح نوبل به صورت کسانی که واقعاً برای صلح می‌جنگند، پزشکان...
۱۹ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: میشل النر
نویسنده: میشل النر
آشتی ملی در گرو «تغییر رفتار» است نه «حذف»؛ فرخ نگهدار در گفت‌وگو با سعید برزین
زبان ما در گفت‌وگوی یک جانبه با نیروهای سیاسی در بستر تاریخ شکل گرفته کشور نباید در آنها حس نگرانی یا ترس تولید کند. ما باید در عمل نشان دهیم...
۱۹ مهر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: فرخ نگهدار در گفتگو با سعید برزین
نویسنده: فرخ نگهدار در گفتگو با سعید برزین

انقلاب سفید نیاز به فلسفه اسپینوزا می داشت!

ماتریالیست های فرانسوی لباس ایده آلیستی فلسفه اسپینوزا را کنار زدند و هسته آته ایستی-ماتریالیستی آنرا در خدمت نقد علمی دین قرار دادند.

اسپینوزا،نبوغی چون مارکس،در ۳ قرن پیش.

فلسفه اسپینوزا(۱۶۷۷-۱۶۳۲م)، یک هلندی یهودی تبار، ضد روحانیون و ضد فئودال، تفکری: سیاسی، اخلاقی، پانته ایستی، آته ایستی، سکولار،و ماتریالیستی است. او از جمله نخستین منتقدان کتاب انجیل به روش علمی بود. نقد عقل گرایانه اش ضدمتافیزیکی است. وی پایه گذار نقد علمی کتب مذهبی از طریق رد معجزه و وحی میباشد. او در کنار دکارت و لایبنیتس از جمله مهمترین عقلگرایان مدرن است که میگفت عقل ابزار شناخت است و شناخت نظم طبیعت و نظم جهان باید از طریق عقل انجام گیرد. در مرکز فلسفه او بحث شناختی “ماهیت و ذات” اشیاء و پدیدهها قرار دارد . او میگفت دلیل وجود ماهیت و ذات، خود آنست و نه یک خالق بیرونی،فراطبیعی، بی انتها، ابدی، و غیرقابل تقسیم. اسپینوزا با تکیه بر “حقوق طبیعی”انسان، خواهان پشت سرگذاشتن: فرهنگ، تفکر، و نوع زندگی مسیحی و فئودالی بود.

اسپینوزا گرایی از قرن ۱۸ میلادی؛ یعنی یک قرن پیش از مارکس، فلسفه ای ماتریالیستی، پانته ایستی، و آته ایستی، است که مفسران و هواداران اسپینوزا با کمک آن، تاثیر مهمی روی جنبش روشنگری فرانسه و آلمان، و روی فلسفه و ادبیات کلاسیک بورژوازی آلمان و روی مکتب رمانتیسم اروپایی گذاشتند. گرچه تئوری ذات و ماهیت او تحت تاثیر دکارت، ایده آلیستی است، روش و متد اسپینوزا ولی دیالکتیکی است. او میگفت آزادی انسان مرتبط است با ضرورت طبیعت. چون انسان بخشی از طبیعت است، طبیعت خداست. او منکر خدای متعالی و ماوراء طبیعت بود. وی مخالف نظریه دوئالیسم یعنی جدایی جسم-روح بود. فلسفه سیاسی اسپینوزا مفید و مدرن است، او یک جمهوریخواه آتشین در ۲ قرن پیش از مارکس بود که خواهان جدایی: دین از دولت، وحی از عقلگرایی، و جدایی فلسفه از دین و الهیات بود.

اسپینوزا، فیلسوف هلندی قرن ۱۷ میلادی، تحت تاثیر دکارت ، هابس، و فلسفه ماتریالیستی یونان باستان بود که میگفت دین موجب برده گی انسان و سلطه دولت طبقاتی بر او میشود. وی با اینگونه نظراتش تاثیر بزرگی روی آیده آلیست های آلمانی مانند: هگل، فیشته، شلینگ، گوته، هردر، و نوالیس گذاشت. وی منکر قاطع آزادی اراده و اختیار در انسان بود چون یک جبر دیالکتیکی در درون و بیرون پدیدهها و اشیاء طبق قانون علیت همه چیز را از پیش تعیین و هدایت میکند. در جهان اشیاء و پدیدهها از نظر زمانی-مکانی نیز قانون علیت طبق فرمول: علت، معلول، رابطه، حکم میکند. اسپینوزا مدعی بود که سیستم فلسفی اش هندسی است و تحت تاثیر فلسفه یونان باستان و متفکری بنام اویکلی است.

اسپینوزا میگفت: دولت باید موجب شکوفایی استعدادهای انسانی بشود. او خلاف دکارت میگفت در مقوله اخلاق، انسان موجودی است طبیعی که نباید آلت دست عقاید و سازمانهای دینی بشود. وی خواهان سازماندهی سیاسی و دمکراتیک دولت و آموزش علوم سیاسی است. او بر این باور بود که انسان عقلگرا اسیر احساسات، شهوات، و نفس میشود. وی در” مقاله سیاسی مذهبی” در سال ۱۶۷۰ میلادی به تضاد و تناقض های کتاب مقدس مسیحیان پرداخت. جنبه های ایده آلیستی نظریه شناخت وی محصول تاثیر افکار دکارت بود. وی تعریف جدیدی از مفهوم دولت در پیش از عصر روشنگری نمود و خواهان یک دولت دمکراتیک سکولار شد. متفکران مشهور آلمان مانند: لسینگ، هردر، گوته، و هگل، تحلیل وی از طبیعت را به مقوله های تاریخ و انسان بسط دادند.

اشاره میشود که تاثیر فلسفه اسپینوزا در قرن ۱۸ میلادی چنان عظیم بود که وصف آن انزمان غیر ممکن بود، تعداد آثار نوشته شده علیه او بعد از مرگ نشان از شهرت آته ایستی-ماتریالیستی او دارد. رشد اسپینوزاگرایی از سال ۱۷۵۰ میلادی در آلمان دلیل رشد و صعود طبقه بورژوازی آلمان بود، تولد و شهرت وی در کشو زادگاهش هلند، محصول رشد روابط کاپیتالیستی بورژوایی ناسیونالیستی در آنجا بود. نظریه شناخت اسپینوزا ماتریالیستی است گرچه جنبه های ایده آلیستی آن محصول تاثیر تفکرات دکارت استو تئوری ذات و ماهیت اسپینوزا دیالکتیکی است که به نظریه ضرورت آزادی و جبر قانون علیت میرسد و میگوید هدف از پیش تعیین شده و هدفمند است.

ماتریالیست های فرانسوی لباس ایده آلیستی فلسفه اسپینوزا را کنار زدند و هسته آته ایستی-ماتریالیستی آنرا در خدمت نقد علمی دین قرار دادند. ادبیات و فلسفه کلاسیک بورژوایی آلمان، جنبش روشنگری فرانسه و آلمان مرهون نظرات ترقی خواهانه وی بودند. به این دلیل ارتجاع فئودالی-کاتولیک آلمان او را: امیر آته ایست ها، افکارش را تنفرآور، و آدرسش را  مکان جهنم نامید.

اسپینوزا بدلیل مطالعه آثار دکارت و منابع یهودی،  خود دچار تضاد شد و در سال ۱۶۵۶ میلادی از انجمن یهودیان در هلند اخراج گردید. او ادامه دهنده خط ماتریالیستی جردانو برونو و دکارت، و یکی از متفکران موثر جنبش روشنگری بود. وی میگفت چون نویسنده کتاب انجیل انسان است باید به آن نقد و نگاهی تاریخی نمود. باور به وحی و معجزه نشانه نادانی و جهالت است. لسینگ یکی از کوشندگان جنبش روشنگری آلمان میگف:  فلسفه مفید دیگری غیر از اندیشه اسپینوزا یافت نمیشود.

اگر دکارت ۳ نوع ماهیت: الهی، روحی، مادی را قبول داشت، اسپینوزا فقط ماهیت پانته ایستی “طبیعت خدایی” را طرح کرد. اسپینوزا میگفت: دستورات و عبادات اخلاقی ناتوان از بهتر نمودن و تربیت انسان هستند. برای این کار نیاز به عقل سیاسی و آموزش و پرورش سکولار و یک دولت دمکراتیک است.

بخش : فلسفه
تاریخ انتشار : ۸ خرداد, ۱۴۰۲ ۵:۳۵ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

2 Comments

  1. بهرام گفت:

    جناب بختیاری، خسته نباشید
    یهودیت تبار نیست، یهودیت مذهب است، مانند مسیحیت و اسلام.
    این القای صهیونیست هایت برای اینکه یهودیت را با ریا کاری نژاد معرفی کنند!

  2. مهرداد دارستانی گفت:

    تقریبا همه نوشته های شما را میخوانم و خواندن درباره این افراد و اندیشه هایشان را بیش از سی و چند سال پیش با تاریخ فلسفه ویل دورانت آغاز نمودم (حقیقتا هرگز هیچی از هیچیک انان نفهمیدم ) و خودم را تنها دارای معلومات نسبی درینباره میدانم .

    چون به بهتر شدن دید و شناخت شما صمیمانه علاقه دارم پیشنهاد می‌کنم که دوره کامل کتاب تاریخ زرسالاران پارسی و یهودی را حتما به کتابخانه خود بیافزایید .

    من تنها یک جلد این کتاب بسیار با ارزش را در سال ۲۰۱۰ میلادی به شکل اتفاقی در بخش فارسی کتابخانه مرکزی اوناوا و از سر کنجکاوی یافتم و آن را چند روزه خواندم و مطمینم که اگر در دسترسم بود میتوانستم به شکل بسیار پربارتری به مباحث خوب شما کمک کنم .

    این کتاب چند جلدی شامل نام و جزییات همه شخصیتها و چهره ها و تبارهایی که شنیده و یا خوانده ایم می‌شود که این اندیشمندان اروپایی نیز بخشی از آنند .

    دانستن اینکه بسیاری از آثار معروفی که گمان میبریم چهره اندیشه ورزی را دگرگونه نمود و یا هر ادعای دیگر …از جانب چه کسانی و یا فردی حقیقتا دیکته شده و هزینه نگارش ان پیشاپیش از جانب چه فرد و یا محفلی پرداخت شده بسیار جالب و قابل تامل و پژوهش و نتیجه گیری بهتر خواهد بود .

    من بیاد دارم که کتابی را که خواندم شامل نام و زمانه و داستان اسپینوزا بود که مشابه آن را در کتاب ویل دورانت و یا هرگز به این تفصیل نخوانده بودم .
    مطمئن هستم که شما با دانش تخصصی و سیاسی خود از آن بسیار لذت و استفاده خواهید برد .
    درود بر شما

فلسطین و وجدان بشریت، فراموش نمی‌کنند؛ صلح را فریاد می‌زنند!

می‌توان و باید در شادمانی مردم فلسطین و صلح‌خواهان واقعی در جهان به خاطر احتمال پایان نسل‌کشی تمام عیار در غزه شریک بود و در عین حال، هر گونه توهم در بارۀ نیات مبتکران طرح جدید را زدود. می‌توان و باید طرح ترامپ را به زانو درآمدن بزرگترین ماشین آدم‌کشی تاریخ بشر در برابر مردم مقاوم غزه دانست.

ادامه »

در حسرت عطر و بوی کتاب تازه؛ روایت نابرابری آموزشی در ایران

روند طبقاتی شدن آموزش در هماهنگی با سیاست‌های خصوصی‌سازی بانک جهانی پیش می‌رود. نابرابری آشکار در زمینۀ آموزش، تنها امروزِ زحمتکشان و محرومان را تباه نمی‌کند؛ بلکه آیندۀ جامعه را از نیروهای مؤثر و مفید محروم م خواهد کرد.

مطالعه »

قحطی در غزه؛ آیینۀ تمام‌نمای پوچی ادعاهای قدرت‌های غربی

نتانیاهو با چه اطمینانی، علیرغم اعتراض‌های بی‌سابقۀ جهانی به غزه لشکرکشی می‌کند؟ در حالی که جنبش صلح تا تل‌آویو گسترش یافته و اعتراض‌ها به ادامۀ جنگ و اشغال غزه ده‌ها هزار شهروند اسرائیلی را نیز به خیابان‌ها کشانده، وزیر دفاع کابینۀ جنایت‌کار نتانیاهو با تکیه بر کدام قدرت، چشم در چشم دوربین‌ها می‌گوید درهای جهنم را در غزه باز کرده است؟

مطالعه »

مصونیت اسرائیل از مجازات برای جنایات جنگی، قتل روزنامه‌نگاران بیشتری را دامن می‌زند…

گرچه من و سایر هم‌کارانم در شورای سردبیری سامانه کار به هیچ عنوان خود را خبرنگار یا ژورنالیست حرفه ای نمی دانیم ولی نمی‌توانیم درد و نگرانی عمیقمان را از آنچه بر سر راویان تاریخی این دوران منحوس وسیله دولت اسراییل و رژیم نسل کش نتانیاهو آمده است را پنهان کنیم. ما به همه روزنامه نگاران و عکاسان شریفی که در تمامی این دو سال از میدان جنایات غزه گزارش فرستاده اند درود می‌فرستیم و یاد قربانیان این نبرد نابرابر را گرامی می‌داریم.

مطالعه »
پادکست هفتگی
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

زهرا قائمی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، قربانی دیگری در چرخه‌ی بی‌پایان خشونت خانگی؛ سکوت قانون تا کی؟

خودکشی زنان، پدیده شوم و خاموش

سقراط؛- قهرمان لیبرالیسم، متفکر پیشامارکسیستی؟

تقلب در جایزه صلح نوبل؟

دوازدهمین تحلیل هفتگی با مهمان ویژه عمادالدین باقی| فرخ نگهدار، گودرز اقتداری | دهم اکتبر؛ روز جهانی «نه به اعدام»

وقتی ماریا کورینا ماچادو جایزه صلح نوبل را می‌برد، «صلح» معنای خود را از دست داده است.