چرا شعار از رودخانه تا دریا ماندگار است…

کلاودین گِی پرزیدنت هاروارد سرانجام مجبور به استعفا شد. خانم گِی تنها دومین زن و اولین آفریقایی تبار است که به ریاست هاروارد رسیده بود. فشار میلیونر هایی که در صندلی هیئت امنای دانشگاه هاروارد تکیه زده اند و در عین حال حافظ منافع سرمایه و ستلرکلونیالیسم صهیونیستی در محیط دانشگاه ها هستند، سرانجام این زن تاریخ ساز را مجبور به استعفا کرد[i]. این دومین استعفا پس از جلسه بازخواست راستگرایان در کنگره آمریکا بود. قبلا نیز پرزیدنت دانشگاه پنسیلوانیا الیزابت مگیل زیر فشار مشابه مجبور به استعفا شده بود. برای نگاهی به آنچه در محیط های دانشگاهی و روشنفکری آمریکا می‌گذرد به دو مقاله بقلم پروفسور حمید دباشی استاد دانشگاه کلمبیا مراجعه کرده ایم که به مساله تلاش لابی صهیونیست های آمریکایی در این زمینه و زمانه پرداخته است.

چرا تلاش‌های صهیونیست‌ها برای سرکوب فعالیت‌های فلسطینی در دانشگاه‌های آمریکا شکست می‌خورد[ii]؟

کمپین ارعاب و فریب که توسط گروه های طرفدار اسرائیل انجام می شود در محوطه دانشگاه ها و موسساتی که مردم در آن به دنبال حقیقت هستند، برای آزادی بیان تلاش می کنند، مینویسند و منتشر می کنند، شکست خواهد خورد.

تظاهرات دانشجویی-دانشگاه کلمبیا علیه اعمال ممنوعیت فعالیت دانشجویان برای عدالت در فلسطین و صدای یهودیان برای صلح، ۲۰ نوامبر ۲۰۲۳ (مایکل ام سانتیاگو/ خبرگزاری فرانسه)

موضوع ماهیت و کارکرد دانشگاه موضوع دقیق ترین و قابل بررسی ترین تأملات بوده است. جان هنری کاردینال نیومن، متکلم انگلیسی، در مطالعه کلاسیک خود، «ایده دانشگاه[iii]» پیشنهاد کرد که هدف نهایی یک دانشگاه ارائه پیش‌فرض «کل یکپارچه دانش» است که دانشجویان را قادر و غنی‌تر می‌سازد تا به هر چیز خاص دیگری دست یابند. هر شکلی از دانش که ممکن است حرفه آنها به آن نیاز داشته باشد.

یک قرن بعد، محقق آمریکایی یاروسلاو پلیکان دنباله‌ای بر آن اثر مهم به نام «ایده دانشگاه: یک بررسی مجدد[iv]» منتشر کرد. او ارزیابی نیومن را به روز کرد و بر پیوند ارگانیک بین گنجینه تحقیق و تدریس و اهمیت ویژه آزادی دانش تأکید نمود.

اخیراً، جاناتان کول، استاد آینده نگر دانشگاه کلمبیا از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۳، در کتاب “دانشگاه بزرگ آمریکایی: اوج آن به مقام برتر، نقش ملی مورد نیاز آن و ضرورت حفظ آن” [v] اهمیت جهانی دانشگاه آمریکایی و تهدیدات ایدئولوژیک به آنها در داخل کشور در آینده نزدیک را ناشی از فشارهای سیاسی شرح داد.

وجه مشترک همه این مطالعات برجسته، شناخت آنها از شخصیت منحصر به فرد دانشگاه و نیاز به محافظت از آن در برابر نیروهای خارجی است که به دنبال آسیب رساندن به شخصیت فکری، رسالت اخلاقی و روحیه تحقیق آزادانه در مورد حیاتی ترین مسائل در گذشته دور و حال حاضر هستند.

هم اکنون در ایالات متحده، نیروهای فشاری – اعم از سیاسی و مالی – وجود دارند که از خارج به دنبال مصالحه و خدشه دار کردن شخصیت مستقل دانشگاه بعنوان یک موسسه تحقیقاتی بیطرف هستند. مطالعه اصلی زیگموند دایموند، جامعه شناس آمریکایی، “کمپ در معرض خطر: همکاری دانشگاه ها با جامعه اطلاعاتی، ۱۹۴۵-۱۹۵۵” [vi]، جزئیاتی از شیوه هایی را نشان میدهد که در آن محیط پاکیزه دانشگاه به طور تاریخی توسط چنین نیروهای خارج از محیط اکادمیک و سوء استفاده های حزبی نقض شده است.

فشارهای ایدئولوژیک اخیر عمدتاً از سوی نژادپرست های برتری طلب سفیدپوست[vii]، متعصبان بیگانه هراس و همجنسگرا هراس، و در حال حاضر و بیش از همه، میلیشیای صهیونیستی است که به دنبال خفه کردن و خاموش کردن نیروهای خلاق و منتقد فعال در دانشگاه هستند[viii]. مانند همه دگماتیست ها، این گروه ها به دنبال کنترل نحوه تفکر مردم در مورد جهان – اعم از رویدادهای تاریخی در گذشته و معاصر هستند.

محیط های دانشگاهی موسساتی هستند که در آن مردم اغلب به دنبال حقایق هستند، صحبت می کنند و منتشر می کنند – از بحث در مورد نظریه انتقاد نژادی[ix] گرفته تا انتقاد از استعمار مهاجر نشینی[x]. «حقیقت» افراط گرایان راست را آزار می دهد و از همین رو دائما به دنبال ساکت کردن، ارعاب، قلدری و بدنام کردن افرادی هستند که جرات صحبت کردن دارند.

حملات صهیونیست ها به آزادی بیان

از زمان فرار فلسطینی ها از دیوار های زندان غزه در ۷ اکتبر و متعاقب آن کارزار نسل کشی علیه مردم فلسطین در سرزمین خود، دانشگاه های ایالات متحده توسط کمک کنندگان مالی حامی اسرائیل و یاران سیاسی آنها مورد حمله قرار گرفته اند، که فکر می کنند پول به آنها قدرت تغییر ماهیت این نهادها را داده است تا آنها را به گونه ای بسازند که هرگونه انتقاد از سیاست های اسرائیل را خفه کند. آن‌ها می‌دانند که حفظ این توهم یک آرزوی محال است، اما مصمم، به ظاهر قدرتمندشان هستند و به خوبی بر جیب‌های بسیار عمیق شان حساب می کنند.

کلادین گی پرزیدنت هاروارد در روز معرفی به ریاست دانشگاه ۲۵ مه ۲۰۲۳

در اوایل این ماه، روسای سه دانشگاه بزرگ آمریکا – هاروارد، پنسیلوانیا و دانشکده تکنولوژی ماساچوست(MIT) با اعضای جمهوری‌خواه طرفدار اسرائیل در مجلس نمایندگان که این دانشگاه‌ها را به «یهود ستیزی» متهم می کردند، روبرو شدند، اتهامی شنیع که مدت‌هاست برای آنها به سلاح حمله تبدیل شده است تا کسانی را که جرات انتقاد از استعمار صهیونیسم مهاجرنشین مورد علاقه آنها را دارند ساکت کنند. این تقریباً در همان زمان بود که مجلس نمایندگان تحت کنترل جمهوری خواهان مصوبه ای را تصویب کرد که انتقاد از ایدئولوژی برتری طلبانه و نژادپرستانه صهیونیسم را با «یهود ستیزی» یکسان می کرد.

پس از شهادت در کنگره این سه رئیس دانشگاه با واکنش شدید و هجوم رسانه ای مواجه شدند. یکی از آنها بلافاصله استعفا داد، دیگری به دلیل ناتوانی در محکوم کردن سخنان نفرت انگیز خیالی به شدت عذرخواهی کرد و سرانجام زیر فشار استعفا داد. سایر رؤسای دانشگاه ها نیز با هشدارباش روبرو شدند با چندین بدیل: بیعت با پرچم اسرائیل، اعلام وفاداری به استعمار شهرک نشینان اسرائیل، اجازه شیطان سازی خشونت آمیز از فلسطینی ها به عنوان «تروریست»، ساکت کردن اساتید و دانشجویانی که جرأت کنند حقیقت را بیان کنند، وگرنه با سرنوشت مشابهی روبرو خواهند بود.

شما این منظره را تماشا می کنید و متعجب می شوید: در حالی که اسرائیل فعالانه و بی امان فلسطینی ها را در غزه و کرانه باختری سلاخی می کند، حامیان آن در کنگره، که به تازگی میلیاردها دلار را برای تأمین مالی ادامه قتل و معلولیت فلسطینی ها توسط اسرائیل تصویب کرده اند، سه رئیس دانشگاه را در حالت تدافعی بر اساس این اتهام فرضی مبنی بر اینکه ممکن است کسی خواستار “نسل کشی یهودیان” شده باشد بر صندلی متهم می نشانند، اتهامی که هیچ کس هرگز خواستار آن نبوده است.

کل این نمایش، ساختگی، تقلبی و یک تاکتیک انحرافی بود که برای انحراف افکار عمومی از نسل کشی واقعی ترتیب داده شده بود که در مقابل چشم جهانیان از تلویزیون و تصویر کاملا مستند فلسطینی ها نمایش داده می شد. این یک قرائت توهین آمیز از کلمه عربی “انتفاضه” و شعار فلسطینی “از رودخانه تا دریا” بود که ادعا می کرد تهدیدی خیالی برای یهودیان است که در واقع اسرائیلی ها برای فلسطینیان ایجاد کرده اند. این منظره آنقدر غیر واقعی است که حتی روزنامه های ساخته و پرداخته جورج اورول هم نمی تواند آن را توجیه کند.

اتهام ساختگی افزایش یهودی ستیزی در دانشگاه های ایالات متحده در تلاش های سیاستمداران مرتجع دست راستی و کمک کنندگان میلیاردر آنها برای خاموش کردن و ریشه کن ساختن هر نوع انتقاد از کلونیالیسم اسرائیل و معکوس کردن نسل های طولانی در تفکر انتقادی استادان و دانشجویان نقش محوری و اساسی دارد.

 آزادسازی “دانشگاه در معرض خطر”

واقعیت این است که دانشگاه‌های آمریکا در حال تغییر هستند و نژادپرستان و سیاستمداران خریداری شده‌شان نمی‌توانند این واقعیت را تغییر دهند. در حالی که آنها توانستند رهبری دانشگاههای پنسیلوانیا و هاروارد را به زور برکنار کنند، اگر فکر کنند که این گفتمان‌های انتقادی در دانشگاه‌های ایالات متحده را که حداقل در نیم قرن گذشته با حوصله و زحمت ساخته شده‌اند، تغییر خواهد داد، دچار توهم هستند.

در حال حاضر، سیاستمداران مرتجع مانند فرماندار فلوریدا، ران دیسانتیس، نظریه انتقاد نژادی را در آن ایالت ممنوع می‌کنند. اما فلسطین دقیقاً همان جایی است که تئوری انتقادی نژاد است. با این حال، کمک‌کنندگان مالی طرفدار اسرائیل، با میراث ادوارد سعید[xi] و تغییرات لرزه‌ای که او و نسل متفکران انتقادی‌اش آغاز کردند، قابل مقایسه نیستند.

برای بسیاری از سیاستمداران راست افراطی که به نام «مبارزه با یهودستیزی» جنگی را بر علیه دانشگاه‌ها آغاز کرده‌اند، کشتار مداوم فلسطینی‌ها ممکن است به‌عنوان وسیله‌ای برای معکوس کردن آنچه سیاستمداران و صاحب نظران مرتجع در ایالات متحده «جایگزینی بزرگ» می‌خوانند تلقی شود. این یک تئوری توطئه نژادپرستانه است که ادعا می کند مسلمانان و دیگر رنگین پوستان جایگزین شهرک نشینان سفیدپوست شده اند.

تصادفی نیست که الیز استفانیک، نماینده جمهوری‌خواه نیویورک، یکی از طرفداران سرسخت ترامپ که معتقد است در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته تقلب شده است و از ادعای «جایگزینی بزرگ» دفاع می‌کند، اکنون به عنوان قهرمان صهیونیست‌های تندرو و لیبرال ظاهر شده است. محوطه دانشگاه جایی است که چنین نظریه ها و ادعاهای هجوی در آن کشف و افشا می شود. نژادپرستان، برتری طلبان سفیدپوست و صهیونیست ها این را نمی پسندند.

پیشتازان مبارزه برای بیان حقیقت در مقابل نژادپرستان، برتری طلبان سفیدپوست و قدرتمداران طرفدارصهیونیسم، اعضای یهودی هیئت علمی، دانشجویان و مدیریت دانشگاه به طور یکسان هستند که در سازمان هایی مانند «صدای یهودیان برای صلح» فعال هستند. تعداد قابل توجهی از دانشجویان و اساتید یهودی در واقع در دانشگاه ها آرمان فلسطین را رهبری می کنند – همانطور که در بسیاری از اهداف مترقی دیگر انجام می دهند. آنها به اندازه دانشجویان مسلمان و سیاهپوست که حتی یک میلیاردر از آنها حمایت نمی کند، در محوطه دانشگاه در معرض خطر نیستند.

بنابراین مسئله این نیست که دانشجویان یهودی احساس ناامنی می کنند، بلکه کمک کنندگان صهیونیست کنترلی را که فکر می کردند بر محوطه دانشگاه دارند از دست می دهند درحالیکه بواقع آنها هرگز کنترل بر دانشگاه نداشتند. آن‌ها دفاتر روسای دانشگاه‌ها را که با پانل‌های چوبی شیک پوشیده شده بودند، وقتیکه با دسته چک‌های چاقشان به آنجا میرفتند بجای دانشگاه اشتباه گرفتند. دانشگاه طبقه فوقانی مدیریت سازمانی آن نیست. اتحادیه های دانشجویان ارشد، کارکنان و کارگران نگهبان که برای یک زندگی ناچیز تلاش می کنند دانشگاه را می‌سازند و به آن هویت می‌دهند.

دانشگاه همان کلاس‌های درس ویران‌شده، نادیده‌گرفته شده و به سختی کاربردی است که در آن صندلی‌ها از هم می‌پاشد، تجهیزات سمعی و بصری در حال تکه‌تکه شدن هستند، و گردش هوای مناسب در آن کم است – اما همان‌جا، دانشجویان و اساتید می‌نشینند و به دنبال حقیقت تحقیق میکنند. بنابرین واقعیت توفیق مستعمره شهرک نشینان در اسرائیل و آرامش محیط دانشگاه سرابی بیش نیست.

جنگ اسرائیل با فلسطین و بازپس گیری شعار “از رودخانه به دریا”[xii]

فلسطینی ها به دلیل سردادن سه شعار “انتیفاضه”، “فلسطین آزاد” و “از رودخانه تا دریا” به اتهام یهود ستیزی مورد توهین قرار گرفته اند، در حالی که صهیونیست ها به تلاش غیرقانونی خود برای گسترش سرزمینی ادامه می دهند.

از زمان شروع آخرین دور نسل کشی تدریجی اسرائیل با حمایت غرب علیه مردم فلسطین، آمریکایی های ناآگاه عبارت جدیدی را یاد گرفته اند: «از رودخانه تا دریا» با تسلط افسانه‌ای آمریکاییها در جغرافیای جهان، باید کمی گیج و سردرگمی آنها را ببخشید که به کدام رودخانه (اردن) یا کدام دریا (مدیترانه) اشاره می‌شود و این همه هیاهو درباره چیست.

همه ما باید قدردان نفوذ تبلیغاتی پیشرو رژیم صهیونیستی در حوزه رسانه های غربی باشیم که چنین اصطلاحاتی را به گوش مخاطبانشان رسانده اند. تنها کاری که اکنون باید انجام دهیم این است که تحریف آنها از حقایق مربوطه را فاش کنیم.

در این عبارت کوتاه سه معنی کاملاً متفاوت برای جلب توجه در نبردند. اول از همه این واقعیت است که استعمارگران شهرک نشین اروپایی-آمریکایی اسرائیل در حال حاضر ویرایش خود از عبارت «از رودخانه تا دریا» را در فلسطین به نمایش گذاشته اند. معنای دوم شعار مقاومت فلسطینی ها علیه دزدی عمده وطنشان است و سوم راه رویایی است که روشنفکران فلسطینی مانند ادوارد سعید سخاوتمندانه این عبارت را بازخوانی کرده اند.

اجازه دهید نگاهی دقیق تر به این سه معنی متفاوت بیندازیم.

نقشه فلسطین ۱۹۰۲

نخست چنانچه گفته شد، تعریف جغرافیایی این شعار است که به رودخانه اردن و دریای مدیترانه اشاره میکند، یعنی سرزمین تاریخی و شناخته شده فلسطین براساس تمام اسناد و نقشه های موجود از دوران امپراطوری عثمانی و سپس قیمومیت ۲۸ ساله استعمار بریتانیا ۱۹۲۰-۱۹۴۸.

از آنجایی که تعداد فلسطینی های کشته شده در جنگ غزه افزایش یافته است – اکنون از ۲۰،۰۰۰ نفر نیز فراتر رفته است – برت استفنز، ستون نویس نیویورک تایمز، تصمیم گرفت که این زمان مناسبی برای نوشتن مطالب زیر باشد: “یهود ستیزی نفرتی است که نام خود را نمی داند … بسیاری از کسانی که خود را ضد صهیونیست می‌خوانند یا شعار می‌دهند «از رودخانه تا دریا، فلسطین آزاد خواهد شد.» به شدت منکر رفتار یهود‌ستیزانه می‌شوند. چیزی که استفنس، روزنامه ای که او را به کار می گیرد و کل ماشین تبلیغاتی صهیونیستی از ذکر آن کوتاهی می کنند این واقعیت است که مصمم ترین تمرین کنندگان «از رودخانه تا دریا» خود اسرائیلی ها هستند، نه فلسطینی ها و حامیان جهانی آنها.

دزدی برنامه‌ریزی‌شده و انجام‌شده به نام «اسرائیل بزرگ» – نامی که به هدف تل‌آویو برای ربودن زمین‌های بیشتر از فلسطینی‌ها و دیگر کشورهای منطقه داده شده است – با شعار «از رودخانه تا دریا» احاطه شده است.  یهودیان در سراسر جهان ممکن است این عبارت را به عنوان اشاره ای به “وطن تاریخی” خود درک کنند، اما تحت منطق گسترده استعمار انگلیس که این فاجعه را به وجود آورد، و امپریالیسم آمریکایی که اکنون آن را حفظ می کند، اسرائیل به پایگاهی نظامی برای سلطه منطقه ای غرب تبدیل شده است.

در این میان فلسطینی‌ها از عبارت «از رودخانه تا دریا» به‌عنوان فراخوانی برای بازپس‌گیری میهن ربوده‌شده‌شان استفاده می‌کنند. آنها دزدی مسلحانه میهن خود را به شعار جنبش آزادیبخش ملی و مبارزه ضد استعماری خود تبدیل کرده اند.

سومین مورد، که اکنون حتی تصور آن تقریباً غیرممکن است، خواندن این عبارت در ایده راه حل یک دولت نهفته است، همانطور که مرحوم ادوارد سعید، که وجدان اخلاقی آزادی فلسطین بود، از آن دفاع می کرد.

سعید در مقاله‌ای در سال ۱۹۹۹ شرحی ساده و ظریف از این ایده ارائه کرد: « این شعار آغاز روند ایجاد چیزی است که در واقعیت‌های امروزی اسرائیل و فلسطین کاملاً غایب است: ایده و عمل شهروندی، نه جامعه قومی یا نژادی، به عنوان اصلی‌ترین موضوع. وسیله ای برای همزیستی در یک دولت مدرن، که همه اعضای آن به دلیل حضور و اشتراک در حقوق و مسئولیت ها شهروند هستند. بنابراین، شهروندی به یک یهودی اسرائیلی و یک عرب فلسطینی حق برخورداری از امتیازات و منابع یکسان را می دهد.

این راه حل بخشنده، سخاوتمندانه، و کاملاً عملی، که به طور کامل در ذهنیت صهیونیست ها گم شده است، مفهوم “از رودخانه تا دریا” را به سرزمینی برای یهودیان و فلسطینیان تبدیل می کند – فاصله ای بسیار دور از هدف طمع‌کارانه ایکه اسرائیلی ها تمرین می کنند.

در زمانیکه که من این ستون را می نویسم، اسرائیلی ها مشغول تلاش مداوم و سیستماتیک خود برای ریشه کن کردن فلسطینی ها از سرزمین خود هستند، زیرا مبلغان در غرب همچنان فلسطینی ها را به دلیل تلاش برای بازپس گیری یک شعار سرزنش، بدگویی و تهدید می کنند.

از تل آویو تا نیویورک، صهیونیست ها حتی ذره ای استدلال منطقی برای ادامه کشتار فلسطینی ها ندارند. تصادفی نیست که نیروهای اسرائیلی به ویژه کودکان را با هدف کشتن آینده فلسطین هدف قرار داده اند. اما به ازای هر کودک فلسطینی که کشته می‌شود، چندین کودک دیگر برای بازپس گیری وطن خود، از رودخانه تا دریا، پدیدار می‌شوند – سرزمینی که روزی یهودیان، مسیحیان، مسلمانان و دیگران می‌توانند کابوس صهیونیسم را پشت سر بگذارند و در آرامش زندگی کنند.

[i] https://www.bbc.com/news/world-us-canada-67868280

[ii]https://www.middleeasteye.net/opinion/us-zionist-effort-suppress-palestine-activism-campus-fail-why-american-universities

[iii]https://www.google.com/books/edition/The_Idea_of_a_University_Defined_and_Ill/6lv-lcHQfYoC?hl=en&gbpv=1&dq=The+Idea+of+the+University,&printsec=frontcover

[iv] https://www.google.com/books/edition/The_Idea_of_the_University/SCY2vgAACAAJ?hl=en

[v] The Great American University: Its Rise to Preeminence, Its Indispensable National Role, Why It Must Be Protected

[vi]https://www.google.com/books/edition/Compromised_Campus/QTDnCwAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&dq=Compromised+Campus:+The+Collaboration+of+Universities+with+the+Intelligence+Community,+1945-1955&printsec=frontcover

[vii] https://www.aljazeera.com/features/2017/7/10/threats-and-attacks-white-supremacists-target-campuses

[viii] https://www.middleeasteye.net/big-story/israel-palestine-war-us-universities-free-speech

[ix] Critical Race theory

[x] Settler Colonialism

[xi] https://www.jstor.org/stable/10.1525/j.ctt1pnzpx

[xii] https://www.middleeasteye.net/opinion/israel-palestine-war-reclaiming-slogan-river-sea

چاپ متن