حقوق کارگران و تضمین امنیت شغلی و جانی آنان از جمله مهم‌ترین مقوله ها در هر جامعه‌ای است. حذف شرط گواهی صلاحیت ایمنی قبل از مناقصه پیمانکاران (۱) می‌تواند پیامدهای جدی و ناگواری برای کارگران، که از اساسی‌ترین ارکان اقتصادی هر کشور هستند، به همراه داشته باشد.
امنیت شغلی و جانی کارگران از اصولی است که نه تنها برای خود کارگران، بلکه برای اقتصاد و جامعه نیز اهمیت حیاتی دارد. استانداردهای ایمنی که در طول سالیان متمادی وضع شده‌اند، با هدف حفاظت از جان و سلامت کارگران طراحی شده‌اند. این استانداردها نه تنها در کاهش حوادث کاری مؤثر بوده‌اند، بلکه از نظر اقتصادی نیز به کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث کاری کمک کرده‌اند.
حذف شرط گواهی صلاحیت ایمنی به معنای نادیده گرفتن این دستاوردها و بازگشت به شرایطی است که کارگران را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد. در صورتی که پیمانکاران بدون داشتن این گواهی در مناقصات شرکت کنند، احتمال وقوع حوادث ناشی از نقص ایمنی به شدت افزایش می‌یابد. این وضعیت نه تنها زندگی و سلامت کارگران را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به کاهش کیفیت تولید و افزایش هزینه‌های ناشی از حوادث کاری شود.
کارگران، به عنوان ستون فقرات هر اقتصادی، نقشی کلیدی در توسعه و پیشرفت کشورها ایفا می‌کنند. اما در سال‌های اخیر، شرایط اقتصادی و اجتماعی به گونه‌ای رقم خورده که کارگران با مشکلات معیشتی و ناامنی‌های شغلی دست و پنجه نرم می‌کنند. حذف شرط گواهی صلاحیت ایمنی می‌تواند این مشکلات را تشدید کند و کارگران را بیش از پیش در معرض آسیب‌های جسمی و روحی قرار دهد.
آمارها نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۶۰۰ کارگر در حوادث کاری جان باخته‌اند. (۲) این آمارها به وضوح نشان می‌دهند که محیط‌های کاری در ایران به شدت نیازمند رعایت استانداردهای ایمنی هستند. در سال‌های گذشته نیز حوادث متعدد و مرگباری در محیط‌های کاری ایران رخ داده است که به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی بوده‌اند. (۳) به عنوان مثال، در یکی از معادن استان کرمان، انفجار گاز متان در سال ۱۳۹۹ منجر به مرگ چندین کارگر شد. (۴) این حادثه تنها یکی از نمونه‌های فاجعه‌باری است که به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی رخ داده است. همچنین، در کارگاه‌های ساختمانی در شهرهای بزرگ مانند تهران، سقوط از ارتفاع به دلیل نبود تجهیزات ایمنی کافی، یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر کارگران بوده است.(۵،۵a,۵b, ۵c)
این حوادث نه تنها جان کارگران را گرفته‌اند، بلکه به از دست دادن منابع انسانی با ارزش و ضربات سنگین اقتصادی منجر شده‌اند. در هر یک از این موارد، صرفه‌جویی در هزینه‌های ایمنی توسط کارفرمایان به فاجعه‌ای منجر شده است که نشان‌دهنده اهمیت بالای رعایت اصول ایمنی در محیط‌های کاری است.
برای پیشگیری از تشدید مشکلات ایمنی در محیط‌های کاری، باید به چند نکته مهم توجه کرد:
الف: دولت باید قوانینی وضع کند که نه تنها کارفرمایان را ملزم به رعایت استانداردهای ایمنی کند، بلکه نظارت دقیقی بر اجرای این قوانین داشته باشد.
ب: کارگران باید به طور مداوم در زمینه‌های مختلف ایمنی آموزش ببینند تا بتوانند در شرایط بحرانی از خود حفاظت کرده و بهترین واکنش‌ها را نشان دهند.
پ: استفاده از فناوری‌های مدرن می‌تواند به افزایش ایمنی در محیط‌های کاری کمک کند و حوادث کاری را به حداقل برساند.
خلاصهٔ کلام: جامعه‌ای که به دنبال پیشرفت و عدالت است، باید به حقوق و کرامت نیروی کار احترام بگذارد. حفظ جان و معیشت کارگران نه تنها یک وظیفه انسانی است، بلکه ضامن ثبات و پایداری اقتصادی و اجتماعی کشور نیز محسوب می‌شود. حذف شرط گواهی صلاحیت ایمنی، به‌ویژه در شرایطی که محیط‌های کاری نیازمند نظارت و استانداردهای دقیق هستند، می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. از این رو، این تصمیم به طور فوری و جدی مورد بازنگری قرار گیرد و اقدامات لازم برای حمایت از حقوق و امنیت کارگران انجام شود.
منابع:
(۱) https://monaghesatiran.ir/202172-حذف%D9%90-شرط%D9%90-گواهی-صلاحیت%D9%90-ایمنی-قبل-از-من/
(۳) https://danialsafety.com/who-is-to-blame-for-the-accident-due-to-lack-of-safety-equipment/
(۵a,۵b,۵c,۵) https://pirouzihse.com/کار-در-ارتفاع؛-خطرات-و-نکات-ایمنی/
