۸ مارس، روز جهانی زن، بار دیگر از راه می‌رسد. به عنوان سخن‌گوی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)، پیش از هر سخنی، روز جهانی زن را به شما عزیزان فرخنده‌باد می‌گویم!
روز جهانی زن، امسال برای زنان ایرانی، روزی ویژه‌تر از همیشه است. سال ۱۴۰۱، سالی است که به نام شما و حماسه‌ای که طی شش ماه گذشته آفریده‌اید، در تاریخ ایران و جهان ثبت شد؛ به نام شما، که مرگ ژینای جوان، دختر زیبای کرد و زاده‌ی دامنه‌های زاگرس را تاب نیاوردید، نامش را رمزواژه‌ی مبارزه کردید، کوله‌باری از تجربه‌ی چند نسل پیشین خود بر دوش نهادید و قدم در راه جنبشی عظیم گذاشتید؛ به نام شما، که حتی آگاهی به امکان «بی‌بازگشت» بودن راه نیز نتوانست خللی در عزم جزم‌تان وارد کند.
مبارزه با نابرابری‌های فرهنگی، اجتماعی و قانونی ریشه دوانده در جامعه‌ی مردسالار ایرانی چندین نسل پیش از ما و حتی پیش از جنبش مشروطه آغاز شده بود. طاهره قرهالعین، شاعر و عارف پرآوازه، مشهورترین زن ایرانی است که در قرن سیزده شمسی راهی خلاف سنت خانوادگی پیمود، علیه قانون حجاب برخاست و در گردهمایی‌ای که خود او فراخوانده بود، در دشت “بَدَشت” روبنده از رو برداشت. در انقلاب مشروطه نیز زنان ایران نه تنها اولین انجمن‌های مخفی زنان را تشکیل دادند و نه تنها در راه برابرحقوقی زنان مبارزه می‌کردند، بلکه فراتر از آن نیز نقش مؤثری در جنبش مشروطه ایفا کردند و از جمله در قامت سردار بی‌بی مریم بختیاری در پیروزی قاطعانهٔ انقلاب حضور تعیین‌کننده داشتند. تداوم این مبارزه در فضای باز سیاسی سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ به تشکیل انجمن‌های مدافع حقوق زنان و راهپیمایی‌های باشکوهی انجامید. اما پس از آن و تا امروز نیز زنان برای تداوم این مبارزه‌ها علیرغم فشار و سرکوب و هزینه‌های سنگین، از نفس نیافتاده و هم‌چنان در میدان‌اند. زینب پاشا، شهناز رشدیه، شاهزادهٔ سرخ – مریم فیروز، پروانهٔ اسکندری، مهرنوش ابراهیمی، مرضیهٔ احمدی اسکویی، نسترن آل‌آقا، غزال آیتی، صبا بیژن‌زاده، فرخ‌رو پارسا، اشرف ربیعی، روح‌انگیز دهقانی، مهوش جاسمی، منصورهٔ بهکیش، فاطمهٔ مدرس تهرانی و هاله سحابی تنها چند نام از نحله‌های مختلف سیاسی و از نام‌های هزاران هزار زن‌اند که در ۱۵۰ سال گذشته در راه اعتلای ایران مبارزه کرده‌اند. برآمد امسال شما گواهی است بر تداوم این مقاومت خستگی‌ناپذیر.
زنان ایران در همه‌ی عرصه‌های زندگی، برای خود بودن و آزاداندیشی و آزادزیستی و برای رسیدن به رؤیاها و آرزوهای‌شان و مشارکت در تحقق آرزوهای عمومی مردم ایران راهی سخت و پرسنگلاخ را طی کرده‌اند. از ملوک ضرابی تا فروغ فرخزاد‌ها تا حتی هنرمندان دهه‌ی ۴۰ و ۵۰ ایران، برای درخشیدن در صحنه‌ی هنر و موسیقی و تحقق رؤیاهای‌شان هزینه‌های سنگین طرد شدن از خانواده، برگزیدن نام مخفی و روبه‌رو شدن با اتهام‌های جنسی را بر دوش کشیده‌اند.
در صحنه‌ی مبارزۀ سیاسی علیه استبداد و برای آزادی و عدالت نیز زنان، در حالی‌که همواره همراه و هم‌دوش مردان هم‌رزم‌شان جنگیده، به بند کشیده و کشته شده‌اند، جایگاهی شایسته‌‌ی نقش بی‌همتا و مؤثرشان را بسیار دیرتر توانستند تا حدی به ثبت برسانند.
زنان در پیکار علیه دیکتاتوری و استبداد دو شاه پهلوی، چه در عرصۀ مبارزۀ مخفی و چریکی و چه در عرصۀ مبارزۀ علنی در رؤیای شیرین ساختن ایرانی که در آن نشانی از فقر، بی‌عدالتی و نابرابری نباشد، همواره در میدان حاضر بودند، اما هنوز به اولین بهار آزادی نرسیده، تنها یک روز پیش از روز جهانی زن، در سال ۱۳۵۸ حکومت هنوز تثبیت نشده، در اولین اقدام‌های خود بر ضد انقلاب آزادی‌خواهانۀ مردم، نقاب از چهرۀ زن‌ستیز خود برداشت و پای قانون حجاب اجباری و لغو قانون حمایت خانواده را به میان آورد.
زنان خیلی منتظر نماندند و روز هشت مارس به خیابان آمده و فریاد زدند «ما انقلاب نکردیم، تا به عقب برگردیم» اما فضای پس از انقلاب هنوز به عمق فاجعه پی نبرده بود و محدودیت حجاب را چندان مهم نمی‌دانست. حتی بخشی هم که از لزوم هم‌دلی و هم‌صدایی با زنان سخن می‌گفتند، نقش خود را تنها حمایتی می‌دیدند. عمده‌ترین نیروهای سیاسی آزادی‌خواه و مترقی ایران مسئلهٔ زنان را نه مسئله‌ی کل جامعه، بلکه مربوط به زنان می‌دیدند و در بهترین حالت از حق آنان برای رفع محدودیت‌ها حمایت می‌کردند. حتی زمانی که محدودیت‌ها بیشتر شدند و نابرابری‌ها و تبعیض‌های قانونی علیه زنان، با تاروپود حکومت عجین شد، باز هم زنان تنها بودند.
سال‌ها باید می‌گذشت که کل جامعه چه زن و چه مرد، به این نقطه برسند که مسئله فقط این یا آن محدودیت برای زنان نیست، بلکه اصرار بر تثبیت فرهنگی متحجر است که نیمی از جامعه را کمتر از آن نیم دیگر می‌شمارد و در تداوم خود، در پی کنترل چگونه زیستن، پوشیدن و اندیشیدن همۀ شهروندان برخواهد آمد. حماسه‌ای که شما دختران و زنان جسور آفریدید، رساندن جامعه به این نقطه است که مبارزه برای حقوق زنان، یعنی مبارزه در راه آزادی کل جامعه و هیچ تحول و جنبش آزادی‌خواهانه و عدالت‌خواهانه‌ای بدون برآوردن حقوق زنان در همه‌ی عرصه‌های زندگی اجتماعی و فرهنگی به ثمر نمی‌رسد.
شما شش ماه در خیابان‌ها ماندید، امروز مهم نیست که حضور خیابانی‌تان کم‌رنگ‌تر شده، شما قوانین دینی متحجر و نیز فرهنگ مردسالار نهفته در درون بخش‌هایی از جامعه را زیر سئوال برده‌اید و آفرینندۀ یک تحول فرهنگی هستید. این دست‌آوردها بازگشت‌ناپذیرند و زندگی میلیون‌ها ایرانی را هم در گسترۀ جغرافیایی و هم در گستره‌ی متفاوت فرهنگی و مذهبی تحت تاثیر قرار داده و نسبت به حقوق شهروندی و انسانی خود آگاه‌تر از همیشه کرده است. صدای شما در همهٔ شهرها و حتی روستاهای دورافتادۀ سراسر میهن پهناورمان بازتاب یافت. این ادعای نادرستی نیست که گستردگی جغرافیایی تظاهرات و تجمع‌های حمایت از «زن، زندگی، آزادی» و نافرمانی مدنی زیرپا گذاشتن قانون حجاب اجباری، در تاریخ ایران بی‌سابقه است.
بیهوده نیست که جانیان و ولایت‌مداران تکیه داده بر قدرت، با چنین سبعیتی به فکر انتقام‌گیری افتادند و پس از رسوایی کشتارهای خیابانی‌شان، راه‌های موذیانه‌تری چون مسمومیت‌های زنجیره‌ای مدارس دخترانه را در پیش گرفته‌اند. درماندگی و استیصال حکومت ولایی و زن‌ستیز البته بسیار نگران‌کننده است و جان عزیز شما را نشانه گرفته است. ما یک بار دیگر نسبت به عواقب این تبهکاری و هرگونه خشونتی که جان و تندرستی فرزندان این سرزمین را نشانه برود، هشدار می‌دهیم و با آن‌چه در توان داریم در کنار شما ایستاده‌ایم.
شما چنان‌که تاکنون نشان داده‌اید و بر زخم‌های تن‌تان جوانه زده‌اید، باز هم جوانه‌ها می‌زنید و فردای ایران را چنان می‌سازید که شایستۀ زندگی است؛ فردایی که در آن: «…نزد مردمان نیابی نشانی زِ فقر و زِحرمان، نباشد دلی رنجه از بهر بیداد».
هشت مارس، روز جهانی زن است، روز جهانی جلب نگاه‌ها به تبعیض‌های چندلایه و مزمنی که زنان در طول تاریخ از آن رنج برده‌اند و متأسفانه هنوز نیز در سراسر جهان به درجات گوناگون در حقّ زنان جاری‌ست. هنوز هم که هنوز است ما در جهانی زندگی می‌کنیم پر از تبعیض، نابرابری و ستم‌گری. در این جهان به ویژه زنان و کودکان از بیدادگری‌ها بیش از همه در رنج‌اند. سهم زنان علیرغم مبارزات سرسخت و دست‌آوردهای بزرگ‌شان، از تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن‌چه که باید باشد نیست. امسال شما زنان ایرانی با جنبش انقلابی «زن، زندگی، آزادی»، با نخستین انقلاب زنانۀ تاریخ جلوه و جنبه‌ای دیگر از جهانی بودن جنبش زنان را آشکار کرده و برکشیدید.
هشت مارس بر شما زنان جسور و قهرمان ایرانی خجسته و پیروز باد!
چهارشنبه، ۱۷ اسفند ۱۴۰۱ (۸ مارس ۲۰۲۳ میلادی)
