در جریان برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران، ماموران سانسور حکومت اسلامی، غرفه ۲۹ ناشر و برخی از کتاب‌های دیگر را گردآوری کردند.
تنها در دو روز نخست نمایشگاه، ۳۹ اثر گردآوری شد که شماری از آنها پس از بررسی برای ارائه در نمایشگاه مضر شناخته شدند. برخی از ناشران نیز از بیم حذف غرفه خود، توافق کرده‌اند که تعدادی از کتاب‌های دارای مجوز را نیز به نمایشگاه ارائه ندهند.
این نمایشگاه بین‌المللی که از روز ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۴ آغاز به کارکرده است تا ۲۶ اردیبهشت برپا خواهد بود.
مسئولان دولتی ناظر بر برگزاری نمایشگاه کتاب، یک فهرست بلند بالا از مواردی را اعلام کرده‌اند که بر اساس آن، کتاب‌های ارائه شده در نمایشگاه حتی با داشتن مجوز وزارت ارشاد، گردآوری خواهند شد. به گفته همایون امیرزاده، رییس هیأت رسیدگی به تخلف‌های ناشران؛ «ترویج و تبلیغ الحاد و اباحه‌گری، تحریف یا انکار مبانی و احکام اسلام، مخدوش کردن چهره پیامبران، امامان و بزرگان دین، ترویج چهره‌های منحرف وهابیت، بهاییت و عرفان‌های کاذب از جمله مواردی هستند که با آنها برخورد می‌شود.»
این مسئول سانسور دولتی هم‌چنین اعلام کرد که «در حوزه فلسفه نیز کتاب‌های مروج اندیشه‌های پوچ‌گرایانه، سکولاریسم و اومانیسم افراطی، ترویج و تبلیغ فرقه‌های صوفیه و عرفان‌های شریعت‌ستیز و التقاطی، ترویج و تبلیغ موارد خرافی مثل رمل و اسطرلاب، کف‌بینی، جادو و سنگ‌شناسی گردآوری شده‌اند… . در حوزه علوم سیاسی، اجتماعی و تاریخی نیز ترویج آرای گروه‌های محارب، غیرقانونی و ضدانقلاب و هم‌چنین دفاع از نظام سلطنتی و استبداد و تطهیر چهره منفی آنان، تخریب، توهین و اهانت به روح‌الله خمینی، علی خامنه‌ای و مراجع تقلید، شامل موارد تخلف هاست». هم‌چنین، «با هرگونه کتابی که شامل مواردی علیه قانون اساسی و انقلاب اسلامی، ایجاد اختلاف و درگیری در میان طوایف قومی، اخلال در وحدت ملی و تمامیت ارضی کشور باشد برخورد خواهد شد.»… . «در عین حال کتاب‌هایی با محتوای تمسخر و تضعیف غرور ملی، روح وطن‌دوستی و ایجاد خودباختگی در مقابل تمدن استعماری، ترویج کتاب اصول و مبانی صهیونیسم و کلیه کتاب‌هایی که اسراییل را به رسمیت می‌شناسند اجازه ارائه به نمایشگاه را ندارد.»
«در زمینه کتاب‌های هنری نیز، ترویج آموزه‌های مغایر با فرهنگ اسلامی، رواج سبک‌های غیردینی در حوزه هنر، عرضه مضامین و تصاویر غیراخلاقی و هم‌چنین تبلیغ افراد و جریان‌های هنری فاسد، از جمله مواردی است که منجر به جمع‌آوری کتاب‌های عرضه شده به نمایشگاه می‌شود.»
طبق گفته این مامور سانسور، از جمله کتاب‌های جمع‌آوری شده، کتاب «منتخبی از شعرهای شاد به همراه چند عکس یادگاری» اثر فاطمه اختصاری است و «از ناشر این کتاب(نشر نیماژ)، خواسته شد که ارائه آن را در ایام نمایشگاه متوقف کند. دلیل این تصمیم نیز این است که برخی از ترانه‌خوانان خارج از کشور اشعاری از این کتاب را خوانده‌اند.»
خبرگزاری مهر نیز گزارش داد که روز جمعه ۱۷ اردیبهشت، کتاب: «من و سیمین و مصطفی» نوشته شیوا ارسطویی و کتاب: «ملت‌ها چگونه شکست می‌خورند» ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، با حضور نماینده پلیس امنیت و حراست وزارت ارشاد از نمایشگاه گردآوری شدند. کتاب «درآمدی انتقادی درباره خمینی» نوشته آرشین ادیب مقدم نیز از نمایشگاه کتاب تهران جمع‌آوری شده است. برخی رسانه‌های دولتی اعلام کرده‌اند که در این کتاب اشعاری توهین‌آمیز درباره «دفاع مقدس»(جنگ هشت ساله ایران و عراق) وجود دارد و همین مسئله باعث جمع‌آوری این اثر از سطح نمایشگاه شد.
مجازات‌های در نظر گرفته شده برای «متخلفان» نمایشگاه کتاب نیز در نوع خود قابل توجه‌اند: جمع‌آوری آثار، اخطار کتبی، تعطیلی یک‌روزه غرفه، تعطیلی دوروزه غرفه، جمع‌آوری کتاب و تعطیلی غرفه تا پایان نمایشگاه از جمله مجازات‌هایی هستند که تاکنون اجرا شده‌اند.
حسن روحانی، رییس جمهور اسلامی، در سخنرانی خود در مراسم بازگشایی این نمایشگاه، با تاکید بر اعمال سانسور بر کتاب، گفت: «نمی‌توان آن‌چنان دروازه‌ها را باز کرد تا هر خرافه‌ای به نام کتاب در اختیار دیگران قرار بگیرد یا هر سخن افراطی به نام کتاب یا به نام دین یا به نام انقلاب در اختیار نوجوانان و جوانان ما قرار گیرد.» این سخنان، درست خلاف سخنانی ست که روحانی سال گذشته در جمع نویسندگان و هنرمندان اعلام کرده بود که قصد دارد سانسور کتاب را به دست خود نویسندگان بسپارد.
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب تهران درباره احتمال عرضه کتاب‌های غیرمجاز به صورت زیرِ میزی گفت: «مسلما اگر چنین چیزی وجود داشته باشد مسئولان نمایشگاه با آن برخورد خواهند کرد… . در سال گذشته هم من به طور روزانه گزار‌ش‌هایی دریافت می‌کردم و متوجه می‌شدم مسئولان با تخلف‌ها برخورد می‌کنند مگر این‌که ما از تخلف مطلع نمی‌شدیم.» او هم‌چنین اقرار کرده که: «هم‌اکنون یک ارتباط دو سویه در حوزه رسانه به وجود آمده که اگر پیش‌تر امکان اعمال کنترل از طریق اعمال فشار یا هدایت اخبار و اطلاعات وجود داشت، امروز عملا امکان کنترل رسانه برای حاکمیت وجود ندارد».
او پیش‌تر در جمع معاونین اجتماعی ناجا(نیروی انتظامی جمهوری اسلامی)، با اشاره به فعالیت ۱۷۰ شبکه ماهواره‌ای فارسی‌زبان و بیش از ۸۷۰ میلیون وب‌سایت، گفته بود؛«همایش کنونی نشان‌دهنده این است که نیروی انتظامی می‌خواهد با رویکردی نوین به ایفای نقش در جامعه بپردازد.»
اکنون شدت سانسور و ممیزی کتاب در وزارت ارشاد جمهوری اسلامی، موجب شده است برخی شاعران و نویسندگان و مترجمان آثار خود را در کشورهای دیگر یا در فضای مجازی منتشر کنند و برخی دیگر نوشته‌های خود را به صورت غیررسمی، در فضای مجازی و زیرزمینی ارائه دهند.
آنچه در سیاست سانسور این نظام مخوف متجلی ست؛ فشار سلطه ای ست که قصد دارد جامعه را خفه کند و هر صدای اعتراض و انتقاد را ببرد. سانسور به نویسنده و به جامعه زیان می رساند. سانسور رابطه نویسنده و مخاطب را قطع می‌کند و پیوند جامعه را با فرهنگ می گسلد. سانسور مردم را در بی‌خبری و ناآگاهی نگاه می‌دارد و ابتذال و انحطاط فرهنگی ببار می آورد. سانسور، فقر فرهنگی را در جامعه ژرفتر و ریشه‌دار‌تر می‌کند و سبب سرکوب استعدادها و شکوفایی فرهنگی ست و افسردگی هنرمند را به دنبال دارد. سانسور جلو انتقاد و اظهارنظر‌ها را می‌گیرد و نمی‌گذارد اوضاع جامعه در یک برخورد انتقادی ارزیابی شود.
اما بی‌شک حاکمیت اسلام نمی‌تواند با سانسور، همواره سرکوب کند و جلو آزادی‌های فردی و جمعی را برای همیشه بگیرد. به این دلیل مبارزه با سانسور، مبارزه با حاکمیتی‌ست که گلوی جامعه را گرفته است و خواهان سکوت گورستان در پهنه هستی آن است.
انجمن قلم ایران در تبعید، با تاکید بر حق آزادی اندیشه و بیان همگان، علیه سانسور، سرکوب، شکنجه و اعدامی که به شکل گسترده در جمهوری اسلامی جریان دارد مبارزه می‌کند و خواهان جامعه‌ای آزاد، برابر و عادلانه است و از همه مردم آزاده و نهادهای نویسندگان و روزنامه‌نگاران و هنرمندان جهان می‌خواهد که با محکوم کردن جنایت‌های بی‌شمار جمهوری اسلامی، به ویژه سیاست سانسور آن، پشتیبانی و همبستگی خود را با مردم و نویسندگان و هنرمندان ایران اعلام دارند.
انجمن قلم ایران در تبعید
۱۳ مه ۲۰۱۵
