هنگامی که ژان کلود سانگوا، دانشجوی ۲۷ ساله از جمهوری دموکراتیک کنگو، سال گذشته برای تحصیل در رشته اقتصاد در دانشگاه لوهانسک به منطقه جدا شده از جمهوری اوکراین رفت و زمانی که رئیس جمهوری خلق لوهانسک که تحت کنترل روسیه است، بسیج کامل منطقه را در ۱۹ فوریه اعلام کرد، سانگوا به سرعت تصمیم خود را گرفت. او به همراه دو دانشجو از کشور خود و جمهوری آفریقای مرکزی به شبه نظامیان محلی پیوست تا علیه اوکراین بجنگند.” دیدگاه او, نظر عمده بیشتر مردم کشورهای آفریقایی است. سانگوا در پاسخ به این سؤال که چرا به شبه نظامیان پیوسته است, به زبان روسی شکسته توضیح داد” “جنگ به جمهوری ما آمد, دیگه باید چیکار میکردم؟ من یک مرد هستم و باید بجنگم.” و در پاسخ به این سوال که چرا به شبه نظامیان پیوسته است افزود” اکنون تمام جهان علیه روسیه می جنگد.”
روابط روسیه و آفریقا دارای یک سنت طولانی است
یک سنت طولانی از تحصیل آفریقایی ها در روسیه وجود دارد. با ارائه بورسیه تحصیلی توسط اتحاد جماهیر شوروی به دانشجویان آفریقایی از کشورهای تازه استقلال یافته سوسیالیستی و کمونیستی در دوران پس از استعمار آغاز شد. بین اواخر دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۹۰، حدود ۴۰۰ هزار آفریقایی در اتحاد جماهیر شوروی تحصیل کردند. پس از سقوط کمونیسم، این تعداد به طور قابل توجهی کاهش یافت. اما اخیرا، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه گفت که بیش از ۱۷ هزار دانشجوی آفریقایی در دانشگاه های روسیه ثبت نام کرده اند.
اندکی پس از پیوستن به شبه نظامیان لوهانسک، سانگوا به نبرد اعزام شد. او دو ماه به خدمت اعزام شد. بیشتر اوقات، بسیاری از دوستان آفریقایی او تصور می کردند که او مرده است و پیام های خداحافظی خود را در حساب های رسانه های اجتماعی خود منتشر می کردند. دلیل این امر این بود که سه روز پس از شروع جنگ، در ۲۷ فوریه، عکسی از سانگوا در کانال تلگرامی آنلاین وزارت کشور اوکراین با نام “خودت را پیدا کن” منتشر شد. در این پست آمده است که سانگوا به همراه یک سرباز آفریقایی دیگر توسط نیروهای اوکراینی کشته شده است. “دشمن اوکراینی شناسنامه نظامی مرا پیدا کرد و مرگ من را گزارش کرد. همانطور که می بینید، من زنده هستم !” سنگوا توضیح داد. او در حال حاضر بازگشته است و به عنوان عضوی از شبه نظامیان در خیابان های لوهانسک گشت می زند.
در آفریقا این جنگ را متفاوت می بینند
به جز سانگوا و دو دوستش، هیچ مدرکی دال بر اعزام سربازان آفریقایی دیگر به اوکراین وجود ندارد. در حالی که داستان این جوان کنگویی غیرعادی است، نگرش و دیدگاه های او در مورد اینکه چه کسی مسئول جنگ است، در بیشتر کشور های آفریقایی به جریان اصلی گفتگو ها تبدیل شده است.
پل استرونسکی، متخصص روسیه، از اندیشکده آمریکایی بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی گفت: ” مسلماً غرب دوست دارد باور کند که تحریم‌ها، روسیه را در سطح جهانی منزوی کرده است”. و از نظر جامعه ماوراء اقیانوس اطلس و کشورهای ثروتمند آسیایی هم همینطور. اما از دید بقیه جهان، به ویژه در قاره آفریقا، روسیه چندان منزوی نیست. استرونسکی گفت که مسکو سالها روابط خود را با رهبران آفریقا حفظ کرده است و در سال ۲۰۱۹ پوتین میزبان اولین نشست روسیه و آفریقا بود که رهبران ۴۳ کشور آفریقایی را گرد هم آورد. بسیاری در قاره آفریقا بر این باورند که این درگیری با گسترش ناتو و سیاست‌های ظالمانه غرب دامن زده است.
حمایت از روسیه بخشی از احساسات ضد غربی است
بخشی از دلایل حمایت آفریقا از روسیه، احساسات ضد غربی است که از استعمار اروپا به ارث رسیده است. برخی می گویند روسیه با هدف قرار دادن اطلاعات نادرست در این قاره به این نارضایتی دامن زده است. استرونسکی افزود:”علاوه بر این، در آفریقا، غرب متهم به استفاده از استانداردهای دوگانه است. این تصور را ایجاد می کند که با وجود فجایعی که در آفریقا و سایر کشور های جهان اتفاق می افتد, اما کشور های غربی, بیشتر از همه به سرنوشت اوکراینی ها اعلاقمندی نشان می دهند.
برخی از مشتاق ترین حامیان پوتین از آغاز جنگ، پان آفریکانیست ها و ضد امپریالیست های طرفدارحامیان اتحاد آفریقا هستند. کیمی سبا، پان آفریقا گرای مهم فرانسوی مشهور در اوایل ماه مارس سال جاری گفت” پوتین فقط می‌خواهد باقی کشورش به آن ها بازگردد. در دستان او خون بردگی و استعمار نیست. او مسیح من نیست، اما من او را به همه روسای جمهور غربی ترجیح می دهم.”. به همین ترتیب، یکی از اعضای برجسته جامعه نیجریه مستقر در مسکو به گاردین گفت که بیشتر نیجریه‌ای‌ها در آنجا با روسیه همدرد و همصدا هستند” دلایل این جنگ پیچیده به نظر می رسند، اما غرب روسیه را به انجام این گام سوق داد.” پل استرونسکی، متخصص روسیه، از اندیشکده آمریکایی بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی گفت :جدای از مسائل اخلاقی، روسیه با ایجاد اتحادهای دفاعی، تامین تسلیحات برای رهبران خودکامه بدون هیچ گونه محدودیتی و یا پیشنهاد شراکت با شورشیان مسلح، جایگاه محکمی در آفریقا به دست آورده است.
تعداد زیادی از رهبران کشورهای آفریقایی، به ویژه رئیس جمهور آفریقای جنوبی سیریل رامافوزا، علناً این عقیده را ابراز کرده اند که تلاش های غرب برای گسترش ناتو در شرق، نقش اصلی را در بر افروختن جنگ بازی کرده است. کشورهای آفریقایی به دلیل وابستگی شدید به گندم روسیه و اوکراین احتمالاً به طور نامتناسبی تحت تأثیر بحران جهانی غذا قرار خواهند گرفت. بر همین اساس ، برخی از رهبران آفریقا با پذیرش روایت روسیه، مقصر کمبود مواد غذایی و افزایش قیمت ها را به گردن غرب می اندازند.
مکی سال، رئیس جمهور سنگال و رهبر فعلی اتحادیه آفریقا، جمعه گذشته در دیدار با پوتین در شهر سوچی روسیه، تحریم های اتحادیه اروپا علیه بانک ها و محصولات روسیه را عامل بدتر شدن وضعیت موجود دانست. او از انتقاد از اقدامات روسیه از جمله محاصره بنادر اوکراین اجتناب کرد.
با وجودحضور نظامی و سیاسی روسیه در بخش‌هایی از آفریقا و گزارش‌های مبنی بر کمبود نیروی زمینی روسیه، مسکو تاکنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه قصد دارد برای تقویت نیروهای خود از آفریقا یا جاهای دیگر سرباز استخدام کند، ارائه نکرده است. مقامات کرملین همچنین گزارش‌هایی مبنی بر اینکه چند صد مرد در آدیس آبابا پایتخت اتیوپی، در ماه آوریل مقابل سفارت روسیه به امید مبارزه در اوکراین تجمع کرده‌اند، اهمیت چندانی نداده و پیگیری نکرده اند.
از سوی دیگر، حضور سانگوا در لوهانسک با استقبال طرفداران کرملین به عنوان نشانه ای از افزایش روابط نظامی بین روسیه و آفریقا مواجه شد. در۳۱ مه، سمیون پگو، مبلغ محبوب روسی، ویدیویی از سانگوا با تجهیزات کامل نظامی در حال گشت زنی در لوهانسک را در کانال تلگرامی خود WarGonzo منتشر کرد.
چهارشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۱- ۱۵ یونی ۲۰۲۲
منبع: مجله آلمانی ” Der Freitag”
