جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۳:۰۲

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۳:۰۲

نگاهی به رویدادهای ۲۰۱۷

جهان در ۲۰۱۷ شاهد فجایع و مصائب بسیار بود که به بخشی از آن در این نوشته اشاره شد. اما در مقابل این فجایع و مصائب، مبارزات امیدبخشی نیز ادامه یافت. پیشروی راست افراطی در کشورهای ثروتمند، انگیزه مقاومت در خود این کشورها شده است. فعالان کارگری، صلحدوستان، هواداران حفظ محیط زیست، مدافعان حقوق بشر، فمینیستها و بسیاری دیگر از جنبشهای اجتماعی در سال ۲۰۱۷ به مبارزات خود ادامه دادند که گواه آن، وقوع هزاران تظاهرات اعتراضی، اعتصاب و سایر موارد اقدام مدنی علیه جنگ، استثمار،‌ تبعیض و تخریب محیط زیست طی سال گذشته است.

 

در این نوشته فرض را بر آن می گذاریم که خواننده، رویدادهای جهان در سال ۲۰۱۷ را از طریق اخبار روزانه دنبال کرده است. می خواهیم نگاهی هر چند کوتاه به آن سوی رویدادها بیاندازیم، به آنچه در گزارش های روزانه شاید گم شود اما اهمیتش کمتر از تیترهای درشت رسانه ها نیست.

مبارزه با سلاح های هسته ای

روز ۲۰ سپتامبر‌ ۵۰ کشور در مجمع عمومی ملل متحد قرارداد منع سلاح های هسته ای را امضا کردند. نکته قابل توجه این است که کشورهای قدرتمند، این قرارداد را امضا نکرده اند، همان قدرتهایی که در قرارداد منع گسترش سلاح های هسته ای متعهد شدند زرادخانه هسته ای خود را به تدریج حذف کنند، اما تا کنون این تعهد خود را زیر پا گذاشته اند.

روز ۶ اکتبر کارزار بین المللی برای محو سلاح های هسته ای برنده جایزه صلح نوبل شد. هنگام دریافت جایزه، مسئول این سازمان به شدت از دولت های قدرتمند و به ویژه دولتهای غربی به خاطر اتکا به سلاح های هسته ای انتقاد کرد. این در حالی است که در دکترین دولت جدید آمریکا آمده است این کشور (تنها کشوری که مرتکب حمله اتمی شده است) در صورت لزوم باز هم از سلاح اتمی استفاده خواهد کرد.

سال نخست ریاست جمهوری ترامپ

در آستانه ادای سوگند ترامپ، آمریکا سال جدید میلادی را با یک حادثه مرگبار ناشی از تیراندازی آغاز کرد. روز ۶ ژانویه،‌ تیراندازی یک سرباز سابق در فرودگاهی در فلوریدا به مرگ پنج نفر انجامید. روز اول اکتبر ۵۹ نفر در لاس وگاس توسط یک تیرانداز به قتل رسیدند. روز ۵ نوامبر ۲۶ نفر در یک تیراندازی در تگزاس کشته شدند. اینها تنها پرسر و صدا ترین موارد تیراندازی مرگبار در آمریکا بود.هر روز در آمریکا نزدیک به ۹۰ نفر به ضرب گلوله کشته می شوند.

بدین ترتیب در سال نخست ترامپ نیز کماکان قربانیان اصلی حملات مسلحانه در آمریکا، قربانی آزادی تجارت اسلحه در این کشور شده اند. با این همه، دولت ترامپ مخالف هر گونه محدودیت خرید و فروش اسلحه در این کشور است.

روز ۲۰ ژانویه‌ ترامپ به عنوان رئیس جمهور سوگند خورد و بلافاصله صدور فرامین برای محدود کردن مهاجرت، حذف مقررات حفظ محیط زیست، کاهش خدمات اجتماعی و ثروتمندتر کردن ثروتمندان را آغاز کرد.

۲۱ ژانویه واشنگتن شاهد ‌تظاهرات نیم میلیون زن در واشینگتن علیه سیاستهای ترامپ بود.

روز ۱۲ اوت یک زن جوان معترض به راست افراطی در شارلوتسویل آمریکا توسط نژادپرستان به قتل رسید. ترامپ اما هر دو طرف را محکوم کرد.

روز ۶ سپتامبر،‌ ترامپ دستور لغو ممنوعیت اخراج کسانی را صادر کرد که زیر سن قانونی بدون ویزا وارد آمریکا شده اند.

روز ۱۹ دسامبر کنگره آمریکا به تغییر قوانین مالیاتی در آمریکا رأی داد. طبق این مصوبه،‌ مالیات شرکتها از ۳۵ به ۲۱ درصد کاهش می یابد. ۸۳ درصد بخشودگی های مالیاتی به یک درصد بالای جامعه خواهد رسید.

ادامه پیروزی های راست افراطی در غرب

در سالی که گذشت راست های افراطی در اروپا موفق شدند در تداوم پیروزی های انتخاباتی سالهای گذشته، در شماری دیگر از کشورها بر میزان آرای خود بیافزایند.

روز ۲۱ اکتبر در جمهوری چک آندره بابیش میلیاردر که رهبر یک حزب پوپولیست راست است در انتخابات پیروز شد.

روز ۲۴ سپتامبر روز‌ شکست سنگین احزاب حاکم در آلمان (دمکرات مسیحی ها و سوسیال دمکراتها) بود. در انتخابات این روز، حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» سومین فراکسیون بزرگ پارلمان فدرال را به خود اختصاص داد.

در اتریش به دنبال انتخابات پارلمانی این کشور،‌ حزب راست افراطی «آزادیخواه» در ائتلاف با حزب دست راستی «مردم» دولت جدید را تشکیل می دهد.

در فرانسه مارین لوپن رهبر راست های افراطی هرچند در مرحله دوم انتخابات از امانوئل ماکرون شکست خورد اما نزدیک به ۳۰ درصد آرا را به خود اختصاص داد. نکته قابل توجه در مرحله دوم انتخابات فرانسه ریخته شدن بیش از ۱۱ درصد آرای سفید یا باطله به صندوق ها بود. این آمار بی سابقه نشانگر آن بود که بسیاری از رأی دهندگان حاضر نشدند از ترس لوپن نژادپرست به ماکرون نئولیبرال رأی دهند. نگرانی این ۱۱ درصد بیهوده نبود. روز ۱۵ مه ماکرون رئیس جمهور جدید ادوار فیلیپ محافظه کار را به نخست وزیری منصوب کرد. دولت جدید فرانسه قصد دارد از حقوق قانونی مزدبگیران بکاهد و پس از انتخابات  پارلمانی ۱۸ ژوئن از اکثریت مطلق برای تصویب چنین طرحی برخوردار است.

روز ۱۵ مارس، حزب دست راستی گرت ویلدرز در انتخابات پارلمانی دومین حزب نیرومند هلند شد.

در کانادا روز ۲۹ ژانویه حمله تروریستی یک نژادپرست به مسجدی در کبک به مرگ شش مسلمان انجامید.

نیروهای چپ در غرب می کوشند بن بست انتخاب بین بد و بدتر یعنی نئولیبرالیسم و راست افراطی را بشکنند. در روزهای ۶ تا ۹ ژوئیه اعتراضات گسترده در هامبورگ به اجلاس گروه ۲۰ خبرساز شد.

حزب کارگر بریتانیا در انتخابات پارلمانی ۸ ژوئن با اتخاذ مواضع چپ با استقبال گسترده جوانان روبرو شد.

پیشروی ناتو به سمت مسکو

در سال ۲۰۱۷ تنها امیدی که انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری نزد هواداران صلح برانگیخته بود تحقق نیافت. از تنش بین غرب و روسیه کاسته نشد. ناتو به رهبری آمریکا پیشروی به سمت مسکو را که در زمان اوباما دنبال شد، ادامه داد. روز ۱۴ ژانویه یعنی قبل از ادای سوگند ترامپ،‌ لهستان شاهد ورود ۳۵۰۰ سرباز و ۸۶ تانک و ۱۴۴ زرهپوش آمریکا به این کشور بود.  روز ۱۹ فوریه نیز خبر از انتقال ۱۰۰۰ سرباز آمریکایی دیگر به لهستان به اضافه ۳۵۰ سرباز بریتانیا و رومانی رسید.

لازم به یادآوری است که غرب، هنگام امضای قرارداد وحدت آلمان با شوروی تعهد داده بود ناتو از مرزهای شرقی آلمان فراتر نرود. اکنون نیروهای این پیمان تجاوزگر نظامی به چند صد کیلومتری مسکو رسیده اند. آیا در این شرایط، تلاش متقابل روسیه از جمله با مداخله نظامی در مناطق بحران تعجب آور است؟ آنچه تعجب آور است خویشتن داری نسبی دولت روسیه در برابر غرب (به استثنای دخالت روسیه در سوریه) است، غربی که رکورددار عهدشکنی در مناسبات بین المللی است.

بحران کره

نمونه دیگر عهدشکنی غرب، شبه جزیره کره است. در دوره کلینتون رئیس جمهور اسبق آمریکا این کشور به کره شمالی وعده های اقتصادی داد و در مقابل، کره شمالی توقف برنامه هسته ای خود را پذیرفت. اما وعده های آمریکا هرگز تحقق نیافت و آمریکا به تحریم کره شمالی ادامه داد. در سال ۲۰۱۷ بحران کره به شدتی رسید که از دوره جنگ کره بدین سو بی سابقه است. سوم فوریه،‌ جیمز ماتیس وزیر دفاع جدید آمریکا طی سفری به کره جنوبی، کره شمالی را تهدید به ضربه موثر و خردکننده کرد. این تهدید بعدا بارها از سوی ترامپ تکرار شد.

کره شمالی در طول سال ۲۰۱۷ به آزمایش های هسته ای و موشکی ادامه داد. روز ۱۲ فوریه گزارشی مبنی بر آزمایش موشکی جدید کره شمالی انتشار یافت. روز ۴ ژوئیه کره شمالی ‌موشک قاره پیمایی با برد ۹۳۰ کیلومتر آزمایش کرد. روز ۳ سپتامبر ششمین و بزرگترین انفجار هسته ای کره شمالی از ۲۰۰۶ بدین سو انجام شد.

روز ۱۷ آوریل‌ برای «پارک گئون هی» رئیس جمهوری سابق کره جنوبی کیفرخواست صادر شد و روز ۹ مه «مون جای این» در انتخابات زودرس پیروز شد. اما انتخاب یک رئیس جمهور معتدل در کره جنوبی نیز باعث کاهش تنش با کره شمالی نشد.

جنگ های نیابتی در خاورمیانه

در سال ۲۰۱۷ نیز جنگ های نیابتی در خاورمیانه ادامه یافت. در این سال به ویژه رقابت عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران ابعاد خونین تری به خود گرفت. ۲۲ ژانویه ده ها نفر در جنگ یمن کشته شدند. روز ۲۸ ژانویه خبر از مرگ ۳۰ نفر در حمله هوایی عربستان به یمن رسید. روز ۲۲ فوریه ۴۰ نفر دیگر در این جنگ کشته شدند. روز ۱۱ مارس ۲۶ نفر در حمله هوایی عربستان به یمن کشته شدند. به دنبال آن عفو بین الملل از عربستان به خاطر استفاده از بمب خوشه ای انتقاد کرد. روز ۲۰ ژوئیه سازمان غیردولتی اکسفام اعلام کرد ۳۶۰ هزار نفر ظرف سه ماه در یمن به وبا مبتلا شده اند.

تلاشهای دیپلماتیک برای کاستن از درگیری ها در خاورمیانه در سال ۲۰۱۷ زیاد ثمربخش نبود. هر چند محور جدید روسیه و ایران و ترکیه شکل گرفت، اما تلاشهای این سه دولت برای پایان جنگ سوریه که ۲۳ ژانویه با مذاکرات صلح سوریه در قزاقستان آغاز شد، کندتر از آن پیش رفت که مسکو و تهران و آنکارا وعده داده بودند.البته تعجب آور نیست که «صلح» به دست آمده با پیروزهای نظامی یک طرف، در طرف مقابل هواداران زیادی ندارد،‌ به ویژه از آن رو که در سال ۲۰۱۷ نیز دولت سوریه در مظان اتهام ادامه جنایات جنگی قرار گرفت، از جمله به خاطر حمله با گاز به خان شیخون در روز ۴ آوریل که طی آن ۵۰ نفر کشته شدند. به دنبال آن، در روز ۷ آوریل آمریکا با موشکهای کروز به یک پایگاه هوایی سوریه حمله کرد.

پیروزی های دولت سوریه با حمایت روسیه و ایران در طول سال ۲۰۱۷ از پس گرفتن شهر باستانی پالمیرا در ۲ مارس تا تسخیر دیرالزور در روز ۳ نوامبر ادامه یافت.

از دستاوردهای اندک ابتکارهای صلح، خروج امن نیروهای شورشی سوریه از مناطقی بود که در آنها محاصره شده بودند. روز ۱۸ مارس، ۵۰۰ شورشی و اعضای خانواده های آنان حمص را ترک کردند. روز ۴ مه، روسیه، ترکیه و ایران توافقی برای ایجاد مناطق امن در ادلب، حلب دمشق و درعا امضا کردند.

در مقابل محور جدید روسیه – ایران – ترکیه، آمریکا نیروهای دیگری را در خاورمیانه  مسلح و تجهیز کرد. در ۴ فوریه عملیات محاصره رقه توسط نیروهای دمکراتیک سوریه (ائتلافی از نیروهای چپ کرد و متحدان عرب آنها) با حمایت هوایی آمریکا ‌ آغاز شد. روز ۲۳ فوریه خبر از تصرف فرودگاه موصل توسط نیروهای عراقی با حمایت هوایی آمریکا رسید.

روز ۱۷ اکتبر‌ خبر پس گرفتن کامل رقه توسط نیروهای دمکراتیک سوریه اعلام شد.

پشتیبانی آمریکا که در آغاز سال ۲۰۱۷ طیف بسیار ناهمگونی، از عربستان سعودی گرفته تا دولت شیعی عراق و نیروهای دمکراتیک سوریه را در بر می گرفت، در طول  سال ۲۰۱۷ و به ویژه پس از سفر ترامپ به عربستان به طور فزاینده بر عربستان متمرکز شد، تا حدی که در ماه دسامبر نماینده آمریکا در سازمان ملل در نیویورک یک شوی مطبوعاتی به راه انداخت تا نشان دهد یک موشک شلیک شده از سوی حوثی های یمن را جمهوری اسلامی به حوثی ها داده است. این خانم سفیر نگفت صدها و بلکه هزاران بمب و موشک شلیک شده از سوی عربستان و امارات به سوی مردم یمن را چه کسی به ریاض و ابوظبی داده است.

در سال ۲۰۱۷ یمن خونین تریت عرصه رقابت عربستان و ایران بود اما تنها عرصه نبود. علاوه بر سوریه که شاهد دست بالا گرفتن اتحاد روسیه و ایران بود، لبنان و عراق نیز عرصه های رقابت استراتژیک ریاض و تهران بودند. در سال ۲۰۱۷ مقتدی صدر که پس از سقوط صدام حسین از متحدان تهران بود، به عربستان سفر کرد. طرفداران مقتدی صدر در روز ۱۱ فوریه دست به تظاهرات علیه دولت عراق زدند که به کشته شدن ۷ نفر انجامید. در آخرین روزهای سال ۲۰۱۷ رحیم صفوی فرمانده سابق سپاه پاسداران و از مشاوران نظامی خامنه ای در مورد عواقب انتخابات سال ۲۰۱۸ عراق و احتمال قدرت گرفتن نیروهای مخالف ایران در این کشور ابراز نگرانی کرد. به عبارت دیگر، پیروزی موصل که همه، از آمریکا گرفته تا جمهوری اسلامی آن را پیروزی خود اعلام کرده اند، آغازگر تشدید رقابت و رویارویی در عراق میان جمهوری اسلامی از یک سو و آمریکا و عربستان از سوی دیگر شد.

روز ۴ نوامبر سعد حریری نخست وزیر لبنان هنگام اقامت در عربستان سعودی از مقام خود استعفا کرد. او پس از بازگشت به لبنان استعفای خود را پس گرفت اما کماکان خواستار خروج حزب الله لبنان از جنگ های نیابتی جاری در خاورمیانه است.

در سال ۲۰۱۷ صحنه رقابت در خاورمیانه با قطع رابطه جبهه سعودی با قطر پیچیده تر شد. از  ۵ ژوئن محاصره قطر توسط عربستان و امارات و مصر و سایر متحدان ریاض آغاز شد. اکنون قطر نزدیکترین رابطه را با ترکیه دارد.

تروریسم اسلامی سلفی: قربانیانی که دو بار کشته می شوند

در سالی که گذشت تقریبا در همه کشورهایی که پیروان اسلام سلفی در آن وجود دارند، تروریسم الهام گرفته از این مکتب، قربانی گرفت. شمار قربانیان در خود کشورهای با اکثریت مسلمان بیش از ۹۵ درصد کل قربانیان بود. این ۹۵ درصد دو بار قربانی شدند. یک بار به ضرب بمب یا گلوله داعش یا طالبان یا الشباب یا بوکو حرام و یک بار دیگر توسط رسانه هایی که ۹۵ درصد خبررسانی در مورد تروریسم را نه به آن ۹۵ درصد، بلکه به حوادث تروریستی بسیار کوچکتر در کشورهای غربی اختصاص دادند. یک آزمایش: حدس بزنید بزرگترین حادثه تروریستی سال ۲۰۱۷ کدام بود. احتمالا حدس اولیه شما درست نیست (نه به تقصیر شما بلکه به خاطر وجود تبعیض رسانه ای). پاسخ درست: موگادیشو، ۱۴ اکتبر. ۵۱۲ نفر در انفجار یک کامیون مواد منفجره در پایتخت سومالی به قتل رسیدند.

فهرست زیر حاوی تنها بخشی از حوادث تروریستی سال ۲۰۱۷ در خارج از کشورهای ثروتمند غرب است:

اول و دوم ژانویه:‌ دو حمله انتحاری داعش با ده ها کشته در بغداد،‌ انفجار در کلوب شبانه در استانبول با ۳۹ کشته

دوم ژانویه:‌حمله انتحاری در موگادیشو با هفت کشته

چهارم ژانویه:‌ در حمله مسلمانان افراطی به یک زندان، ۱۵۰ زندانی در جزیره میندانائو در فیلیپین موفق به فرار شدند. تا چند هفته بعد جنگ نیروهای دولتی با گروه ابوسیاف در فیلیپین ادامه یافت.

هفت ژانویه: مرگ ۴۳ نفر در حمله انتحاری در سوریه

هشت ژانویه:‌ دو حمله انتحاری در بغداد با ۱۸ کشته

۱۶ ژانویه: مرگ ده مأمور پلیس در مصر

۱۶ ژانویه:‌ مرگ ۴ نفر در حمله انتحاری در نیجریه

۱۸ ژانویه:‌مرگ حداقل ۴۷ نفر در حمله انتحاری در مالی

۲۱ ژانویه: مرگ ۲۵ نفر در انفجاری در شمال غربی پاکستان که گروه حکیم الله مسعود مسئولیت آن را برعهده گرفت

۲۵ ژانویه:‌ مرگ ۲۸ نفر در یک حمله تروریستی در سومالی

۲۷ ژانویه: مرگ ۵۰ نفر در حمله انتحاری در کنیا

۷ فوریه: حمله انتحاری در کابل با ۲۰ کشته

۱۳ فوریه: انفجار در لاهور پاکستان با ۱۶ کشته (تروریستهای اسلامی جماعت الاحرار در جریان تظاهرات صاحبان داروخانه ها دست به بمب گذاری زدند)

۱۶ فوریه: انفجار در بغداد با ۵۲ کشته و انفجار در پاکستان با ۸۵ صوفی کشته

۱۹ فوریه: مرگ ۳۵ نفر در انفجاری در موگادیشو

۴ مارس: تصرف ترمینال نفتی لیبی توسط سلفی ها

۸ مارس: حمله انتحاری در کابل با ۴۹ کشته

۱۱ مارس: مرگ ۷۴ زائر عراقی در دمشق بر اثر دو انفجار انتحاری

۱۵ مارس: دو حمله انتحاری در سوریه با ۳۹ کشته

۴ آوریل: ۳۱ کشته در یک حمله داعش در تکریت عراق

۶ آوریل: مرگ ۱۹ نفر در انفجار یک اتوبوس در سومالی

۹ آوریل:‌حمله انتحاری در موگادیشو با ۱۵ کشته

۱۰ آوریل: دو حمله در مصر به اقلیت مسیحی قبطی با ۴۱ کشته

۱۵ آوریل: مرگ ۱۲۶ نفر در انفجار اتومبیل در حلب

۲۱ آوریل:‌ حمله طالبان به نیروهای ارتش افغانستان با ۱۴۰ کشته

۲ مه: حمله داعش به یک اردوگاه پناهندگان در سوریه با ۳۸ کشته

۱۹ مه: مرگ ۵۲ نفر در یک حمله داعش

۲۶ مه: مرگ ۲۸ نفر در حمله به مینی بوس قبطی ها در مصر

۳۰ مه: مرگ ۲۶ نفر در دو حمله داعش در عراق

۳۱ مه: مرگ ۸۰ نفر در حمله انتحاری در کابل

۲ ژوئن: مرگ ۱۱ نفر در یک حمله انتحاری در کامرون

۲ ژوئن: حمله یک مهاجم به یک کازینو در مانیل با ۳۶ کشته

۳ ژوئن: مرگ ۲۰ نفر در یک خاکسپاری در کابل

۷ ژوئن: حملات داعش در تهران با ۱۸ کشته

۱۵ ژوئن: مرگ ۲۰ نفر در حملات تروریستی در سومالی

۲۳ ژوئن: مرگ ۳۷ نفر در دو حمله به شیعیان پاکستان

۳ ژوئیه: حمله انتحاری داعش در رمادی عراق با ۱۴ کشته

۷ ژوئیه: حمله داعش در سینا با ۲۳ کشته از نظامیان مصر

۲۴ ژوئیه: کشته شدن حداقل ۷۰ نفر در حملات انتحاری در افغانستان

۱ اوت:‌ حمله داعش به مسجدی در هرات با ۲۹ کشته

۵ اوت: قتل عام مردم در سرپل افغانستان توسط طالبان و داعش

۱۴ اکتبر: مرگ ۵۱۲ نفر در انفجار کامیونی در موگادیشو

۲۴ نوامبر: در انفجاری در مسجدی در مصر ۲۳۵ نفر کشته شدند.

برای مقایسه:‌ بزرگترین حمله تروریستی اسلامی در غرب در سال گذشته، یک انفجار انتحاری در منچستر در روز ۲۲ مه بودکه ۲۳ نفر کشته به جای گذاشت. روز ۱۷ اوت ۱۳ نفر در حمله داعش در بارسلون کشته شدند.

بر فهرست فوق باید قربانیان «جنگ علیه ترور» را نیز افزود. این فهرست هم کامل نیست:

۱۷ ژانویه:‌ مرگ حداقل ۱۰۰ نفر در حمله اشتباهی نیروی هوایی نیجریه در جنگ با بوکوحرام

۱۸ ژانویه:‌ حمله مشترک هوایی ترکیه و روسیه در سوریه

۱۹ ژانویه:‌ حمله هوایی آمریکا در لیبی با ۸۰ کشته

۹ مارس: حمله هوایی آمریکا به سوریه با ۳۰ کشته

۴ مارس:‌ اعدام ۱۵ نفر در اردن

۱۶ مارس: در حمله هوایی آمریکا به حلب ۴۶ غیرنظامی کشته شدند.

۲۱ مارس: حمله هوایی آمریکا در سوریه با ۳۳ کشته

۱۳ آوریل: افکندن بزرگترین بمب غیراتمی جهان توسط آمریکا در ننگرهار افغانستان که به کشته شدن ۳۶ نفر انجامید

۲۲ اوت: در حمله هوایی ائتلاف به رهبری آمریکا در رقه ۴۰ غیرنظامی کشته شدند.

در دسامبر ۲۰۱۷ اعلام شد تنها در نبرد برای پس گرفتن موصل که ۱۹ فوریه آغاز شد، ۹۰۰۰ غیرنظامی کشته شده اند. در سال گذشته دولت عراق چندین بار اعلام کرد موصل را پس گرفته است اما اندکی بعد مجبور شد بپذیرد درگیری ها ادامه دارد. در روز ۹ ژوئیه دولت عراق اعلام کرد نیروهای همه مناطق موصل را از داعش پس گرفته اند اما یک روز بعد یعنی روز ۱۰ ژوئیه، درگیری شدیدی در موصل روی داد.

روز ۷ دسامبر، وزارت دفاع روسیه شکست داعش در سوریه را اعلام کرد. دو روز پس از آن، در ۹ دسامبر، حیدر العبادی شکست داعش در عراق را اعلام کرد.

داعش در سالی که گذشت قلمرو خود را از دست داد اما آمار حملات تروریستی ۲۰۱۷ به خوبی نشانگر آنست که «جنگ علیه ترور» به هیچ وجه موفقیت آمیز نبوده است.

از سایر جنایات تروریستهای اسلامی ربودن ۲۷۶ دختر نوجوان در سال ۲۰۱۴ در نیجریه توسط بوکو حرام بود.  روز ۷ مه گذشته ۸۲ تن از این ۲۷۶ دختر ربوه شده آزاد شدند. از سرنوشت دیگران خبری در دست نیست.

تحکیم قدرت اردوغان

سوم ژانویه ۲۰۱۷‌ وضعیت  اضطراری در ترکیه تمدید شد. هفتم ژانویه ۸۴۰۰ نفر به فرمان اردوغان از دستگاه های دولتی اخراج شدند. روز ۱۱ مارس کمیسر عالی حقوق بشر ملل متحد از ترکیه بابت نقض حقوق کردها انتقاد کرد و اعلام کرد بین ژوئیه ۲۰۱۵ تا دسامبر ۲۰۱۶ نیم میلیون نفر در مناطق کردنشین از خانه های خود رانده شده اند.

روز ۱۶ آوریل همه پرسی قانون اساسی در ترکیه انجام شد و با رأی مثبت به تغییرات در قانون اساسی، سیستم سیاسی ترکیه از یک نظام پارلمانی به نظامی ریاستی تبدیل شد که در آن رئیس جمهور از اختیارات گسترده ای برخوردار است.

درگیری های حاد خاورمیانه کم بود، یکی را هم ترامپ اضافه کرد

تا اواخر ۲۰۱۷ به نظر می رسید تنش بین اسرائیل و فلسطینی ها به کم دردسرترین بحران خاورمیانه تبدیل شده است. اما روز ۶ دسامبر،‌ ترامپ اعلام کرد آمریکا به عنوان اولین کشور، اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت می شناسد و سفارت آمریکا به این شهر منتقل خواهد شد. این رویداد آغازگر درگیری های جدید بین فلسطینی های معترض و نیروهای اسرائیلی شد. شاید انتخاب زمان اعلام تصمیم ترامپ تصادفی نبود. این تصمیم زمانی اعلام شد که نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل با توجه به گسترش اعتراضها علیه او در اسرائیل نیاز به یک «موفقیت» داشت. تظاهرات علیه نتانیاهو در اسرائیل در آستانه اعلام تصمیم ترامپ به اوج خود رسید. نتانیاهو با اتهامات مربوط به سوء استفاده از قدرت مواجه است.

سه موضوع و وجوه مشترک

در سالی که گذشت در سه بحران مربوط به جدایی طلبی، وجوه مشترکی رخ نمود. بدون این که بخواهیم شرایط کاملا متفاوت در بریتانیا، کاتالونیا و اقلیم کردستان عراق را یکسان جلوه دهیم، ناچاریم این وجوه مشترک را ببینیم: وعده رهبران جدایی خواه مبنی بر این که همه چیز با جدایی بهتر خواهد شد و دشواری های ناشی از استقبال اکثریت یا بخشی از شهروندان از چنین وعده هایی.

در طول سال ۲۰۱۷ عیان شد که اکثر شهروندان بریتانیا از جدایی کشورشان از اتحادیه اروپا لطمه خواهند دید، و اگر رفراندوم ۲۰۱۶ امروز برگزار می شد نتیجه آن بر عکس بود. روز ۸ ژوئن انتخابات زودرس بریتانیا به شکست محافظه کاران انجامید که به دنبال آن برای حفظ قدرت ناچار به ائتلاف با یک نیروی افراطی پروتستان ایرلند شمالی شده است. (حادثه مرگبار ۱۴ ژوئن لندن نیز مزید بر علت شده است. در این روز ۷۹ نفر در یک آتش سوزی در یک برج مسکونی در گرن فل لندن کشته شدند. این حادثه نشان داد که حتی در ثروتمندترین کشورها نیز جان کسانی که مجبور به سکونت در ارزان ترین واحدهای مسکونی اند ارزش توجه بیشتر دولت به اجرای مقررات ایمنی را ندارد. گرن فل، پلاسکوی لندن بود.)

در کاتالونیا اقدام رهبران محلی به اعلام استقلال از یک سو و واکنش قهرآمیز دولت مرکزی از سوی دیگر،‌ شکافی عمیق بین موافقان و مخالفان استقلال در میان مردم این منطقه اسپانیا به وجود آورده است که پس از انتخابات پیش رس ۲۱ دسامبر نیز به سادگی پرشدنی نیست. تصمیم به برگزاری این انتخابات روز ۲۱ اکتبر، روز برکناری دولت کاتالونیا از سوی دولت مرکزی اسپانیا گرفته شد. به دنبال تحت تعقیب گرفتن رهبران جدایی خواهان، کارلس پوجدمونت رئیس برکنارشده دولت محلی کاتالونیا به بلژیک گریخت.

اقلیم کردستان عراق با برگزاری رفراندوم جدایی در روز ۲۵ سپتامبر که در آن اکثر رأی دهندگان به استقلال رأی دادند،‌ کرکوک را هم طی حمله ۱۳ اکتبر نیروهای دولتی عراق از دست داد. مسعود بارزانی روز ۲۹ اکتبر ناچار به استعفا شد و اکنون این اقلیم صحنه تظاهرات خونین علیه فساد و ناکارآمدی دولت است.

اما در منطقه دیگر اسپانیا یعنی باسک، روند تنش زدایی میان جدایی خواهان و دولت مرکزی اسپانیا ادامه یافت. روز ۸ آوریل اتا سازمان جدایی خواهان باسک تحویل سلاحهایش را آغاز کرد.

آمریکای لاتین: در بر همان پاشنه می چرخد

در دهه نخست هزاره جدید میلادی با روی کار آمدن دولتهای چپ در شماری از کشورهای آمریکای لاتین، امیدهایی به بهبود اوضاع در این قاره شکل گرفت. سال ۲۰۱۷ نشان داد اصلاحات انجام گرفته توسط اغلب این دولتها نتوانسته است به گشایشی عمده در زندگی اکثریت مردم منجر شود.

در انتخابات ۱۷ دسامبر در شیلی، سباستیان پینیرو رئیس جمهور دست راستی سابق جای میشل باشلت سوسیال دمکرات را گرفت. ونزوئلا در سال گذشته دستخوش ناآرامی و بحران شدید اقتصادی بود. در برزیل در بر همان پاشنه ده ها سال اخیر می چرخد. این کشور بیش از ۶۰۰ هزار زندانی دارد که تقریبا همه آنها از فقیرترین اقشارند. اگر یک فرد مرفه و یک شهروند فقیر با مقدار یکسانی مواد مخدر دستگیر شوند سرنوشتهای به کلی متفاوتی دارند. در مورد اول، قاضی تشخیص می دهد که متهم برای مصرف شخصی مواد مخدر دارد و او را به زندان نمی فرستد. در مورد دوم معلوم است که مواد مخدر ضبط شده برای فروش است، و متهم به زندان می رود، جایی که کمبود شدید جا، هوا و غذا در انتظار اوست. سال ۲۰۱۷ با شورشها و ناآرامی های مرگبار در زندانهای برزیل آغاز شد. دوم ژاویه، ۶۰ زندانی در زندانی در شهر مانائوس برزیل کشته شدند. شش ژانویه، در بوآویستای برزیل ۳۱ زندانی کشته شدند. روز ۱۵ ژانویه خبر از‌ مرگ ۳۰ زندانی دیگر در برزیل رسید. روز ۷ فوریه طی اعتصاب پلیس در اسپیریتو سانتوی برزیل ۷۵ نفر کشته شدند.

اما در روند کلی مأیوس کننده در آمریکای لاتین استثناهایی هم وجود داشت. روز ۱۹ فوریه لنین مورنو کاندید ریاست جمهوری نیروهای چپ در اکوادور در مرحله اول انتخابات بیشترین آرا را به دست آورد و در مرحله دوم دوم آوریل به ریاست جمهوری انتخاب شد.

سرکوب اقلیت مسلمان در میانمار

روز ۲۵ اوت در درگیری گروهی از اقلیت مسلمان میانمار با پلیس ۷۰ نفر کشته شدند. به این بهانه نیروهای دولتی به روستاهای مسلمان نشین حمله کردند، بسیاری از این روستاها را آتش زدند و صدها هزار نفر را از خانه هایشان راندند. در این بحران، سکوت آئونگ سان سوچی برنده جایزه صلح نوبل که اکنون در میانمار در مسند قدرت است، اعتراض های بین المللی را برانگیخت.

انتقال قدرت در زیمبابوه

روز ۱۴ نوامبر کودتایی در زیمبابوه روی داد. روز ۲۱ نوامبر رابرت موگابه پس از نزدیک به چهار دهه از ریاست جمهوری زیمبابوه استعفا داد.

آنجا که بلایای طبیعی و مصایب نظم حاکم به هم می رسند

سال ۲۰۱۷ هم بلایای طبیعی تقریبا بدون استثنا دامن انسانهایی را گرفت که بیش از همه مصایب نظم حاکم بر جهان را متحمل می شوند. روز ۵ فوریه خبر از مرگ ۱۳۵ نفر در بهمن در نورستان افغانستان و مناطق مجاور پاکستان رسید. روز ۱۱ مارس در ماداگاسکار ۵۰ نفر در توفان کشته شدند. روز ۱۹ مارس اعلام شد از آغاز سال ۲۰۱۷ تا آن تاریخ ۷۲ نفر در سیل در پرو کشته شدند. روز اول آوریل خبر از سیل در کلمبیا با ۲۵۴ کشته رسید. روز ۱۵ آوریل رانش زمین در کلمبو پایتخت سریلانکا به کشته شدن ۲۶ نفر انجامید. ۷ سپتامبر توفان ایرما ۶۰ درصد ساکنان پورتوریکو را بی خانمان کرد. پورتوریکو متعلق به ایالات متحده اما کماکان جزیره ای فقیر است.

وداع دولت آمریکا با تلاشها برای حفظ محیط زیست بیانگر ارتباط بلایای طبیعی و مصائب نظم حاکم است. روز ۱ ژوئن اعلام شد آمریکا از قرارداد اقلیمی پاریس خارج می شود.

ناامنی در اینترنت

جهان مجازی در سالی که گذشت آیینه جهان واقعی بود. اینترنت در سال ۲۰۱۷ ناامن ترین سال تاریخ خود را پشت سر گذاشت. به عنوان نمونه، روز ۱۳ مه ویروس واناکرای ۲۳۰ هزار کامپیوتر را آلوده کرد.

علاوه بر ناامنی بر اثر گسترش بدافزارها، سال گذشته سال دو پدیده دیگر اینترنتی نیز بود: یکی رشد انفجاری قیمت بیت کوین واحد پول اینترنتی که تحت هیچ کنترل دولتی نیست و ممکن است در آینده نزدیک بحران اقتصادی بعدی را بیافریند، و دیگری رویداد روز ۱۴ دسامبر، هنگامی که کمیسیون فدرال مخابرات در آمریکا به پایان بیطرفی اینترنت رأی داد. پیش بینی می شود این صدور مجاوز از سوی دولت ترامپ برای اعمال تبعیض در انتقال اطلاعات از سوی شرکتهای خدمات اینترنتی، بهای خدمات اینترنتی را افزایش دهد و به ضرر مصرف کنندگان و شرکتهای کوچک تمام شود.

مبارزات امیدبخش

جهان در ۲۰۱۷ شاهد فجایع و مصائب بسیار بود که به بخشی از آن در این نوشته اشاره شد. اما در مقابل این فجایع و مصائب، مبارزات امیدبخشی نیز ادامه یافت. پیشروی راست افراطی در کشورهای ثروتمند، انگیزه مقاومت در خود این کشورها شده است. فعالان کارگری، صلحدوستان، هواداران حفظ محیط زیست، مدافعان حقوق بشر، فمینیستها و بسیاری دیگر از جنبشهای اجتماعی در سال ۲۰۱۷ به مبارزات خود ادامه دادند که گواه آن، وقوع هزاران تظاهرات اعتراضی، اعتصاب و سایر موارد اقدام مدنی علیه جنگ، استثمار،‌ تبعیض و تخریب محیط زیست طی سال گذشته است.

بخش : سياست
تاریخ انتشار : ۷ دی, ۱۳۹۶ ۱۲:۴۷ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

سخن روز

حملۀ تروریستی در مسکو را محکوم می‌کنیم!

روشن است که چنین حمله‌ای نیاز به تیمی حرفه‌ای و سازماندهی و تدارکی نسبتاً طولانی و گسترده دارد. در عین حال، زود است که بتوان تحلیل جامع و روشنی از ابعاد پشت پردۀ این جنایت و اهداف سازمان‌دهندگان آن ارائه داد. هدف از این یادداشت کوتاه نیز  در وهلۀ نخست مکثی است بر قربانیان این حمله و حملاتی از این دست. قربانیانی که تنها سهم‌شان از سازمان‌دهی و تدارک چنین جنایاتی و علل پشت پردۀ آن، هزینه‌ای است که با جان و سلامتی‌شان می‌پردازند.

مطالعه »
یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

عصر جهانی شدن اقتصاد، نقش دولت ها را کاهش نداده است، بلکه برعکس دولت ها عهده دار نقش محوری و مهمی در پاسداری، رشد و نهادینه کردن منافع کشوری، منطقه ای و جهانی شده اند.
در سراسر دوران موجودیت نظام سرمایه داری، میان اندیشمندان و پیروان اقتصاد سرمایه بنیان، بیشتر دو گروه روبروی هم قرار گرفته اند: پیروان اقتصاد مبتنی بر دولت رفاه و هواداران اقتصاد نئولیبرالیستی.

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

اکنون با خرسندی از اعضای تشکیلات، از یاران سازمان، از صاحب‌نظران، از کلیۀ احزاب و سازمان‌ها و کنش‌گران سیاسی مردمی دعوت می‌کنیم با شرکت در نخستین نشست بحث عمومی در بارۀ “اصول و محورهای حداقلی برای حکومت”، ما را یاری کنند سندی سودمند برای ارتقای کشور به وضعیتی درخور ایران تدوین کنیم. روند کار … نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)
در سامانه زوم …

چشمان بیدار

… شهامتِ آن زن پشتِ میله ها,
درونم را می کاود,
و گاه و بی‌گاه,
صدای پرندۀ همیشگی،
آغاز صبح را در من می‌خواند.

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

برخلاف نظر سیاستمداران و قانون‌گذاران، ممانعت والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیل دارد. سهم عمده را باید در «عدم دسترسی به امکانات آموزش و فقر» جست و برای آن چاره‌اندیشی کرد.
امتناع آگاهانه‌ی والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیلِ کودکان دارد، و این در حالی است که به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، «دسترسی به امکانات آموزشی و محرومیت اقتصادی سهم عمده‌ای در بازماندگیِ کودکان ایفا می‌کند.»

یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
پيام ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

چشمان بیدار

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

زمین برای همه!