جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۰۸:۴۴

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۰۸:۴۴

چرا خصلت ایدهئولوژیکی جمهوری اسلامی تقویت شده است؟

همه حکومتهای ایدهئولوژیک در دنیای واقعی سیاست می کنند، و بنابراین به نوعی به بازی رئال پولیتیک پایبند هستند، اما این تعلق واقعی و گریز ناپذیر به معنای غیر ایدهئولوژیک بودن آنان نیست. جمهوری اسلامی نیز به نوعی به این امر پایبند است

با روی کار آمدن دولت احمدی نژاد و پشتیبانی بی دریغ خامنهای از وی، جامعه ایران شاهد آن بود که کسانی در جمهوری اسلامی سکان قدرت را به دست گرفتند که نماینده جناح راست افراطی، سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی و سرانجام جریانات اصولگرا در کل بودند.

یکی از تحولات متعاقبه در جمهوری اسلامی که با سرکار آمدن این جریان پیش آمد تشدید خصلت ایدهئولوژیکی رژیم بود، که البته این تشدید با تشدید عناصر دیکتاتوری نیز در جامعه همراه بود. اگر در دوران اصلاحات همچنان جامعه وجود و تسلط گفتمان اسلامی را تجربه می کرد، اما این گفتمان از خصوصیات ایدهئولوژیکش کاسته شد، و سعی کرد با نزدیک شدن به دیدگاههای دیگر و تلطیف خود، خود را بیشتر در یک فضای نرم رقابتی قرار دهد. اصلاح طلبان، دیگر به آن معنای سنتی ایدهئولوژیک نبودند، بلکه می خواستند به معنای مدرن آن ایدهئولوژیک باشند، بدین معنی که در یک فضای سیال فکری گفتمان خود را پیش ببرند، و نه در یک گفتمان صرفا رقابتی و حذف گرایانه. و این البته نه به معنای ایدهئولوژی تر شدن آنان، بلکه به معنای مدرن شدن آنان بود.

اگر بخواهیم تشدید خصلت ایدهئولوژیکی رژیم را در چند خط برجسته کنیم، می توان در جملات زیرین آن را چنین فرموله کرد:

ـ برجسته شدن بیش از پیش تبلیغات ضد لیبرالیستی و ضد غربی در سخنان سران رژیم، از جمله احمدی نژاد و خامنهای.

ـ حملات لفظی خامنهای به تدریس و حضور قوی علوم انسانی در دانشگاههای ایران و انتقاد شدید وی از جوانان برای گرویدن به این تئوریها در تشریح و تبیین پدیدههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی.

ـ سرکوب شدید در جامعه زیر لوای سرکوب عناصر ضد اسلام و غرب گرا.

ـ حذف و سرکوب همه آن روزنامهها و عناصری که به این گفتمان تقابل صرف، باور نداشتند.

ـ تقویت ارتباط با نیروهای اسلامی تندرو در منطقه.

البته همراه با این تحولات ما شاهد آن بودیم که این جریان به حذف نیروهای اصلاح طلب که حامل گفتمانی دیگر بودند، دست یازیدند، که خودبخود همراه با این عمل به حذف تمام آن نیروهای روحانی ای که با این جریان در کل تعریف می شدند نیز منجر شد. حتی کار از این هم فراتر رفت و عمل تقابل، گاها خصلت ضد روحانی نیز به خود گرفت. که از جمله این خود را در اختصاص دادن پستهای دولتی به عوامل سپاه و نه روحانیون جلوهگر ساخت.

شاید این متناقض نما بنمایاند که چگونه می شود در حین حذف طیف وسیعی از روحانیون، عناصر ایدهئولوژی را در خود تقویت نمود! زیرا که یک حکومت دینی با حضور روحانیون می تواند عنصر ایدهئولوژی خود را حفظ کند، و با جابجائی نوع نیروهای شرکت کننده خودبخود عنصر ایدهئولوژی هم تضعیف می شود. در جواب این فرضیه باید گفت که اولا روحانیون تماما حذف نشدهاند، دوما اینکه حذف این بخش از روحانیون زیر لوای آلوده شدن آنان به مال دنیا و از یاد بردن ارزشهای انقلابی پیش برده میشود (سخنان احمدی نژاد را در هنگام مناظرههای تلویزیونی به یاد آوریم). سوما اینکه حضور یک ایدهئولوژی دینی تنها با حضور بدنی همه روحانیون در حکومت تعریف نمی شود. و در این مورد می تواند حضور کاریزمائی یک روحانی در گذشته برای مشروعیت بخشیدن به چنین جلوه ایدهئولوژیکی کافی باشد. چهارم اینکه لازمه هر نوع دیکتاتوری حضور قوی یک ایدهئولوژی است، و بنابراین دیکتاتوری مورد نظر احمدی نژاد تنها با ایدهئولوژی اسلامی امکان پذیر است و نه با تفکرات دیگر.

البته همه حکومتهای ایدهئولوژیک در دنیای واقعی سیاست می کنند، و بنابراین به نوعی به بازی رئال پولیتیک پایبند هستند، اما این تعلق واقعی و گریز ناپذیر به معنای غیر ایدهئولوژیک بودن آنان نیست. جمهوری اسلامی نیز به نوعی به این امر پایبند است، و چیزی که آن را از دیگران متمایز می کند این است که در تمامی این سالها به رغم خصلتهای ضد غربی اش، در صدد ارتباط با آنان و ایجاد رابطه عادی بوده است. اما این نوع ارتباط از نظر جریان راست افراطی و خامنهای تنها آنگاه امکان پذیر است که رژیم به عنوان خودش و با نرمهای خودش در جامعه جهانی پذیرفته شود، و نه با معیارهای دیگر. که لازمه چنین امری نیز اعتراف به آن به عنوان بزرگ قدرت منطقه وتعامل با آن بر اساس پذیرفتن هویتهای وجودی و سیاسی اش. اگر بخواهیم آن را فرموله کنیم چنین می شود: “در دنیای پست مدرن کنونی که همه ارزشها در خود ارزشند، پس ما هم به عنوان یک حکومت ویژه، ارزشیم.” پس “وجود، اما تنها با انتخاب خود.”

دولت کنونی از زاویه چنین دیدگاهی است که به سیاست می پردازد، و درست یکی از علل عدم پیشرفت آن نیز همین مسئله است. آنان با سیاست از زاویه پیروزی ایدهئولوژیکی می نگرند، و تا چنین باشد پیشرفت واقعی امکان ناپذیر است.

تاریخ انتشار : ۲۶ آبان, ۱۳۸۸ ۹:۳۷ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

سخن روز

حملۀ تروریستی در مسکو را محکوم می‌کنیم!

روشن است که چنین حمله‌ای نیاز به تیمی حرفه‌ای و سازماندهی و تدارکی نسبتاً طولانی و گسترده دارد. در عین حال، زود است که بتوان تحلیل جامع و روشنی از ابعاد پشت پردۀ این جنایت و اهداف سازمان‌دهندگان آن ارائه داد. هدف از این یادداشت کوتاه نیز  در وهلۀ نخست مکثی است بر قربانیان این حمله و حملاتی از این دست. قربانیانی که تنها سهم‌شان از سازمان‌دهی و تدارک چنین جنایاتی و علل پشت پردۀ آن، هزینه‌ای است که با جان و سلامتی‌شان می‌پردازند.

مطالعه »
یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

عصر جهانی شدن اقتصاد، نقش دولت ها را کاهش نداده است، بلکه برعکس دولت ها عهده دار نقش محوری و مهمی در پاسداری، رشد و نهادینه کردن منافع کشوری، منطقه ای و جهانی شده اند.
در سراسر دوران موجودیت نظام سرمایه داری، میان اندیشمندان و پیروان اقتصاد سرمایه بنیان، بیشتر دو گروه روبروی هم قرار گرفته اند: پیروان اقتصاد مبتنی بر دولت رفاه و هواداران اقتصاد نئولیبرالیستی.

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

اکنون با خرسندی از اعضای تشکیلات، از یاران سازمان، از صاحب‌نظران، از کلیۀ احزاب و سازمان‌ها و کنش‌گران سیاسی مردمی دعوت می‌کنیم با شرکت در نخستین نشست بحث عمومی در بارۀ “اصول و محورهای حداقلی برای حکومت”، ما را یاری کنند سندی سودمند برای ارتقای کشور به وضعیتی درخور ایران تدوین کنیم. روند کار … نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)
در سامانه زوم …

چشمان بیدار

… شهامتِ آن زن پشتِ میله ها,
درونم را می کاود,
و گاه و بی‌گاه,
صدای پرندۀ همیشگی،
آغاز صبح را در من می‌خواند.

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

برخلاف نظر سیاستمداران و قانون‌گذاران، ممانعت والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیل دارد. سهم عمده را باید در «عدم دسترسی به امکانات آموزش و فقر» جست و برای آن چاره‌اندیشی کرد.
امتناع آگاهانه‌ی والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیلِ کودکان دارد، و این در حالی است که به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، «دسترسی به امکانات آموزشی و محرومیت اقتصادی سهم عمده‌ای در بازماندگیِ کودکان ایفا می‌کند.»

یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
پيام ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

چشمان بیدار

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

زمین برای همه!