کهنه سرباز سابق اسراییلی فرستادۀ بایدن در لبنان کیست؟

آموس هاخشتاین ، افسر نظامی اسرائیلی، مقام آمریکایی است که ظاهراً به نتانیاهو برای حمله به لبنان چراغ سبز نشان داده است.

به نقل از زتئو[i] Zeteo.com

برگردان به فارسی از گودرز اقتداری

آموس هاخشتاین  یکی از تاثیرگذارترین اعضای تیم سیاست خارجی جو بایدن است. او در سال گذشته به عنوان نماینده ارشد دیپلماتیک رئیس جمهور بین تل آویو، بیروت و واشنگتن رفت و آمد داشته است. به گفته پولیتیکو[ii]، او یکی از دو مقام کاخ سفید است که «به طور خصوصی به اسرائیل گفته است که ایالات متحده از تصمیم آنها برای افزایش فشار نظامی علیه حزب الله حمایت خواهد کرد.»

نکته مهم اما آنست که او همچنین یکی از اعضای سابق ارتش اسرائیل است. این پیشینه ای است که باعث ایجاد تردید می شود و برخی این سوال را مطرح می کنند که آیا کهنه سرباز اسراییلی می تواند یک میانجی صادق در منطقه ای باشد که در آن تشدید تنش مداوم اسرائیل در لبنان، خاورمیانه را به جنگ گسترده تر و ویرانی های بیشتری تهدید می کند.

کریم مکدیسی، استاد سیاست بین‌الملل در دانشگاه آمریکایی بیروت، گفت: «من فکر می‌کنم [انتصاب هاخشتاین ] همه آنچه را که باید درباره «میانجیگری» آمریکا در خاورمیانه بدانید به شما باز گویی میکند. «از «وکیل اسرائیل» در اسلو گرفته تا یک سرباز واقعی ارتش اسرائیل امروز، ثابت است و به وضوح به شما می‌گوید که اسرائیل تنها نگرانی واقعی برای سیاست ایالات متحده است، و سپس بحث استفاده از هویج (هاخشتاین ) یا چوب است.»

این بررسی ها در هفته های اخیر تشدید شده است، زیرا “تنش زدایی” در منطقه به حاشیه رفته است.

در حالی که دولت بایدن در ظاهر برای آتش‌بس بین اسرائیل و حزب‌الله فشار می‌آورد، پولیتیکو گزارش می‌دهد که در پشت صحنه، هاخشتاین و دیگر مقامات ارشد بایدن، از جمله برت مک‌گورک، مشاور ارشد خاورمیانه، به همتایان اسرائیلی خود می‌گویند که با نخست‌وزیر «بنیامین نتانیاهو» موافق هستند. استراتژی تغییر تمرکز نظامی اسرائیل به شمال علیه حزب الله به منظور متقاعد کردن این گروه برای شرکت در مذاکرات دیپلماتیک برای پایان دادن به درگیری مورد قبول بایدن است.

طبق گزارش‌ها، مقامات احتیاط را پیشنهاد کردند، اما در نهایت آن‌ها لحظه را برای تشدید تنش به منظور تضعیف موقعیت ایران در منطقه مناسب دیدند. پولیتیکو نوشت: «هاخشتاین، مک گورک و دیگر مقامات ارشد امنیت ملی ایالات متحده، عملیات اسرائیل در لبنان را به عنوان لحظه ای تعیین کنندهٔ تاریخ توصیف می کنند – لحظه ای که خاورمیانه را برای سال های آینده به سمت بهتر شدن تغییر می دهد.»

چند روز بعد، آکسیوس[iii] گزارش داد که در حالی که نجیب میقاتی، نخست وزیر موقت لبنان اظهار داشت که می خواهد با راه حل دیپلماتیک پیش برود، هاخشتاین گفت که پیشنهادی که ایالات متحده در ماه ژوئن ارائه کرده بود «از میز برداشته شده» است.

به نوبه خود، هاخشتاین گزارش را رد کرده و در رسانه های اجتماعی نوشت[iv]: «خیلی از گزارش های اشتباه و غیرمسئولانه در چند روز اخیر. آمریکا به عملیات نظامی در لبنان «چراغ سبز» نداد. در نهایت، تنها یک توافق دیپلماتیک به ساکنان اجازه بازگشت به خانه را می دهد. ما به همکاری [با] دولت‌های اسرائیل و لبنان در بهترین مسیر برای بازگرداندن آرامش ادامه می‌دهیم.»

در تمام این مدت، اسرائیل به تشدید حملات خود در لبنان با تهاجم زمینی و ادامه حملات در سراسر کشور، از جمله در بیروت، پایتخت ادامه داد[v]. به نظر می رسد هر گونه تلاش احتمالی برای برقراری آتش بس میان حزب الله و اسرائیل به حاشیه رفته است. قرائت کاخ سفید از تماس روز چهارشنبه بایدن و کامالا هریس، معاون رئیس جمهور با نتانیاهو، کلمه “آتش بس” را در بر نداشت.

از افسر زرهی اسرائیلی تا معتمد بایدن

صعود هاخشتاین از یک سرباز اسرائیلی به مشاور انرژی یکی از مورد اعتمادترین مشاوران بایدن در خاورمیانه ممکن است بی ارتباط با پیشینه او باشد – اما برخی معتقدند این رشد مقام قطعا به دلیل آن است. هاخشتاین  که در سال ۱۹۷۳ در اسرائیل به دنیا آمد، در جوانی و بنا بر گزارش ها به عنوان خدمه تانک در ارتش اسرائیل خدمت کرد[vi].

در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۲، همسر هاخشتاین  گفت[vii]: “شوهر من اسرائیلی است…” هاخشتاین  در آن زمان به عنوان معاون دستیار وزیر در دیپلماسی انرژی در وزارت امور خارجه اباما خدمت می کرد. وقتی از وزارت خارجه  پرسیده شد که آیا هاخشتاین  تا به حال تابعیت اسرائیل را داشته است و اگر چنین است، آیا او قبل از استخدام در وزارت خارجه آن را رد کرده است یا خیر، وزارت خارجه سایت زتئو را برای پاسخ به کاخ سفید هدایت کرد. شورای امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرد که هاخشتاین  شهروندی دوگانه نیست، اما توضیح بیشتری ارائه نکرد. خود هاخشتاین نیز به لیستی از سوالات در مورد سابقه و نقش فعلی خود پاسخی نداد.

هاخشتاین که توسط نیویورک تایمز به عنوان «شخصیتی جذاب در کت و شلوارهای باریک و موهای براق» شناخته می‌شود، کار خود در واشنگتن را در سال ۱۹۹۴ به عنوان کارمند کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آغاز کرد. از آن زمان، او در هر دو بخش خصوصی و دولتی در ظرفیت های مختلف کار کرده است.

این شامل لابی گری برای برخی از عناصر مشکوک مانند گینه استوایی و رئیس جمهور آن، تئودورو اوبیانگ نگوئما است، که دولتش متهم به “قتل های غیرقانونی توسط نیروهای امنیتی” بود[viii]. آدم ربایی های مورد تایید دولت؛ شکنجه سیستماتیک زندانیان و بازداشت شدگان توسط نیروهای امنیتی، و شرکت نفتی ماراتون[ix]، که به دنبال معافیت از قانون ایالات متحده بود که به آمریکایی ها اجازه داد از دولت های خارجی که علیه آنها ادعاهای مرتبط با تروریسم دارند شکایت کنند[x] (چند غول نفتی مانند ماراتون در دوران حکومت معمر قذافی قراردادهایی امضا کرده بودند که مشمول این قوانین شده بود.) هاخشتاین  همچنین در هیئت مشاوران شرکت دولتی گاز طبیعی اوکراین[xi] خدمت کرد و برای یک شرکت گاز طبیعی مستقر در امارات نیز مشورت داده است.

او در سال ۲۰۱۱ در دولت اوباما کار خود را در وزارت امور خارجه آغاز کرد[xii]. در آن زمان، او همچنین به عنوان مشاور نزدیک بایدن، معاون رئیس جمهور وقت، خدمت کرد. چندین سال بعد، با بایدن در مقام ریاست جمهوری، هاخشتاین  به عنوان مقام ارشد انرژی در وزارت امور خارجه منصوب شد و در سال گذشته به سمت مشاور ارشد کاخ سفید انتخاب شد.

یکی از مقامات ارشد دولت در سال ۲۰۲۲ به ای اند ای نیوز گفت[xiii]: «رئیس جمهور آموس را مدتهاست که از دوران دولت اوباما می‌شناسد، و واقعاً به او احترام می‌گذارد و به او اعتماد دارد.» یکی از مشاوران صنعت انرژی نیز میگوید که «در أمور انرژی او مرد مورد علاقه بایدن است.»

واضح است که بایدن به هاخشتاین  اعتماد زیادی کرده است. هاخشتاین  در حالی که به عنوان یکی از فرستادگان اصلی بایدن در عربستان سعودی خدمت می کرد، ظاهرا بایدن را متقاعد کرد که آمریکا نباید محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به رغم قول رئیس جمهور مبنی بر اینکه «پادشاهی سعودی را به دلیل قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار واشنگتن پست در سال ۲۰۱۸ باید نفی کرد»، طرد کند[xiv].

هاخشتاین با مقامات اسرائیلی مانند نتانیاهو و یوآو گالانت وزیر دفاع اسرائیل دیدار کرده است. او در دفتر خود میزبان مایکل هرتزوگ سفیر اسرائیل در آمریکا بود. و با وجود سابقه خدمت در ارتش اسرائیل، او حتی به نظر می رسید که حداقل قبل از هفتم اکتبر اعتماد مقامات لبنانی را جلب کرده و میانجی برای توافق تاریخی بین اسرائیل و لبنان بر سر مرزهای دریایی مورد مناقشه آنها بود[xv]. با این حال، حتی در آن زمان، انتصاب او برای مذاکرات، از جمله توسط رسانه‌های اسرائیلی مورد تردید قرار گرفت.

در بحث‌های طوفانی رسانه‌ای موافق و مخالف توافق گاز با لبنان، من یک اظهارنظر دوجانبه در مورد سپردن دلالی آمریکایی بین این دو به دست یک خدمه تانک اسرائیلی (با عرض پوزش، یک آمریکایی اسرائیلی‌تبار) پیدا نکردم. روزنامه نگار کارولینا لندزمن دو سال پیش در میان مذاکرات هاخشتاین  بین لبنان و اسرائیل در هاآرتص نوشت.[xvi] «من نمی دانم که آیا یک دلال آمریکایی که در بیروت به دنیا آمده بود و در حزب الله خدمت کرده بود، با همین آسودگی و سادگی پذیرفته می شد با وجود داستان شگفت انگیزش درباره راکت اندازی برای حزب الله، چنین مقام جالبی به او داده می شد؟ حتی اگر به خاطر آنکه مهاجرت کرده بود، به ایالات متحده رفت و به واسطه آمریکا تبدیل شد.»

با این حال، از ۷ اکتبر سال گذشته، نقش او از تمرکز ظاهری بر انرژی به توجه ظاهری به درگیری مسلحانه تغییر کرده است. این موضوع با توجه به سابقه خدمت او در ارتش یکی از طرفین نبرد، سؤالات بیشتری را ایجاد کرده است.

ماها یحیی، مدیر مرکز خاورمیانه مالکوم اچ. کر، کارنگی در بیروت، گفت که در حالی که هاخشتاین  روابط خوبی با بازیگران مختلف سیاسی در لبنان دارد، رویدادهای اخیر ممکن است اعتبار گسترده تر او را مخدوش کرده باشد. یحیی ادامه داد: «این بستگی به این دارد که از چه کسی بپرسید، اما در مجموع، این موضوع کاملاً موضوع روز است، به‌ویژه پس از اینکه مشخص شد آمریکا به حمله اسرائیل به لبنان چراغ سبز نشان داده است. قبلاً سوالات زیادی پیرامون او به عنوان یک میانجی «بی طرف» وجود داشت که با توجه به مشارکت او در ارتش اسرائیل این تردید ها اکنون تشدید شده است.»

اریک اسپرلینگ، مدیر اجرایی سیاست خارجی عدالت محور(Just Foreign Policy)، می‌افزاید: «این که یک سرباز سابق اسرائیلی می‌تواند به واسطه‌گری معاملات انرژی برای اسرائیل نتانیاهو از داخل دولت آمریکا کمک کند، خیره‌کننده است و هیچ‌کس در محافل اصلی از آن چشم‌پوشی نمی‌کند.» وی افزود: «فقط می‌توان واکنش رسانه‌ها را تصور کرد اگر که یک آمریکایی عرب تبار خارجی – که یک جنگجوی سابق هم بوده – حتی یک ملاقات با رییس جمهور و فرمانده سالخورده و آسیب‌پذیر ما داشته باشد.»

دکترین هاخشتاین

دانیل لوی، مذاکره‌کننده صلح اسرائیلی و رئیس پروژه آمریکا/خاورمیانه، به زتیو گفت که «مواضعی که ظاهراً توسط هاخشتاین  و دیگران پیش می‌رود، متعلق به سنت شرم‌آور خیال‌پردازی‌های آمریکایی-اسرائیلی برای تغییر شکل خاورمیانه است، که ناگزیر به وجود آمده است. رنج بیشتر برای مردم منطقه و ضربه امنیتی بیشتر برای معماران آنها. او افزود: «این خیال‌پردازی‌ها هرگز به محافل نومحافظه‌کار جمهوری‌خواه محدود نمی‌شد، اما بدرفتاری جنایتکارانه دولت بایدن شاید همه پیشینیان خود را تحت الشعاع قرار داده است – و نه به نحو خوبی.»

گذشته هاخشتاین از نومحافظه کاری که لوی به آن اشاره می کند دور نیست. در ۲۳ مارس ۲۰۰۰، هاخشتاین برای رئیس وقت خود، نماینده دموکرات، سام گیدنسون، یک بیانیه مطبوعاتی نوشت و خواستار «رویکرد جدید» در قبال عراق در میان گزارش‌های (بی‌اساس) مبنی بر اینکه صدام حسین احتمالاً در حال ساخت سلاح‌های کشتار جمعی است، شد.

یک سال قبل از آن، بر اساس خاطرات هانس کریستف فون اسپونک، دستیار سابق دبیرکل سازمان ملل متحد و هماهنگ کننده امور بشردوستانه در عراق، هاخشتاین – که به همراه هیئتی از کارکنان کنگره به عراق سفر کرده بود – «دریغ نکرد که بگوید به عراق برای دفاع از موضع تندرو کنگره و کاخ سفید آمده است.» فون اسپونک یادآوری می کند که هاخشتاین – باز هم یک سرباز سابق ارتش اسرائیل – ظاهراً “در حاشیه” با یک مقام عراقی ملاقات کرد تا در مورد “اسکان احتمالی چند هزار فلسطینی در مرکز عراق در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی” گفتگو کند.

به نظر می‌رسد هاخشتاین  و اطرافیانش قفل خاورمیانه را تا حدی از طریق منشور انرژی می‌بینند – ابزاری برای پیگیری همزمان روابط عادی و «رهایی» کشورها از اتکا به روسیه یا چین. او در سال ۲۰۱۶ با فهرست کردن پروژه های احتمالی خط لوله منطقه ای به کنگره گفت: «اجازه دهید واضح بگویم، انرژی اختلافات سیاسی در منطقه را حل نخواهد کرد، اما می تواند – و در واقع همین حالا هم توانسته است – مشوق هایی برای تسریع سازش سیاسی و تشویق مصالحه ایجاد کند. با این حال، موفقیت همه این طرح ها به همکاری بستگی دارد. اگر کشورها زیرساخت ها و دسترسی به بازار را به اشتراک بگذارند، میلیاردها دلار پس انداز خواهند کرد. اگر این منابع را به اشتراک نگذارند، بیشتر گاز باید در زمین بماند.» حتی چند ماه قبل، در یک رویداد، هاخشتاین هشدار داد: “ما هنوز انرژی را در جیب های جهان به عنوان یک ابزار، به عنوان یک سلاح استفاده می کنیم.”

سال گذشته، به سرعت اسرائیل مجوزهایی را برای چندین شرکت بزرگ انرژی برای اکتشاف گاز طبیعی در مرزهای دریایی فلسطین صادر کرده است. هاخشتاین ، به نوبه خود، اطمینان داده است که غزه “که توسط یک سازمان تروریستی کنترل نمی شود” می تواند منتظر فعالیت اقتصادی باشد. با اشاره به میادین فراساحلی نزدیک غزه، «به محض اینکه به روز بعد رسیدیم و این جنگ وحشتناک به پایان رسید، شرکت‌هایی وجود دارند که مایل به توسعه این میدان‌ها هستند.»

لوکاس راس، که با گروه محیط زیست دوستان زمین کار می کند، به زتیو گفت: دکترین هاخشتاین استفاده از منابع سوخت فسیلی برای تامین قدرت ژئوپلیتیکی است. “این به معنای خام ترین نوع شوونیسم انرژی است که برای مهمانی های کوکتل جورج تاون تغییر نام داده است.”

یک منبع وزارت امور خارجه که نسبت به هاخشتاین ابراز تحسین می کند، همچنین گفت که برداشت آنها از او این بود که او فراتر از تخصصش ارتقا یافته است – باهوش و وفادار، اما لزوماً با تمام واقعیت های موجود در صحنه هماهنگ نیست.

و اما در واقعیت، جنگ اسرائیل علیه غزه همچنان ادامه دارد. اینک جنگ اسراییل با لبنان هم داغ می شود. روز سه‌شنبه، نتانیاهو به مردم لبنان را تهدید کرد که با آزاد کردن لبنان از دست حزب‌الله، «لبنان را نجات دهند»، مبادا خشونت بیشتر منجر به «ویرانی و رنجی شود که در غزه می‌بینیم». در همین حال، به نظر می‌رسد وزارت امور خارجه ایالات متحده خود را از تعهد آهنین به آتش‌بس رها کرده و روز سه‌شنبه اعلام کرد که ایالات متحده از «اسرائیل برای انجام این حملات برای تخریب زیرساخت‌های حزب‌الله» حمایت می‌کند. و هاخشتاین، یک سرباز سابق اسرائیلی و مشاور انرژی بایدن که به صفوف بالای واشنگتن صعود کرده به یک چهره کلیدی تبدیل شده است که به تعیین مسیر همه چیز کمک می کند. هاخشتاین  زمانی گفته بود «من جذب تراژدی لبنان شده‌ام.» به نظر می‌رسد تراژدی کنونی با هزاران نفر کشته و صدها هزار نفر آواره لبنانی، ممکن است ساخته‌ی خود او باشد.

[i] https://substack.com/@premthakker/note/p-150066664?

[ii] https://www.politico.com/news/2024/09/30/us-israel-military-hezbollah-00181797

[iii] https://www.axios.com/2024/10/04/israel-lebanon-hezbollah-new-leader-us

[iv] https://x.com/amoshochstein/status/1842307321831342301

[v] https://zeteo.com/p/hezbollah-lebanon-and-israel-five

[vi] https://www.trtworld.com/magazine/can-the-us-envoy-to-the-middle-east-an-israeli-army-veteran-end-the-war-18177630

[vii] https://njjewishnews.timesofisrael.com/a-new-language-to-talk-about-day-schools/

[viii] https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/21/AR2006042101754.html

[ix] https://lda.senate.gov/filings/public/filing/e2f9bbf4-f084-46ec-8966-d9c4aca1974b/print/

[x] https://web.archive.org/web/20090226175326/http:/www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/af/118999.htm

[xi] https://www.kyivpost.com/post/10696

[xii] https://www.state.gov/biographies/amos-j-hochstein

[xiii] https://www.eenews.net/articles/meet-the-biden-energy-expert-whos-an-oval-office-regular/

[xiv] https://www.nytimes.com/2024/07/10/us/politics/amos-hochstein-lebanon-israel-biden.html

[xv] https://www.reuters.com/world/middle-east/lebanon-israel-set-approve-maritime-border-deal-2022-10-27/

[xvi] https://www.haaretz.com/opinion/2022-10-21/ty-article-opinion/.premium/americas-dishonest-brokers/00000183-f6b9-dd9c-af97-feff4ef50000

چاپ متن