همایش” کارنامه صد سال شعر زنان فارسی گوی” ۲۹-۲۸مهرماه ۱۳۸۸در دانشگاه الزهرا برگزار شد در حاشیه این همایش به گفتگویی کوتاه با خانم دکتر مریم حسینی دبیر علمی و خانم فاطمه راکعی رئیس این همایش نشستیم.
خانم دکتر حسینی هدف از برگزاری این همایش چیست؟
مریم حسینی: تاکنون همایش علمی درباره شعر زنان و معرفی آثار ونقد و بررسی آنها نداشتیم.من در مطالعه شعر زنان در جستجوی مقاله هایی بودم که با رویکرد نقادی علمی به آثار زنان شاعر پرداخته باشند،؛اما جز درباره فروغ فرخزاد و چند مقاله درباره سیمین بهبهانی که به همت علی دهباشی منتشر شده اند، آثار دیگری نداشتیم. درباره طاهره صفارزاده، پروین دولت آبادی، ژاله اصفهانی مقاله ای نداریم بنابراین من سعی کردم در حوزه های مختلف سفارش مقاله بدهم، دانشجویان نیزهمکاری کردند و چندین مقاله برای اولین بار در این همایش ارائه شده است.
به عنوان مثال در این همایش طنز در شعر زنان برای نخستین بار توسط خانم رویا صدر(طنزپزداز) بررسی شده است. همین طور با بررسی مجله عالم نسوان شاعران زن این مجله را که تاکنون نامی از آنها برده نشده است، پیدا کردیم و به معرفی آنها و آثارشان پرداخته ایم. درباره آثار نقد فمینیستی به طور کامل نوشته شده است. شعر” مهاجرت” ژاله اصفهانی که تاکنون یک مقاله هم درباره او نداشتیم در این همایش ارائه خواهد شد. متاسفانه درباره پروین دولت آبادی مقاله خوبی ارائه نشده بود.
همچنین از کارهای میمنت میرصادقی نسخه های کاملی برای بررسی در دست نبود. شعر خانم راکعی نیز اولین بار است که مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.همین طور ویژه نامه ای درباره شاعران زن معاصر به مناسبت این همایش منتشر کردیم که به معرفی و بررسی آثار زنان شاعر معاصر پرداخته است.
ارزیابی شما از همایش کارنامه صد سال شعر زنان فارسی گوی چیست؟
مریم حسینی: چنین همایش هایی در جهت آشنایی بیشتر مخاطبان عام وگاهی خاص با چهره های ادبی مهم است و کمک می کند به این حوزه ها علاقه مند شویم. به نظر من هدف از برگزاری کنفرانس های علمی فقط بالا بردن سطح علمی نیست بلکه هدف تشویق دانشجویان به انجام کارهای بهتر است. به این منظور بیشتر مقالات از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری پذیرفته شده است چرا که اینها آینده سازان ما هستند. در این همایش سعی شده فرصتی به دخترانی بدهیم که اصولا فرصتی برای حرف زدن ندارند به جای آنکه استادهای درجه اول مدام سخنرانی کنند و شما می بینید که دانشجویان از استانهای مختلف برای این همایش آمده اند.
گویا در همین یکی دو روز اخیر کتاب شما با عنوان “ریشه های زن ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی” توسط نشر چشمه منتشرشده است لطفا درباره برنامه های آینده خود نیز برای خوانندگان مدرسه فمینیستی بگویید؟
دکتر حسینی: سالهاست که درباره زنان و مشروطه کار می کنم، درباره زندخت و ژاله، مقاله هایی قبلا از من چاپ شده است. دغدغه من پیدا کردن شاعران خوب زن دوران مشروطه است. یکی از مشکلات ما عدم حضورنام زنان در تاریخ ادبیات ایران است و من با کمک دانشجویانم سعی داریم این شاعران را پیدا و آثارشان را معرفی کنیم- مثلابا بررسی مجلات زنان از جمله عالم نسوان- و یک تاریخ ادبیات جدید بنویسیم. “صدسال صد شعر” گلچینی از شعر زنان است که بزودی منتشر می شود. جریان شناسی شعرزنان نیز دغدغه دیگر من است که امیدوارم طی چند کار تحقیقاتی و پایان نامه بتوانم جریان شناسی شعرزنان معاصر ایران را منتشر کنم.
خانم دکتر حسینی با سپاس از وقتی که دراختیار ما قرار دادید .
—————————————————–
خانم راکعی لطفا درباره انگیزه های برپایی همایش«کارنامهی صد سال شعر زنان فارسی سرا» بگویید؟
فاطمه راکعی: در طول تاریخ شاهد تبعیض و ظلم بر زنان در عرصه های مختلف از جمله در حوزه هنر در جوامع مختلف منجمله ایران بوده ایم. ضمن اینکه در ایران کلا نقد علمی در حوزه شعر نداریم؛ اما این فقدان در عرصه شعر زنان بیشتر نمود دارد . حتی نقدها درباره شاعران مطرح زن که جایگاه تثبیت شده ای دارند آنچنان که درخور آثار آنها باشد علمی نیستند.
با همکاری و کمک اساتید ادبیات و منتقدین ادبی ایده این همایش که سالها در ذهنم بود در قالب پژوهشکده شعر و هنر الزهرا اجرایی شد. دراین همایش خارج از هر گرایش فکری،سیاسی و اجتماعی به لحاظ شعریت اشعار زنان مورد بررسی قرار گرفته است. برای نقد آثار شاعرانی چون پروین اعتصامی، ژاله اصفهانی، طاهره صفارزاده، ژاله قائم مقامی فروغ و سیمین بهبهانی هم فراخوان و هم سفارش مقاله دادیم.
این همایش را چگونه ارزیابی می کنید؟
فاطمه راکعی: این همایش با استقبال زیادی روبرو شد و پیشنهادهایی برای ایجاد دبیرخانه دائمی داشتیم اما خلاهایی هم داشت. درباره برخی شعرا یا مقاله نیامد یا مقاله قابل قبولی که مورد پذیرش هیئت داوران قرار بگیرد نداشتیم.
در پنل دوم روزچهارشنبه به مقاله هایی در نقد آثارشاعران زن نسل دوم و سوم برمی خوریم لطفا درباره جریان های شعری زنان در دوران معاصر توضیح بدهید؟
فاطمه راکعی: به نظر من یک جریان شعری جوان که من از آن با نام جریان فمینیستی – بومی یاد می کنم شکل گرفته است. جریانی که ضمن تلاش برای احقاق حقوق زنان در چارچوب فرهنگ اخلاقی،معنوی و ظلم ستیز ایرانی است.زنان ما آگاهانه و به طور طبیعی شعرهای بسیار خوبی سروده اند. بدون اینکه بخواهند دنیا را از دست مردان بگیرند با تربیت ایرانی ما که مرد و زن نمی شناسد بلکه به انسان معتقد است. خوشحالم که شاعران این جریان را در این همایش معرفی کرده ایم
