شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۰۹:۴۱

شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۰۹:۴۱

شاعره ای برای مادران زندانیان؟

يكي از شرط هاي قبول بازگشت سولژينينسين به ميهن، انتشار بدون سانسور كتاب - به صليب كشيده شده گان - آنا آخماتوا بود كه پيرامون اعدام و زندان محكومين و اعتراض و مقاومت زنان، مادران و همسران آنها است.

( ما و درس های ادبی شکست مسکو . شوهر، اعدام – پسر ، زندان – و همسر در تاشکند ! ) 
وزیر فرهنگ شوروی زمان استالین با اشاره به اشعار عاشقانه دوران جوانی و شبه عرفانی آنا احمدآوا یا( آنا اخماتوا )، او را شاعره ای میان راهبه و فاحشه نامید. خانم آخماتوا درسالهای قبل ازانقلاب اکتبر، در دوره دانشجویی در پاریس مدتی مدل زیبایی نقاشان و عکاسان آنزمان بود. او در سال ۱۸۸۹ درشهر اودسا، در کنار دریای سیاه چشم بجهان گشود.
آنا آخماتوا ازهمان آغاز، با اشعارش، جلب نظر تمام سلیقه ها نمود، حتا زمانیکه به جنبش مدرن ادبی – اوج گرایان – پرخاش میشد، منتقدین او را به حال خود گذاشتند. وی میگفت که هنر شعر ضرورتا واسطه حقایق تلخی نیز میباشد، گرچه شاعر گاهی مجبور است دستکش چپ را به دست راستش بپوشاند. شاید به این دلیل اشعار او بین سالهای ۱۹۲۳-۱۹۴۰ ممنوع و خود او از شورای نویسندگان اتحاد جماهیر شوراها! اخراج گردید. با اینهمه در زمان جنگ جهانی دوم برای حفاظت از جانش، او را به شهر تاشکند انتقال دادند تا او سرود – طوفان جنگ – را پیرامون مقاومت میهنی برای پخش در رسانه ها بسراید.
غیر از موضوعات عاشقانه شعرهای آغازین، او به مطرح نمودن نوعی اگزیستنسیالیسم فیمینیستی، اسطوره ها و مسایل تاریخی نیز پرداخت. گرچه شوهرش، نیکولای گومیلف، شاعر و منتقد مشهوربه اتهام ضدانقلاب بودن اعدام و پسر ۱۷ساله اش درسال ۱۹۳۴ دستگیر گردید. او میگفت که شرایط سیاسی ناگوار نباید بهانه ای برای ترک کشور ازجانب روشنفکران شود.
اهل نظر موضوع اصلی اشعار او را ثبت یادداشتهای روزانه در باره عشق نامیدند. او خالق بخشی از بهترین اشعارعاشقانه ادبیات روس است، گرچه غم و افسرده گی و سرخورده گی نیز دراشعارش مشهود است. توانایی خاص او این بود که براساس رنجها و دردهای شخصی، شرایط اجتمایی پیچیده را خطاب قرار دهد. اشعارش یادداشتهای روزانه ایستگاههای زندگی یک انسان حساس گرفتار سرنوشت هستند، زن شاعر جوانی که گرچه غمگین و بدبین، ولی امیدوار به تحولات اجتمایی است. غیراز درد و رنج، زیبایی و تنوع اندیشه، مقاومت و مبارزه تا آخرین لحظه، در اشعارش ملموس است. اشعار کوتاه عاشقانه اش قبل از انقلاب اکتبر، بین بخشی از شاعران جوان، سرمشق بودند. یکی از همسرنوشتان او یعنی ماندل اشتام مدعی بود که محتوای اشعار آخماتوا، ایده های غنی رمانهای قرن ۱۹ روسیه هستند، هر شعرش نوولی کوتاه، رمانی شاعرانه، و یا درامی احساسی است . و در پشت هر قهرمان شکاک و تیزهوش شعرش، خود او مخفی شده. شعر ساده و زنانه اش، اشاره ای است به تنهایی و بی کسی بخت برگشته گانی که وظیفه شاعر را دوچندان میکند.
همچون سایر شاعران جنبش -اوج گرا- او غالبا بازبان کنایه و اشاره و سانسور و سنبل سخن میگفت. او مینویسد که در هر شعرش چنان استعاره و مخفی بازی بکار میبرد که انگار آن با جوهر نامرئی نوشته شده.
درسال ۱۹۶۱ میسراید: نه زیر یک آسمان بیگانه./ نه زیر بالهای حمایت اجنبی،/ من آنزمان نیز درشورش مبارزه ماندم،/ جایی که متاسفانه/ خلق من نیز حضور داشت. یکی از اشعار آنا آخماتوا – حماسه وجدان – نام گرفت.
نام اصلی او آنا گورنکو و پدرش افسر نیروی دریایی وزارت بازرگانی بود.آخماتوا در پاریس به تحصیل حقوق و فلسفه پرداخت .او غیر از شاعری، سالها نیز مترجم بود. 
آنا آخماتوا درسال ۱۹۶۶ در ۷۷ سالگی در مسکو درگذشت او یکسال پیش از مرگ اجازه یافت تا برای دریافت دکترای افتخاری به دانشگاه آکسفورد سفر کند. بعد از ۲۰ مین کنگره حزب کمونیست شوروی، دوباره از او اعاده حیثیت شد و قدردانی گردید، بدون اینکه به جنبه های مذهبی بودن شعرش اشاره گردد.
از جمله اشعار مشهور آخماتوا: حماسه بدون قهرمان- نخستین پاییز- خاطرات و اشعار یادگاری- غروب- عهد و پیمان- در ستایش صلح- موجی سفید- سرود آخرین دیدار- آموختم که ساده و آگاهانه زندگی کنم- به صلیب کشیده شده ها- بازداشت در سپیده صبح- جادوگر صدساله- درمیان افکار و خاطرات- وتسبیح یا تاج گل- هستند.
از جمله موضوعات اشعارش: تنهایی شاعر غیر پرولتر درزمان خفقان، دیالوگهای شاعرانه با همعصران، اعتراض به اعدامهایی که خواننده را بیاد مریم مقدس و عیسی مسیح می اندازد، خاطرات، وداع، تراژدی جامعه و خلقی در شرایط زورگویی، احترام و یاد از مادرانی که در جلو دادگاهها، زندانها، بیمارستانها، و ادارات مسئول روزها در هراس و سرگردانی منتظر جوابی هستند، از هم پاشیده گی خانواده شخصی بدلیل اعدام و زندان نان آوران و غیره هستند.
گویا یکی از شرط های قبول بازگشت سولژینینسین به میهن، انتشار بدون سانسور کتاب – به صلیب کشیده شده گان – آنا آخماتوا بود که پیرامون اعدام و زندان محکومین و اعتراض و مقاومت زنان، مادران و همسران آنها است. 
آنا آخماتوا، پوشکین را معلم هنری شعر خود میدانست. به این سبب یکی از شخصیت های محوری دیالوگ های اشعارش، پوشکین است. او میگفت که کوتاهی، سادگی، و اصالت واژه های شاعرانه را از پوشکین آموخت. اشعارش چون پوشکین دارای محتوایی احساسی و فکری هستند. تعداد بیشماری از اشعار آخماتوا، هدیه و تقدیمی هستند به دوستان و همرزمان از جمله به: پاسترناک، ماندل اشتام، و بابل. مترجم هلندی اشعار آخماتوا، اورا یکی از برجهای غول آسای ادبیات ۲۰۰ ساله اخیر روس معرفی نمود، گرچه تعداد زنان ادیب ثبت شده در کتابهای تاریخ ادبیات آن کشور، تا زمان گورباچف از تعداد انگشتان تجاوز نمی کرد.
امروزه پیرامون اشعار آخماتوا گفته میشود که آنها نیز چون اشعار سایر اعضای گروه اوجگرایان، فاقد محتوای انعکاس فلسفی و انتقاد سیاسی مستقیم از واقعیات هستند.و مانند سایر -ادبیات سایه ای- ،فضای غیرآزاد با زبان اشاره و سنبل سروده شده اند. آخماتوا خود میگفت، هیچ موضوعی را مستقیم نگفتم. با این وجود اشعارش در دهه ۶۰ قرن گذشته منبعی برای الهام همعصران جوان شعر در شوروی شد. رقم قابل توجهی از اشعار اوپیرامون مادرانی است که شاهد -ستاره مرگ- بر فراز خانه خود هستند. دررابطه با جنبش ادبی اوجگرایان اشاره میشود که بلشویکها بعد از بقدرت رسیدن درسال،۱۹۱۷مانع هرگونه ادبیات موسوم به مدرن و غیرطبقاتی گردیدند.

Anna Achmatowa 1889-1966 

تاریخ انتشار : ۲۳ تیر, ۱۳۸۴ ۱۲:۴۰ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

سخن روز

حملۀ تروریستی در مسکو را محکوم می‌کنیم!

روشن است که چنین حمله‌ای نیاز به تیمی حرفه‌ای و سازماندهی و تدارکی نسبتاً طولانی و گسترده دارد. در عین حال، زود است که بتوان تحلیل جامع و روشنی از ابعاد پشت پردۀ این جنایت و اهداف سازمان‌دهندگان آن ارائه داد. هدف از این یادداشت کوتاه نیز  در وهلۀ نخست مکثی است بر قربانیان این حمله و حملاتی از این دست. قربانیانی که تنها سهم‌شان از سازمان‌دهی و تدارک چنین جنایاتی و علل پشت پردۀ آن، هزینه‌ای است که با جان و سلامتی‌شان می‌پردازند.

مطالعه »
یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
آخرین مطالب

اندیشه سیاسی مصطفی تاجزاده – گفتگوی ملی برای اصلاحات ساختاری

آنچه اندیشه مصطفی تاجزاده را به عنوان یک سیاستمدار برجسته می‌کند تاکید وی بر ضرورت گفتگوی ملی بجای تشویق تضاد ‏قهرآمیز، و نیز اصلاحات ساختاری به جای انقلاب و فروپاشی است. نکاتی برجسته و زیربنایی در تاریخ معاصر ایران که توجه به آنها ‏کمیاب و نادر است.

انتخابات ونزوئلا در مسیر تأئید اجتماعی…

جمهوری بولیواری ونزوئلا، علیرغم تحریم‌های آمریکا، همچنان مسیر سوسیالیستی را که توسط هوگو چاوز پایه گذاری شده است، پی می‌گیرد. علاوه بر این، بر خلاف سایر کشورهای آمریکای لاتین، که آن‌ها نیز مدعی برنامۀ چپ هستند، ونزوئلا ثبات و ناسازگاری خود را با هژمونی آمریکا نشان می‌دهد.

به‌مناسبت روز کارگر: درباره ادبیات و سینمای کارگری (بخش اول ادبیات کارگری)

از حدود یک قرن پیش که جنبش مشروطیت در ایران شکل گرفت و نقش توده مردم در مناسبات اجتماعی-سیاسی پر رنگ شد، ادبیات نیز نوبه خود به این موضوع حساسیت نشان داد. .. شاعر به جای توجه به درباریان و ساکنانش به توده مردم پرداخت…

بیانیه حزب اتحاد ملت ایران به مناسبت روز کارگر…

رشد ۶۸.۴درصد خط فقر در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، طبق آخرین محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس، شاخصی است که نشان می‌دهد چه فشاری بر طبقات جامعه ایران و به‌خصوص کارگران می‌رود؛ فشاری که با تورم حدود ۴۰درصد مضاعف می‌شود.

جنبش کارگری متحد و فراگیر با رهبری دمکراتیک مبتنی بر خرد جمعی…

فرا رسیدن اول ماه‌ مه روزجهانی کارگر، جشن جهانی و روز همبستگی بین‌‌‌‌‌المللی کارگران را به شما کارگران و زحمتکشان جهان، به همه آنهایی که برای بهروزی و سعادت کارگران و زحمتکشان، برای آنان که بخاطر صلح، آزادی و عدالت اجتماعی و ساختن جهانی عاری از ستم طبقاتی، جنسیتی و … تلاش می‌‌‌‌‌‌‌‌ورزند، تبریک می‌‌‌‌‌‌‌‌گوییم.

یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
بیانیه ها

روز جهانی کارگر بر کارگران، زحمت‌کشان و پیکارگران راه سوسیالیسم خجسته و پیروز!

تدوام و استمرار مبارزۀ شما تکیه‌گاه و نقطه امید نیروهای چپ و عدالت‌خواه و دیگر نیروهای آزادی‌خواه برابری‌طلب ایران و جهان برای ساختن ایران و جهانی بهتر است؛ جهانی که در آن هیچ انسانی اسیر ولع سیری‌ناپذیر سرمایه و شرایط تحمیلی غول‌های بازار سرمایه نباشد، جهانی که  نظام غارتگر اقتصادی و اجتماعی و حاکمان مستبد دیگر قادر نباشند برای کسب سود و قدرت زندگی انسان‌ها را در جنگ و خونریزی بیهوده تباه کنند.

مطالعه »
پيام ها

دانشجویان آمریکایی در اعتراض به ادامه نسل کشی فلسطینیان توسط اسرائیل دانشگاه ها را به تصرف خود در آوردند!

سازمان فداییان خلق ایران(اکثریت)-حوزه آمریکا ضمن اعلام حمایت کامل از مبارزه دانشجویان و استادان در تمامی دانشگاه های آمریکایی شرکت کننده در این جنبش، به مقاومت نسل نوین دانشجویی درود میفرستد و برای ایشان در شکستن فضای تاریک تحمیل شده و تا موفقیت نهایی پیروزی آرزو می‌کند.

مطالعه »
بیانیه ها

روز جهانی کارگر بر کارگران، زحمت‌کشان و پیکارگران راه سوسیالیسم خجسته و پیروز!

تدوام و استمرار مبارزۀ شما تکیه‌گاه و نقطه امید نیروهای چپ و عدالت‌خواه و دیگر نیروهای آزادی‌خواه برابری‌طلب ایران و جهان برای ساختن ایران و جهانی بهتر است؛ جهانی که در آن هیچ انسانی اسیر ولع سیری‌ناپذیر سرمایه و شرایط تحمیلی غول‌های بازار سرمایه نباشد، جهانی که  نظام غارتگر اقتصادی و اجتماعی و حاکمان مستبد دیگر قادر نباشند برای کسب سود و قدرت زندگی انسان‌ها را در جنگ و خونریزی بیهوده تباه کنند.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

اندیشه سیاسی مصطفی تاجزاده – گفتگوی ملی برای اصلاحات ساختاری

انتخابات ونزوئلا در مسیر تأئید اجتماعی…

به‌مناسبت روز کارگر: درباره ادبیات و سینمای کارگری (بخش اول ادبیات کارگری)

بیانیه حزب اتحاد ملت ایران به مناسبت روز کارگر…

جنبش کارگری متحد و فراگیر با رهبری دمکراتیک مبتنی بر خرد جمعی…

نیاز انسان از خود بیگانه به ادبیات سرگرم کننده…