نظارت بر امنیت و بهداشت محیط‌های کار صفر است
در ماه‌های اخیر افزایش مرگ و میر کارگران به واسطه سختی کار به یکی از موضوعات مهم تبدیل شده است. هرچند پزشکی قانونی از آمار یک هزار و ۱۰۱ نفری حوادث کار در سال ۹۱ خبر می‌دهد چندی پیش چند انفجار در معادن کشور به آمار مرگ و میر ناشی از حوادث کار افزود. یکی از دلایل اساسی در بروز حوادث ناشی از کار استانداردسازی محیط کار است که به‌طور معمول در محیط‌های کار به‌ویژه معادن به خوبی رعایت نمی‌شود
به‌طور مثال یکی از دلایل اصلی گرفتار شدن معدنچیان در حوادث اخیر محیط‌های معدنی، گیر افتادن آنها در تونل‌ها و مسیرهای حفاری شده است که عموما در محیط حبس شده و تا رسیدن نیروهای امداد جان خود را از دست داده‌اند. یکی از دلایلی که به گفته کارشناسان بهداشت محیط مانع اجرای صحیح قوانین کار به‌ویژه در محیط‌های کاری بوده است نبود نظارت صحیح در کارگاه‌ها و محیط‌های کاری است.
نبود قوانین سختگیرانه برای کارفرمایان
محمود قدیری، معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی در این رابطه به «ملت ما» می‌گوید: رعایت نکات ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی و محیط‌های کارگری هنوز از سوی کارگران و کارفرمایان رعایت نمی‌شود او می‌افزاید: نگاهی گذرا به وضع ساختمان‌های در حال ساخت نشان می‌دهد که به شکل میانگین کمتر از ۱۰ درصد کارگران موارد ایمنی در ساختمان‌ها را رعایت می‌کنند و در حال حاضر این رقم به تعداد کمتری هم رسیده است. به نظر آنها استفاده از کلاه ایمنی یا دستکش و لباس‌های مطمئن قدرت مانور را در کار از آنها می‌گیرد. او می‌افزاید: این برداشت در طولانی مدت ممکن است جان خیلی از این کارگران را بگیرد.
قدیری با اشاره به رعایت نکردن حداقل‌های نکات ایمنی در محیط‌های کارگاهی و کارگری ادامه می‌دهد: فرهنگ ایمن‌سازی عامل مهمی در کاهش خسارات ناشی از حوادث کار است. این کارشناس و مسئول در سازمان آتش نشانی با اشاره به دو فاکتور شناخت و اعتقاد به خطرات ادامه می‌دهد: تقریبا همه می‌دانند که نداشتن دستکش در محیط‌هایی که با برق سر و کار دارند میتواند منجر به برق گرفتگی شود اما خیلی از برق کاران این موضوع را رعایت نمی‌کنند چراکه اعتقادی به آن ندارند.
برای اجرای صحیح قوانین بهداشت و ایمنی کار لازم است همزمان با شناخت قوانین و اصول به آنها ایمان آورد. قدیری با بیان اینکه قوانین ما هرچند هم خوب باشد نیاز به مجری دارد می‌افزاید: مشکل اساسی ما نبود مجریان کارآمد است با وجود آن‌که ایمنی مطلق در هیچ جای دنیا میسر نمی‌شود اما وجود مجریان سختگیر و آشنا به کار میتواند تا درصد بالایی از آمار مرگ و میر ناشی از حوادث کار بکاهد.
نظارت‌های ضعیف بر محیط‌های کارگری و ساختمانی
معاون پیشگیری سازمان محیط زیست می‌افزاید: در قوانین ساختمان در حال حاضر آیین نامه وزارت کار به نکاتی مهم اشاره داشته است اما نه نظارتی دراین زمینه صورت می‌گیرد و نه چندان می‌توان به اجرای صحیح قوانین امیدوار بود. قدیری با اشاره به جریمه‌های سنگین در کشورهای توسعه یافته در عمل نکردن به قوانین می‌افزاید: در این کشورها جریمه‌های سنگین برای کارفرمایانی که محیط ایمنی برای کارگران مهیا نمی‌کنند در نظر گرفته میشود و همین نکته موجب میشود تا کارفرمایان تامین نیازهای ایمنی کارگران را به صرف هزینه‌های زیاد به عنوان جریمه ترجیح دهند کاری که در کشور ما اجرا نمی‌شود.
قدیری با اشاره به گودبرداری‌های غیر اصولی به عنوان یکی دیگر از دلایل مرگ و میر کارگران می‌افزاید: در کشورهای توسعه یافته اگر گودبرداری‌ها برای ساخت و ساز همچون کشور ما انجام شود ادامه کار متوقف و جریمه‌های سنگین در نظر می‌گیرند در حالی که در کشور ما کارگران گودبرداری را به شکل عمودی انجام می‌دهند که به‌راحتی موجب ریزش و حبس کارگران میشود.
او با بیان اینکه در قانون کار در حوزه گودبرداری‌ها ۱۰ روش وجود دارد که کارفرمایان خیلی کم به آن توجه دارند. این مقام مسئول در آتش نشانی با تاکید بر اینکه درونی‌سازی فرهنگ ایمنی کار با تبلیغات عمومی امکان پذیر نیست می‌افزاید: همه مسائل از طریق رسانه‌ها قابل اجرا نمی‌شود گاهی اعمال قوانین سختگیرانه‌تری لازم است.
تحقیقات ما نشان می‌دهد سایر کشورهایی که در این حوزه از ما جلوتر قرار دارند با قوانین سخت و جریمه‌های سنگین شروع کرده و پس از ایجاد این فرهنگ تقریبا ایمنی کار در این کشورها رعایت شده است. قدیری می‌افزاید: در کشور ما موضوع دیگری که در افزایش مرگ و میر کارگران ناشی از سختی کار رخ داده است نبود تناسب بین حجم کار کارگران با جثه و موقعیت کارگران است که این موضوع با افزایش قوانین سختگیرانه و نظارت ناظران بهبود می‌یابد.
طبق گزارش پزشکی قانونی مرگ و میر ناشی از حوادث کار در هفت ماهه امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۲۴ درصد افزایش داشته و از ۸۸۰ نفر در هفت ماهه سال گذشته به ۱۱۰۰ نفر در سال جاری رسیده است. آمارهای ۶ساله نشان می‌دهد روزانه ۳ کارگر قربانی حوادث می‌شوند.
سقوط از بلندی رتبه اول مرگ ومیرهای حوادث کار
سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: در هفت ماهه سال جاری یکهزار و ۸۶ مرد و ۱۵ زن بر اثر حوادث کار در کشور جان باخته‌اند. بر اساس آمارهای موجود سقوط از بلندی با ۴۵۶ فوتی (۴۵۳ مرد و سه زن) رتبه اول مرگ‌های ناشی از حوادث کار را به خود اختصاص می‌دهد، همچنین اصابت اجسام سخت با ۲۳۶ فوتی (۲۳۵ مرد و یک زن)، برق‌گرفتگی با ۱۷۳ فوتی (۱۷۲ مرد و یک زن)، سوختگی با ۶۴ فوتی (۵۸ مرد و شش زن) و کمبود اکسیژن با ۳۴ فوتی مرد در رتبه‌های بعدی مرگ بر اثر حوادث کار قرار دارند.
در هفت ماهه امسال بیشترین مرگ‌های ناشی از حوادث کار با ۱۷۷ مورد در شهریورماه و کمترین آن با ۱۰۹ مورد در فروردین‌ماه ثبت شده است، مرگ‌های ناشی از حوادث کار مهرماه امسال نیز نسبت به مهر ماه سال گذشته رشد زیادی داشت، به‌طوری که از ۱۰۹ فوتی در مهر ماه سال گذشته به ۱۷۴ مورد در مهرماه امسال رسید که این افزایش، معادل ۶/۵۹ درصد رشد است. طی این مدت همچنین استان‌های تهران با ۱۴۰ فوتی (همگی مرد)، اصفهان با ۹۴ فوتی (همگی مرد) و خراسان رضوی با ۷۲ فوتی (۷۱ مرد و یک زن) بیشترین و استان‌های چهارمحال و بختیاری با دو فوتی، خراسان جنوبی با سه و زنجان با چهار فوتی کمترین موارد مرگ بر اثر حوادث کار را داشته‌اند.
بر اساس بررسی‌های سازمان پزشکی قانونی کشور در ۱۰ سال گذشته (۱۳۸۱ الی ۱۳۹۰)،۹ هزار و ۶۲۵ نفر بر اثر حوادث کار در کشور جان باختند که بیشترین آن با یکهزار و ۵۰۷ فوتی در سال ۱۳۹۰ وکمترین آن با ۴۶۱ فوتی در سال ۱۳۸۱ ثبت شده است. گفتنی است مرگ و میر حوادث کار از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ سیر صعودی داشت اما در سال ۱۳۸۸ با کاهش این آمار در کشور مواجه بودیم، این درحالی است که مرگ بر اثر حوادث کار در سال ۱۳۹۰ نسبت به سال قبل از آن مجدداً افزایش یافت و۹/۱۶درصد بیشتر شد. یادآور میشود مطابق آمارهای موجود به‌طور متوسط در هر سال ۹۶۳ نفر و روزانه ۷/۲ نفر بر اثر حوادث کار در کشور جان خود را از دست می‌دهند.
