تداوم سقوط پرشتاب قیمت نفت، ارایە بودجە سال آیندە بە مجلس، از سرگیری مذاکرات هستەای با کشورهای ۵+١ در ژنو، بازتاب سخننان روحانی در سمینار مبارزە با فساد، بکارگیری تدابیر مختلف برای جلوگیری از تشکیل اجتماعات در روز جهانی حقوق بشر و تداوم اعتراضات کارگری از مهمترین رویدادهای هفتە گذشتە ایران بودند.
سقوط قیمت نفت کە از مدتی پیش آغاز شدە بود، در هفتە گذشتە شتاب کم سابقەای پیدا کرد و بە زیر ۶٠ دلار برای هر بشکە سقوط کرد و حتی بیش از آنچە کە کارشناسان خبرە اقتصادی داخلی و خارجی پیشبینی کردە بودند تنزل یافت و بە همراە خود بحران های بی ثبات کنندەای را برای بسیاری از کشورها، بویژە برای اقتصاد های متکی بە نفت منجملە ایران با خود بە همراە آورد و حتی ثبات مالی کشور صنعتی قدرتمندی مانند روسیە را دستخوش تغییر نمود.
اگر چە بعید بە نظر می رسد کە روند سقوط قیمت نفت همچنان بە صورت طولانی دامە پیدا کند، ولی چنانچە قیمت در سطح کنونی باقی بماند و افزایش نیابد، همین مقدار سقوط در کل اقتصاد در هم تنیدە شدە جهان و بە تبع آن، در تغییر آرایش سیاسی و مراودات کنونی در داخل و میان کشورها اثرات مختلف خواهد گذاشت و ممکن است بە تنش های داخلی و بین المللی دامن بزند.و پیامد هایش گرچە نە لزوما بە یک اندازە، دامن همە را بگیرد.
یکی از پیامدهای سقوت فاحش قیمت نفت بی اعتبار شدن بودجە دولت برای سال آیندە بە دلیل محاسبە غلط نفت بر مبنای بشکەای ٧٢ دلار است. در واقع دولت بودجە را هنوز بە مجلس ندادە، یا باید جهت اصلاح پس بگیرد، یا بە امید موقت بودن قیمت کنونی نفت همین بودجە را پس نگیرد و از آن دفاع کند.
از آن دشوارتر اما، در هر صورت پیدا کردن منابع مالی جایگزین برای جبران کسری بودجە بە جای پول نفت است. از این رو بە نظر میرسد روند تصویب بودجە امسال دولت، گذشتە از کم و کیف آن، در مجلس بە مراتب دشوارتر از سال گذشتە باشد.
حملە رئیس جمهور در سمینار “مبارزە با فساد” بە سپاە پاسداران در هفتە گذشتە، کە توسط دولت تدارک دیدە شدە بود، در داخل و خارج انعکاس گستردەای پیدا کرد و بە بحث های کە بخاطر افشای بخش های از فساد های مالی کلان و گستردە مقامات ریز و درشت حکومتی بە راە افتادە بود دامن زد. روحانی با اشارە بە تجهیز شدن سپاە بە اسلحە، رسانە و امکانات مالی، تلویحا سپاە را بە عنوان عامل اصلی فساد موجود معرفی کرد. حملە علنی و صریح روحانی علیە سپاە بە نظر می رسد واکنش محدود حساب شدەای باشد نسبت بە تقاضا ها و فشارهای فزایندە فرماندهان سپاە و بسیج برای واگذار کردن بنگاەها و پروژەهای اقتصادی بە این دو نهاد و تشکیل “دولت در سایە” توسط نهادهای امنیتی وابستە بە سپاە کە خبر آن بە تفصیل قبلا توسط سایت سهام نیوز منتشر شد.
همچنان کە پارەای از مطلعین سیاسی بە درستی گفتەاند فسادهای کە تا کنون غالب شان با حساب و کتاب فاش شدەاند، بخش کوچکی یا بە قول مسئولین دولتی، تنها ۵%از فسادها یی هستند کە رخ دادەاند.
دولت با وجود اینکە با تشکیل سمینار تظاهر بە مبارزە با فساد می کند، اما خودش حاضر نیست در این جهت خیلی پیش برود.و بە قول دولتیان بە رغم در اختیار داشتن آمار فسادها فعلا بە افشای ۵% آن ها قناعت کردەاند! ظاهر روحانی قصد دارد سیاست شلاق و هویج را در برخورد با سپاە بکار ببندد. او در حالیکە سپاە را منشاء فساد در دستگاە حکومت معرفی می کند، و قدرت مالی این نهاد را از عوامل فساد می داند بودجە آن را حتی با وجود دشواری مالی افزایش می دهد. این همان سیاست شلاق و و هویج است. اما مشکل این جاست، کە سپاە بە تکەای از کیک راضی نیست و همە کیک را یک جا طلب می کند. کما اینکە اختصاص ١٢ میلیارد تومان بودجە بە موسسە روحانی مرتجعی مثل مصباح و بودجە های آشکار و پنهانی از این دست کە بە حساب جیب مردم بە آن ها دادە میشوند همان حکم را دارد. مبارزە با فساد ملزوماتی مانند پدیرش حق فعالیت آزادانە سندیکاها و نهاد های مردمی، رسانە های آزاد و احزاب واقعی دارد، کە خود دولت تا حالا بە جای آنکە تن بە پذیرش آن ها دهد در مقابلشان قرار گرفتە.
نیروهای امنیتی در هفتە گذشتە کە خود را برای مقابلە با حرکت هایی کە قرار بود بە مناسبت (١٠ دسامبر روز جهانی حقوق بشر) برگزار شود از پیش آمادە کردە بودند، باردیگر خانم نسرین ستودە و همسرش را کە عازم شرکت در مراسم روز جهانی حقوق بشر مقابل ساختمان کانون وکلا در تهران بودند بە منظور بهم زدن مراسم جند ساعت بازداشت کردند. با این وصف مراسم با شرکت، عدەای از موسسان “لگام” سازمانی کە با هدف لغو اعدام تشکیل شدە برگزار و بیانیەای نیز توسط این نهاد در ارتباط با حقوق بشر منتشر شد. علاوە بر آن تعدادی از زندانیان سیاسی و چند سازمان حقوق بشری با انتشار اعلامیە های جداگانە روز جهانی حقوق بشر را گرامی داشتند و خواستار پایان دادن بە نقض حقوق بشر و رعایت منشور جهانی حقوق بشر توسط دولت شدند. در میان ایرانیان تبعیدی اما روز جهانی حقوق بشر بە شکل گستردە تر از گذستە گرامی داشتە شد و بیانیە های زیادی با درخواست اجرای منشور جهانی حقوق بشر منتشر شدند. وسعت مراسم های بزرگداشت روز جهانی حقوق بشر امسال نشان داد کە مئسلە حقوق بشر بە صورت روزافزونی در میان ایرانیان جا باز نمودە و فراگیر شدە است. دولت و حکومت اما علاوە بر ایجاد معامنت بر سر راە برگزاری این روز، در مورد آن سکوت کردند. دولت حتی نخواست در این روز حرفی از “منشورحقوق شهروندی” کج و کلەای کە توسط معاون حقوقی رئیس جمهور حدود یک سال پیش، تنظیم و منتسر کرد و وعدە تکمیل و ابلاغش را دادە بود، یا کلامی در مورد اعتصاب غذای زندانیان سیاسی ارومیە کە از ٢۶ روز پیش شروع شدە و همچنان ادامە دارد، یا در مورد بهنام ابراهیم زادە کارگری کە در زندان نزدیک دوهفتە است در اعتصاب غدا بە سر می برد بگوید.
حتی در حول و حوش این روز تعدادی از فعالین کارگری عصو کمیتە هماهنگی، بخاطر فعالیت های صنفی و ترساندن کارگران بازداشت و زندانی شدند.
با این وصف، این بازداشت ها کە با اعتراض و تجمع خانوادە بازداشت شدگان مواجە شد، نتوانست از شمار اعتراضات و اعتصابات فزایندە کارگری بکاهد و چندین اعتصاب و اعترض کارگری تازە در واحد های مختلف شکل گرفتند. تجمع ٧٠٠ نفر از پرستاران کە از شهرهای مختلف بە دعوت، “خانە پرستار” روز یکشنبە گذشتە در مقابل دفتر رئیس جمهور یک تجمع اعتراضی علیە بی توجهی مئسولین بە حقوق شان و بە تبعیض و بی عدالتی برگزار کردند، یکی از مهمترین اعتصابات مزدبگیران بود. قبل از آن نیز رئیس خانە پرستار را بخاطر اعتراض بە تبعیض و بی عدالتی و بی توجهی مسئولین بە مطالبات پرستاران از محل کارش تبعید کردە بودند، اما این تنبیە و تضعیقاتی از این قسم، مانع تجمع پرستاران نشد.
مداکرات هستەای میان ایران و ۵+١ در پایان هفتە گذشتە، در ژنو از سر گرفتە شد. بنا بە گزارشاتی کە پیرامون این دور از مذاکرات منتشر شدە، محورهای اصلی اختلافات ایران و ۵+١ میزان غنی سازی اورانیوم، مدت زمان توافق نهایی و نحوە لغو تحریم هاست.
با وجود تلاش هایی کە از سوی اسرائیل، عربستان سعودی، جمهوریخواهان آمریکا وطیفی از افراطیون حکومتی برای بە شکست کشاندن مذاکرات در جریان است، اما بە نظر می رسد کە تمایل برای دست یافتن بە توافق بین دو طرف همچنان قوی است. گفتگو های پیاپی جان کری با ناتانیاهو و اظهارات اخیر ناتان یاهو کە ادعا کرد او مانع امضاء توافق با ایران شدە و برخورد دولت فرانسە با موضوع نشان از آن دارند کە مشکل آمریکایی ها الان دیگر بیشتر معطوف بە قانع کردن اسرائیل و متحدین آمریکا قبل از انعقاد قرارداد نهایی با ایران است.
بە هر جهت آیندە و اوضاع هیچکدام بە سود ایران و حتی بە سود دولت اوباما نیستند و بیم آن می رود کە اگر قرارداد نهایی زودتر بە امضا نرسد، دور بە دست مخالفین توافق بیفتد و موانع سختری بر سر راە توافق بوجود آید کە آنرا ازدسترس دور کند. شکست مذاکرات واقعا برای ایران فاجعە است. فاجعەای بە مراتب پر هزینەتر و دردناکتر از فاجعە ادامە جنگ پس از پیروزی خرمشهر. خطای دوران جنگ ایران و عراق نباید درمناقشە هستەای تکرار شود. حتی بە قیمت دست برداشتن از غنی سازی.
