کوبانی، سوریه – هنگام ورود به کوبانی، نمی دانستم چه در انتظارم است. در آن شب غلیظ، دیدن اطراف غیرممکن بود. صرف نظر از عوعوی گاهگدار سگهای ولگرد، صدای چندانی هم به گوش نمی رسید. صبح، وقتی دیدم بیشتر ساختمانهای اطرافم هنوز پابرجایند، تعجب کردم. طرف غربی شهر، جائی که من بودم، آشکارا از گزند نبردهای سخت بین یگانهای مدافع مردم کرد (ی.م.م.) و نیروهای دولت اسلامی در امان مانده است.
شگفت این که هنوز تعداد قابل توجهی از شهروندان در شهر باقی مانده اند. کافی است در خیابانهای غربی شهر قدمی بزنید تا کودکانی را که به هر سو دوانند و مشغول بازی، ببینید. انگار هیچ طوری نشده است. بسیاری از کسانی که در شهر مانده اند، به نیروهای ی.م.م. پیوسته اند تا در دفاع از شهرشان در برابر دولت اسلامی سهیم باشند.
کوبانی، هر چقدر هم که ساکنان کنونی آن آرام و فارغ از ترس به نظر برسند، هنوز جای بسیار خطرناکی است. روز ۱۶ دسامبر ۳ نفر از اهالی غیرنظامی در اثر ترکش خمپاره های دولت اسلامی، که مدام به مناطق تحت کنترل ی.م.م. شلیک می شوند، کشته شدند. صبح همان روز، پدری با پسر و همسایه اش قربانی شده بود. پدر، که احمد عبود نام داشت، مرد عربی بود که با زنی کرد ازدواج کرده بود. پس از اشغال ده او توسط دولت کوبانی، او در کوبانی پناه آورده بود. در کوبانی، همسر و دخترش او را نجات داده بودند. ابویاسین، یکی از همسایگان عبود، می گوید: “مرد بسیار خوبی بود. ما به وقت نیاز به هم کمک می کردیم. او می خواست پس از آزادی ده اش، به آنجا برگردد.”
خیابانهای کوبانی پر از موشکهای منفجر شده و نشده اند. یکی از انواع آنها که جنگجویان دولت اسلامی خودشان درست می کنند، خمپارۀ جهنم نامیده می شود. یک کپسول گاز بزرگ، که در جاهای دیگر دنیا به کار پخت و پز می آید، به یک لولۀ درازجوش می شود؛ لوله هم یک دم چند پره دارد؛ همین.
رودرروئی میان نیروهای کرد و جهادگرایان دولت اسلامی، توجه جهان را به سمت این شهر ناشناختۀ شمالشرقی سوریه کشید. احساس غرور همه جا [در میان کردها] موج می زند. مبارزان کرد و شهروندان عادی از این که بیش از ۳ ماه است که شهر کوچک شان را در برابر ماشین مقدر و وحشی دولت اسلامی حفظ کرده اند به خود می بالند. تجربۀ آنان خلاف بسیاری مناطق دیگر، در سوریه وعراق، است که در عرض چند روز به دست دولت اسلامی افتادند.
صدای جتهای جنگندۀ “نیروهای ائتلاف” که در بالای سر در پروازند، جنبۀ ثابتی از زندگی در کوبانی است. شب ۱۴ دسامبر این جنگنده ها در پاسخ به عملیات دولت اسلامی برای شکستن خط جبهۀ شرقی و جنوبی ی.م.م.، ۱۲ بار مواضع آن را بمباران کردند. این، سنگین ترین نبرد در هفته های اخیر بوده است.
علاوه بر مبارزان ی.م.م.، واحدهائی از پیشمرگه های کرد عراقی و ارتش سوریه آزاد (ا.س.آ.) نیز در کوبانی می جنگند. پیشمرگه ها بیشتر در خطوط عقبی جبهه مستقر اند و به عنوان واحدهای پشیتبان عمل می کنند. وقتی نیروهای دولت اسلامی دست به حمله و خمپاره پرانی می زنند، می توان تشخیص داد که پیشمرگه ها هم دست به شلیک خمپاره و توپ و دیگر سلاحهای سنگین می زنند. نیروهای ا.س.آ. را تصادفاً می توان در خیابانها دید. مقامات محلی می گویند که که فقط یک گروه از این نیرو، یعنی گردان خورشید شمالی، نقش فعالی در نبردها ایفا می کند.
یکی از نقاط مورد توجه خاص در کوبانی، مرز رسمی آن با ترکیه است: دروازۀ مرزی مورسیتپینار. در روز ۲۹ نوامبر حوالی ساعت ۶:۰۰، در هنگامۀ نبرد سنگینی میان نیروهای کرد و جنگجویان دولت اسلامی بود که یک فعال انتحاری با یک زره پوش نظامی حامل بمب به درون دروازه راند و آن را منفجر کرد. اثر انفجار و خرابی بزرگ ناشی از اصابت زره پوش و باقیمانده های دروازه گواه ابعاد حادثه اند.
بعضی از فرماندهان ارشد ی.م.م. در آن موقع در ساختمانی در نزدیکی دروازه خوابیده بودند. حضور آنان به اقدام سریع علیه نیروهای دولت اسلامی که می کوشید از این رخنه به درون کوبانی نفوذ کند، کمک شایانی کرد. تنها پس از حدود ۱۵ ساعت نبرد، نیروهای کرد توانستند نیروهای دولت اسلامی را پس بزنند و مانع از ورود آنان به شهر شوند.
مقامات کرد کوبانی هنوز از این بابت سردرگم اند و بی درنگ انگشت اتهام را متوجه ترکیه می کنند، که به نیروهای دولت اسلامی امکان داد از سمت ترکیه از دروازه عبور کنند. فیلمهای ویدئوئی نبردها و صحنه های گرفته شده از دروازۀ مرزی قویاً مؤید ادعای کردهاست، دایر بر این که عملیات دولت اسلامی در واقع از سمت تحت کنترل ترکیه آغاز شده بوده است. مقامات ترکیه این ادعا را که جهادگرایان برای حمله از منطقه تحت حاکمیت آنان استفاده کرده اند، رد می کنند.
عصمت شیخ حسن، وزیر دفاع حکومت محلی در کوبانی، می گوید: “ما می دانیم که ترکیه با دولت اسلامی به ملایمت رفتار می کند. اما نمی توانستیم باور کنیم که تا آنجا پیش بروند که به دولت اسلامی اجازه دهند برای حمله به ما از خاک ترکیه عبور کند. البته ما نمی دانیم که آیا این اقدام با اطلاع مقامات ارشد ترکیه صورت گرفته است یا کار مقامات محلی بوده است.” او همجنین می گوید که نیروهای ی.م.م بعضی ساختمانهای مرزی در سمت ترکیه را اشغال کردند و فقط هنگامی با بار برگشت سربازان ترک به پستهاشان بود، که انها با تخلیۀ ساختمانهای مذکور موافقت کردند.
مبارزان کرد توانسته اند در هفته های اخیر موفقیتهای بیشتری علیه دولت اسلامی کسب کنند. حملات هوائی “ائتلاف” و مشارکت پیشمرگه ها نقش مهمی در تقویت قابلیتهای آفندی و پدافندی ی.م.م ایفا کرده اند. مبارزان کرد از روحیه ای عالی برخوردارند. آنها به بازگرفتن کامل شهد خوشبین اند، اما گرفتن منطقۀ کوبانی، منطقه ای با حدود ۴۰۰ روستا را امری بلندمدت می دانند.
علاوه بر مبارزان مرد سوری، کردهائی از ترکیه و مبارزانی از ایران و الجزایر نیز در صفوف ی.م.م دیده می شوند. اردال، یک جوان کرد ۱۹ ساله از ترکیه، در خیابانهای کوبانی نه چندان دور از دروازۀ مرزی، با شادمانی با من روبرو شد. او پانسمانی بر گردن داشت تا زخمی را که در اثر اصابت ترکش خمپاره ایجاد شده بود، درمان کند.
اردال خندان می گوید: “دولت اسلامی برای ترساندن دشمنان خود گردن مردم را می زند. این جنگ روانی است. آنها می خواهند دشمنانشان را به فرار مجبور کنند. اما ما را نمی توانند. ما ثابت کردیم که آنها چندان هم که ادعا می کنند قوی نیستند. اگر ترسیده بودیم، نمی توانستیم امروز اینجا باشیم و این قدر در برابر آنها ایستاده باشیم”.
روز ۲۳ دسامبر ۲۰۱۴، مبارزان کرد صدمین روز حفظ سرزمین شان در برابر دولت اسلامی از سر گذراندند.
