تأثیر این انشعاب در پراکنده سازی نیروهای جنبش فدائی و شکست های پیاپی، چه در درون تشکیلات های گوناگون شکل گرفته پس از این انشعاب و چه در صحنه سیاسی کشور، و خدشه وارد آمدن به اعتماد در رابطه میان «فدائی با فدائی» و نیز «مردم با فدائی»، را هنوز نیز می توان دید و در صورت نپرداختن به آن با نگاهی که «از جایگاه امروز» نام می دهند، روند خدشه به اعتمادها ادامه خواهد یافت.

همه آنچه در سال‌های پایانی دهه 60 و نیز در تداوم آن در دهه های 70 و 80 به وقوع پیوستند، از آن‌جمله: رفراندوم تغییر قانون اساسی، نظارت استصوابی، شورای تشخیص مصلحت نظام و ... نیز با هدف تحکیم و بی بازگشت نمودن انحرافی بود که در بیانیه مشترک ابوالفضل قدیانی و علیرضا رجایی از آن یاد می‌شود.

رژیم در هراسی سی ساله از افشای این جنایت، به سخیف‌ترین روش‌ها از طریق فشار دائم به بازماندگان و مراجعه کنندگان به «خاوران ها» و نیز جان‌بدر بردگان از آن، اقدام کرده است. با تداوم و پافشاری ما در ثبت این واقعه به عنوان «جنایت علیه بشریت» است که این هراس تبدیل به کابوسی برای آمرین و عاملین این جنایت، تا نشاندن آنان در جای متهمین در دادگاهی نه چندان دور از دسترس، خواهد گردید.

براستی آیا آقای خاتمی به این نکته نیز توجه کرده است که نیروی پیش برنده این «١٥ راهکار» چه کسانی‌ خواهند بود؟ اگر قرار باشد که پیش برنده این راهکارها همان‌هایی باشند به عوض شنیدن صدای مردم، آن‌گونه که در راهکار شماره ١٢ به آن اشاره شده است، سخن از سرکوب و بگیر و ببند و اعدام می‌زنند، در این‌صورت، کل نظام جمهوری اسلامی است که فردا روزی، با تداوم وقایع دی‌ماه، از مردم درخواست عفو خواهد کرد.

در شرایط نبود دمکراسی و احزاب سیاسی واقعی تضمین‌کننده این دمکراسی، که با سازمان‌دهی "خیابان" می‌توانند میزان پیامد‌های منفی "فروپاشی" برای اقشار زحمتکش جامعه را به حداقل برسانند، این "فروپاشی" به‌راحتی می‌تواند به تولد "جمهوری اسلامی" تجربه‌شده‌ی ما با رنگ و لعاب فریب‌دهنده جدیدی، منجر شود.

تعلیق به مدت دو ماه با امید به چه صورت گرفته است؟ امید به تغییر اوضاع در کشور سوریه، و یا چه‌بسا روشن‌ترشدن جایگاه نیروهای طرفدار ایران در عراق پس از انتخابات اخیر، و...؟ و یا امید به تداوم شکاف میان آمریکا و کشورهای مطرح اروپا.

سردی روابط میان آمریکا و پاکستان، و تیرگی روابط با ایران، تنها راه برای تقویت لجستیکی از راه خشکی نیروهای آمریکایی در افغانستان، ارتباط با کشورهای آسیای مرکزی و در رأس آن‌ها ازبکستان و قزاقستان به‌مثابه 2 کشور نیرومند این منطقه را، برای آمریکا در اولویت و اهمیت استراتژیک قرار می‌دهد.

اگر تشکیل محور خطرناک آمریکا – اسرائیل – عربستان را حاصل سیاست‌های نادرست منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای جمهوری اسلامی ندانیم، اما عدم تلاش به خنثی کردن دیپلماتیک سیاست‌های ضد کشور ایران و دست‌یازی به روش‌هایی متکی بر شعارهای مرگ بر این‌وآن، آتش زدن پرچم‌ها و اشغال سفارت‌خانه‌ها، نشان از این واقعیت دارند که نگارش دکترین و ترسیم خطوط سیاست خارجی کشور نه از کانال دیپلماسی، بلکه توسط نظامیان و حامیان جنگ، صورت می‌گیرد.

سخن نه بر سر تضعیف بنیه دفاعی کشور، بلکه استفاده از سرمایه‌های انسانی، مادی و معنوی مردم است در راه تامین سیاست‌هایی که در تدوین و تصمیم به اجرای آن‌ها، مردم هیچ نقشی ندارند، اما پرداخت هزینه آن‌ها به اجبار بر دوش شان نهاده شده است.

این نیز واقعیت دارد که کریدورهای ایجاد شده توسط نیروهای سوری و روسی برای خروج مردم عادی از شهر، هدف حملات دائم گروه‌های اسلامی قرار می‌گیرند، اما اقدام به رساندن کمک‌های انسانی ازجمله آذوقه، آب و دارو با استفاده از امکانات سازمان ملل، بدون توسل به عملیات جنگی، از یک‌سو و هرچه محدودتر کردن امکان کمک رسانی تجهیزاتی به گروه‌های اسلامی، می توانست نتایج بهتری از آنچه اکنون شاهد آنیم، به دنبال داشته باشد

شتاب اسرائیل در اعلام این نکته که هواپیمای اف – 16 این کشور توسط دفاع ضد هوایی سوریه سقوط کرده است، هرچند نوع موشک پرتاب شده و کل سیستم پدافند هوایی سوریه از نوع روسی است، تلاشی است به باوراندن مسکو به این نکته که : عملیات اسرائیل تهدیدی برای منافع روسیه در منطقه نیست، و هدف مقابله با تثبیت هرچه بیشتر ایران در 2 قدمی مرزهای اسرائیل است.

در صورت ترکیب شعارها و خواسته‌های معیشتی با مطالبات سیاسی متناسب با توازن واقعی قوا، و پرهیز از شعارهای رادیکال ضد حکومتی، امکان پیوستن اقشار مختلف جامعه به این حرکات و درنتیجه امکان تداوم و فرارویی آن به حرکتی تماماً مسالمت‌جو که خواهان تغییر در وضع موجود است، بیشتر می‌شد.

ازقتل صالح باید متاسف بود و نه شادمان؛ زیرا که نتیجه این قتل، تداوم جنگ و بلایای همراه آن در شکل ویرانی، مرگ است که از یک‌سو در قامت انفجار بمب‌ و غرش توپ‌ها و تانک‌ها، و از سوی دیگر به شکل قحطی، گرسنگی، وبا و ... تجسم می‌یابد.

روشن است که جایگزینی «ژنرال‌ها» با «سیاستمداران»، نیازمند نقشه راهی است سنجیده، اما روشی که جمهوری اسلامی ایران در مواجه با معضل رفراندوم در اقلیم کردستان عراق انتخاب کرد و به‌پیش برد، نشانگر این واقعیت است که "نسیم" این جایگزینی، هنوز در کشور ما وزیده نشده است؛ بهترین گواه این ادعا نیز همانا سخنان محمدجواد ظریف است که در سطور بالا به آن اشاره شد.

تردیدی در فساد دستگاه رهبری اقلیم کردستان و به‌ویژه شخص مسعود بارزانی و طایفه او که همه پُست‌های کلیدی در دولت اقلیم را بر عهده‌دارند، وجود ندارد. اما رفراندوم‌ حق و فرصتی است در جهت برآورده شدن آرزویی دیرین که در طول سالیان، از نسلی به نسل دیگر انتقال‌یافته است. نتایج احتمالی اعمال این حق موجبی برای نفی آن - خواه توسط جمهوری اسلامی، خواه ترکیه یا هر نیروی دیگری - نمی تواند باشد.